En çok kullanılan ve en çok çeşidi olan ana örgü dimidir. Özellikle erkek ve kadın kumaşları ile pardösülükler vb. tüm dış giyimlerinde büyük oranda dimi örgüleri kullanılır. En küçük dimi üç çözgü ve üç atkı ipliğinin bağlantısından meydana gelir.
Dimi örüleri her çözgü kendi atkısıyla ve birbirlerini peşi sıra bağlanır.
Yani birinci çözgü, birinci atkıyla, ikinci çözgü kendi atkısıyla yapar ve diğerleri de buna göre devam eder. Bu yüzden bağlantı noktaları sağa veya sola doğru bir yol ( diyagonal ) meydana getirir. Bu çizgi halinde beliren bu meyile “DİMİ YOLU” denir.
Dimi örgüsüyle dokunmuş bir kumaşın yüzünde çözgü iplikleri çoğunluktaysa tersinde atkılar çoğunluktadır.
Eğer kumaşın yüzünde dimi yolu soldan sağa doğruysa, tersinde sağdan sola doğrudur. Dimi yolunun bir de açısı vardır ki; kullanılan çözgü ve atkı ipliklerinin kalınlıklarına ( numaralarına ) ve sıklıklarına göre değişik durumlar alır. Şöyle ki;
1-Çözgü ve atkı ipliklerinin kalınlıkları ve sıklıkları aynı ise Dimi yolunun açısı 45 derecedir.
2-Atkılar çözgülerden iki kat kalın ya da çözgü sıklığı atkı sıklığından aynı ölçüde fazla ise bu kez dimi yolunun açısı 63 derece olduğu görülür.
3-Çözgü ipliklerinin kalınlıkları yani numarası atkıların iki katı ya da atkı sıklığı çözgüden aynı oranda fazla ise dimi yolunun açısı 27 derece olur.
Burada bir noktayı daha açıklamak gerekmektedir. Dimi örgüsü tanımlanırken normal olarak her çözgünün kendi atkısıyla ve birbirlerinin peşi sıra bağlantı yaptıklarını belirtmiştik. Genellikle bu dimiler kullanıldığından konunun başlangıcında olduğumuz için anlama kolaylığı sağlamak amacıyla böyle tanımlanmıştır. Yukarıda dimi yolu açısı incelenirken ileri sürülen şartlarda meydana gelen değişimler de gene bu dimiler içindir. Oysa bazı çözgü ve atkı ipliklerinin bağlantı şekillerine göre de dimi yolu açısı başka başka değerler kazanmaktadır. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir;
- 1-Çözgü iplikleri bağlantılarını kendi atkılarıyla birbirleriyle peşi sıra yaparsa açı 45 derecedir.
- 2-Eğer her çözgü ipliği iki atkıyla bağlantı yaparsa dimi yolu 63 derecelik açı yapar.
- 3-Bunun tersi olarak her atkı iki çözgüyle bağlantı yaparsa dimi yolu açısı bu kez de 27 derece olur
Şekillere dikkat edilirse her iki değerlendirmenin de aynı noktaya vardığı görülür. Farklı olan sadece durumlardır. Yoksa çözgü sıklığının atkının iki katı olmasıyla her çözgünün iki atkıyla bağlantı yapması aynı görünüşü vereceğinden görünüm açısından sonuç değişmemektedir
DİMİ ÖRGÜSÜNÜN ÖZELLİKLERİ
- 1-Dimi örgülerinde en küçük rapor alanı 3 çözgü ve 3 atkı ipliğinden oluşmaktadır.
- 2-Dimi örgüleri ile dokunan kumaşların ön ve arka yüzleri farklıdır.
- 3-Dimi örgü raporundaki çözgü ve atkı tel sayıları eşittir.
- 4-Bezayağı örgülerine göre daha sık kumaş dokunabilmektedir.
Yukarıda 2 üst ( dolu ) 2 alt ( boş ) Sağ yollu Dimi örgüsünün kumaş görüntüsü görülmektedir.
Aşağıda 5 üst ( dolu ) 1 alt ( boş ) sol yollu dimi örgüsü görülmektedir.
Dimi örgüsü 3 rapor görülmektedir. Burada kahverengi ile işaretlenmiş alan örgünün raporu, Mavi ile işaretlenmiş alan rapor tekrarıdır. Örgü çizgisinin üzerindeki rakam çözgüyü, Örgü çizgisinin altındaki rakam atkıyı gösterir. Dimi 5 dolu 1 boş olarak okunur. Veya 5 üst 1 alt olarak okunur. Örgü çizgisinin üzerindeki ve altındaki rakamların toplamı rapor içerisinde bulunması gereken çözgü ve atkı tel sayını verir. Burada 5+1=6.Yani bu dimi örgüsünün raporu 6 çözgü ipliğinden ve 6 altı çözgü ipliğinden meydana gelmektedir.( 6x6).Bu demektir ki 3 rapor yapılabilmesi için; 6 çözgüx3 rapor=18 ve 6 atkıx3 rapor =18. Yani bu desen 18 çözgü 18 atkı ipliğinden oluşmaktadır.
Aşağıda görülen dimi örgüsünün çizimini yapalım.
İlk önce desen kâğıdımızda çizeceğimiz örgünün, çözgü ve atkı sınırlarını belirleriz. Örgü çizgisinin üstündeki ve altındaki rakamları topladık.2+2=4 Demek ki desenimiz 4 çözgü ve 4 atkı ipliğinden oluşacaktır. Dimi yolu ise Sağ yani ( Z ) yolludur.
1.Çözgü ipliği ile 1.atkı ipliğinin kesiştiği kare başlangıç yeridir. Burada, yukarıya doğru 2 kareyi doldururuz. Yani; 1.çözgü ipliği ile 1.atkı ipliğinin kesiştiği kareyi ve 1.çözgü ipliği ile 2.atkı ipliğinin kesiştiği kareyi doldururuz.
2.çözgü ipliği ile 2.atkı ipliğinin kesiştiği kareden başlayarak, yukarıya doğru İKİ kareyi doldururuz. Yani; 2.çözgü ipliği ile 2.atkı ipliğinin kesiştiği kareyi ve 2.çözgü ipliği ile 3.atkı ipliğinin kesiştiği kareyi doldururuz.
3.çözgü ipliği ile 3.atkı ipliğinin kesiştiği kareden başlayarak, yukarıya doğru İKİ kareyi doldururuz. Yani; 3.çözgü ipliği ile 3.atkı ipliğinin kesiştiği kareyi ve 3.çözgü ipliği ile 4.atkı ipliğinin kesiştiği doldururuz.
4.çözgü ipliği ile 4.atkı ipliğinin kesiştiği kareden başlayarak, yukarıya doğru İKİ kareyi doldururuz. Yani; 4.çözgü ipliği ile 4.atkı ipliğinin kesiştiği kareyi ve 4.çözgü ipliği ile 5.atkı ipliğinin kesiştiği doldururuz.
Hâlbuki bizim raporumuz 4 çözgü ve 4 atkıdan oluşmakta idi. Yani belirlenen rapor sınırının dışına taştık. Yani 4.çözgü ile 5.atkının kesiştiği kareyi doldurduk. Bu bir dolu hareketi 4.çözgü ipliği ile 1.atkının kesiştiği kareye getirdik.
Bu şekilde; Sağ yollu 2 üst ( dolu ) 2 alt ( boş ) dimi örgüsünü yapmış ( çizmiş ) oluruz.
