Cumartesi, 28 Ocak 2017 13:10

Saten Örgüsü Özel

 

 

 

01saten01

 

 

Bezayağı ve dimilerden sonra üçüncü ana örgü grubu olan satenin en önemli niteliği bir grup ipliğin hemen tüm olarak kumaşın arzulanan yüzünde toplanması ve böylece çok düzgün ve parlak yüzeyler meydana getirme olanağı sağlamasıdır. Zaten saten örgüleri yalnızca bu amaç için kullanılır.

En küçük raporu 5 çözgü 5 atkı ipliğinden meydana gelir. En büyüğü ise kumaşın kullanım amacına ve koşullarına göre 20-24 ipliğe kadar ( 20x20) ( 24x24 ) olabilir. Satenlerde çözgü ve atkı raporları birbirlerine eşit olduğundan raporu beş çözgü ve beş atkı ( 5x5 ) ya da sekiz çözgü, sekiz atkı ( 8x8) denilmez. Kısaca 5’li saten ( 5’li çözgü sateni veya 5’li atkı sateni ),sekizli saten ( 8’li çözgü sateni veya 8’li atkı sateni ) olarak tanımlanır.

Çözgü ve atkı dimilerinde olduğu gibi satende de bağlantı noktaları her atkı ve çözgü de bir kezdir. Ancak sateninkiler belirli bir sistemle düzgün atlamalarla dağıtılmış ve uzun bağlantılar arasına yerleştirilerek gizlenmiştir. İşte bu yüzdendir ki dimide olduğu gibi bağlantı noktaları bir yol meydana getirmezler ve aynı nedenle saten, bir grup ipliği tüm olarak kumaşın bir yüzünde toplayarak o yüzün çok düzgün ve parlak görünmesini sağlar.

Saten örgüsüyle dokunan kumaş dokunan kumaş bezayağı ve dimiye göre daha gevşek ve mukavemetsizdir. Bunun nedeni satende bağlantı noktalarının diğerlerinden daha az olmasıdır. Bilindiği gibi bir örgüde bağlantı noktaları ne kadar fazla olursa, o örgüyle dokunan kumaşın mukavemeti ve sıklığı da ( tokluğu, dolgunluğu ) o kadar fazla olur.Ancak burada bir noktayı da hatırlamak gerekir:Bağlantı noktaları,birim ölçüdeki iplik adediyle ters orantılıdır.Şöyle ki bağlantı noktası fazla olan bir örgüde iplikler birbirinin altından ve üstünden çok sayıda geçeceğinden atkılar çözgülerin,aynı şekilde çözgüler de atkıların birbirlerine yaklaşmalarına engel olurlar.Oysa bağlantı noktaları az olan örgülerde uzun atlamalar arasında kalan çözgü ve atkı iplikleri birbirlerine sokulma olanağına sahiptirler.

 

 

Saten denilince düz, pürüzsüz, yumuşak, dökümlü, parlak ve bu özelliklere uyumlu ipliklerle dokunmuş kumaşlar akla gelir. Saten örgü oluşumunda bağlama noktaları diğer örgü şekillerinin aksine birbirleriyle hiç temas etmezler. Çözgü ipliği rapor içinde sadece bir kere yükselerek (atkı sateni) veya bir kere alçalarak (çözgü sateni) bağlantı oluşturur. Bağlantı noktaları yüzeye düzgün bir şekilde yayılmaktadır. Atlas örgüler olarak da bilinen saten örgülerin en küçük raporu 5 çözgü 5 atkı ipliğinden oluşur. Saten örgülerde çok büyük raporlardan kaçınmak gerekir çünkü uzun atlamalar kumaşa istenenden fazla gevşeklik vereceğinden kumaş görünümü ve kullanımı açısından özelliğini kaybeder. Saten örgülerde daha çok ince, tabii veya suni ipek ipliği kullanılır. İplik sıklığı ve bağlama noktalarının seyrekliği nedeniyle meydana gelen uzun atlamalar kumaşa düz, parlak, yumuşak ve akıcı bir görünüm kazandırır. Ayrıca kumaşın bir yüzeyi parlak, diğer yüzeyi mattır. Yüzeydeki renk ile tersteki renkler farklıdır Uzun atlamaların yan yana, dimi çizgileri oluşturmadan dizilmeleri nedeniyle saten örgü kumaş yüzeyine düzgünlük, kayganlık ve parlaklık verir. Bu nedenle döşemelik, perdelik, örtülük ve astarlık kumaşlarda saten örgü geniş çapta kullanılır. Saten örgülerinde en önemli husus atlama sayılarının tespit edilmesidir.

 

 

Bu sebeple atlama sayılarının tespit edilmesi için gerekli kurallar şunlardır:

 

 

1 -Atlama sayısı olamaz.

 

2- Rapor sayısı atlama sayısı olamaz.

 

3-Rapor sayısının bir eksiği atlama sayısı olamaz.

 

4-Rapor sayısını bölen sayılar atlama sayısı olamaz.

 

5- Rapor sayısı ile ortak bölünen sayı varsa bu sayılar atlama sayısı olamaz

 

Saten örgüler, bağlantı noktalarının birbirleri ile hiç temas etmeyecek şekilde dağınık olarak yerleştirildiği temel dokuma örgülerinden biridir.

 

ÖZELLİKLERİ

 

1-En küçük saten örgüsü 5’li satendir. Bu örgü raporu 5 çözgü ve 5 atkıdan oluşur.

 

2-Saten örgülü kumaşlar, dimi örgüler gibi diyagonal yollar meydana getirmediğinden ve uzun atlamalar oluşturduğundan parlak, pürüzsüz, yumuşak ve dökümlü kumaşlardır.

 

3-Saten örgülerde bağlantı noktaları rapor içerisinde birbirleriyle temas etmez. Bu nedenle saten örgü ile dokunan kumaşta iplik yüzmeleri görülür. Bu yapı kumaşın sağlam olmasını engeller.

 

4-Bu uzun iplik yüzmeleri nedeniyle kullanım sırasında kumaşta, dışa doğru iplik çekilmeleri ve iplik kaymaları oluşabilir.

 

5-Saten örgü ile dokunan kumaşların, ön ve arka yüzleri birbirinden farklıdır. Kumaşın bir tarafı parlak diğer tarafı mat görünümlüdür. Genellikle kumaşın ön yüzünde çözgü iplikleri, arka yüzünde ise atkı iplikleri hâkimdir.

 

6-Saten örgü raporundaki çözgü ve atkı sayısı her zaman birbirine eşittir. En çok 5’li ve 8’li saten örgüleri kullanılır. Daha büyük raporlu saten örgüleri iplik yüzmelerinin kullanım sırasında oluşturacağı sorunlardan dolayı pek tercih edilmez.

 

Aşağıda ATKI SATEN çizimi görülmektedir.

 

Kumaşın yüzü örneğin 2 atlamalı 7 li atkı sateni ise,tersi 2 atlamalı Çözgü satenidir. Dolayısı ile Çözgü sateni çizerken atkı sateninde boş noktalar doldurulur,dolu noktalar ise boş bırakılır.

 

Bezayağı ve dimilerden sonra üçüncü ana örgü grubu olan satenin en önemli niteliği bir grup ipliğin hemen tüm olarak kumaşın arzulanan yüzünde toplanması ve böylece çok düzgün ve parlak yüzeyler meydana getirme olanağı sağlamasıdır. Zaten saten örgüleri yalnızca bu amaç için kullanılır.

 

Aşağıda görülen 5'li atkı satenini 2 atlamalı olarak yapalım.

 

 

 

071esaten

 

 

 

 

Önce desenimizin sınırlarını belirleyelim.Saten raporumuz 5 çözgü ve 5 atkı ipliğinden meydana gelmektedir.

 

 

 

 

011saten

 

 

 

Birinci Çözgü ipliği ile 1.Atkı ipliğinin kesiştiği kareyi, aşağıdan yukarıya doğru 1 DOLU 4 Boş yaparız.

 

 

 

 

 

02saten

 

 

 

1.Çözgü ipliğindeki bu DOLU noktanın üzerinden 2 kare yukarıya çıkarız. Hemen 2.karenin sağ tarafındaki kareyi doldururuz. Yani; Dolu noktanın üzerinde 1.Çözgü ipliği ile 2.atkı ipliğinin kesiştiği kareye BİR deriz.1.Çözgü ipliği ile 3.atkı ipliğinin kesiştiği kareye İKİ deriz. İKİ dediğimiz karenin sağındaki kareyi doldururuz.( Yani 2.Çözgü ipliği ile 3.Atkı ipliğinin kesiştiği kareyi doldururuz. )

 

 

 

 

03saten 

 

 

 

 

2.Çözgü ipliğindeki bu DOLU noktanın üzerinden 2 kare yukarıya çıkarız. Hemen 2.karenin sağ tarafındaki kareyi doldururuz. Yani; Dolu noktanın üzerinde 2.Çözgü ipliği ile 4.atkı ipliğinin kesiştiği kareye BİR deriz.2.Çözgü ipliği ile 5.atkı ipliğinin kesiştiği kareye İKİ deriz. İKİ dediğimiz karenin sağındaki kareyi doldururuz.( Yani 3.Çözgü ipliği ile 5.Atkı ipliğinin kesiştiği kareyi doldururuz. ) 

 

 

 

 

04saten

 

 

  

 

3.Çözgü ipliğindeki bu DOLU noktanın üzerinden 2 kare yukarıya çıkarız. Hemen 2.karenin sağ tarafındaki kareyi doldururuz. Yani; Dolu noktanın üzerinde 3.Çözgü ipliği ile 6.atkı ipliğinin kesiştiği kareye BİR deriz.3.Çözgü ipliği ile 7.atkı ipliğinin kesiştiği kareye İKİ deriz. Raporu taştık. Raporun içine alırız.İKİ dediğimiz karenin sağındaki kareyi doldururuz.( Rapor içinde 4.Çözgü ipliği ile 2.Atkı ipliğinin kesiştiği kareyi doldururuz. ) 

 

 

 

 

05saten

 

 

 

 

 

06saten

 

 

 

 

4.Çözgü ipliğindeki bu DOLU noktanın üzerinden 2 kare yukarıya çıkarız. Hemen 2.karenin sağ tarafındaki kareyi doldururuz. Yani; Dolu noktanın üzerinde 4.Çözgü ipliği ile 3.atkı ipliğinin kesiştiği kareye BİR deriz.4.Çözgü ipliği ile 4.atkı ipliğinin kesiştiği kareye İKİ deriz. İKİ dediğimiz karenin sağındaki kareyi doldururuz.( Yani 5.Çözgü ipliği ile 4.Atkı ipliğinin kesiştiği kareyi doldururuz. )

 

 

 

 

 

07saten

 

 

 

 

  Devam ettiğimizde 2.raporun başlangıcına gelmiş oluruz. 

 

 

 

 

 

08saten

 

 

 

09saten

 

 

 

 

 

 

  5'li atkı satenini 2 atlamalı olarak desen kâğıdına çizmiş oluruz. 

 

 

 

 

 

010saten

 

Okunma 8872 defa Son Düzenlenme Cuma, 07 Ocak 2022 10:20
?<