S.75. Küçük hidroelektrik santralleri (KHES) nedir, açıklayınız?
C.75. Bir megavat kurulu güçten aşağı olan hidroelektrik yapımlara küçük hidroelektrik santralleri (KHES) adı verilir.
Bunlar büyük düşü (suyun yüksekten düşürülmesi ilkesi ile elektrik üreten) barajları gerektirmeden küçük akarsulara kurulabilen, küçük yerleşim yerlerine elektrik enerjisi sağlayan türbin düzenekleridir.
S.76. . Hidroelektrik santral nedir, açıklayınız?
C.76. Hidroelektrik santraller en önemli ve enerji üretiminde en büyük paya sahip yenilenebilir enerji kaynaklarıdır. Yağmur ve karla yükseklere taşınan suların potansiyel enerjisi türbin ve jeneratörler vasıtasıyla elektrik enerjisine dönüştürülür. Hidroelektrik her yıl yağışlar tekrarlandığı için yenilenebilir olarak nitelenen enerji kaynağı grubundandır.
S.77. Hidroelektrik santrallerde elektrik nasıl üretilir?
C.77. Hidroelektrik santraller akan suyun gücünü elektriğe dönüştürür. Akan su içindeki enerji miktarını, suyun akış ya da düşüş hızı belirler. Büyük bir nehirde akan su, büyük miktarda enerji taşımaktadır ya da su çok yüksek bir noktadan düşürüldüğünde yine yüksek miktarda enerji elde edilmektedir. Her iki yolla da kanal ya da borular içine alınan su, türbinlere doğru akar. Elektrik üretimi için pervane biçiminde kolları olan türbinlerin dönmesini sağlar. Türbinler jeneratörlere bağlıdır ve mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürür.
S.78. Jeotermal Enerji nerede kullanılmaktadır?
C.78. Jeotermal enerji, kaynak suyunun sıcaklığına göre elektrik üretimi, ısıtma (bölgesel, konut, sera vb.), kimyasal madde üretimi, kurutmacılık, bitki ve kültür balıkçılığı, tarım, seracılık, karların eritilmesi, termal turizm vb.de kullanılmaktadır.
S.79. Jeotermal Enerjinin avantajları nelerdir?
C.79. Jeotermal kaynağın verimi çok yüksektir ve doğrudan elde edilebildiği için maliyeti düşük, iyi, yenilenebilir, kesintisiz, çevreyle dost, yerli bir güç kaynağıdır. Jeotermal enerjiden elde edilen birim gücün maliyeti, hidroelektrik dışında termik ve diğer santrallerden elde edilene göre çok daha ucuzdur. Termik santrallere göre çok daha az çevre sorununa yol açmaktadır. Reenjeksiyon (geri basım) uygulamalarının giderek gelişmesiyle çevre sorunu hemen hemen hiç kalmamıştır. Jeotermal enerjinin sürekli güç üretebilmesi (kesintisiz), hava değişimlerinden etkilenmemesi (güvenilir bir kaynak olduğunun göstergesi) diğer avantajlarıdır.
S.80. Jeotermal Enerjinin dezavantajları nelerdir?
C.80. Jeotermal enerji çevre dostu bir kaynak olarak tanınmakla birlikte akışkanın paslanmaya, çürümeye, kireçlenmeye (kabuklaşmaya) neden olması, içerdiği bor yüzünden atılacağı yüzey sularını kirletmesi, bünyesinde CO2, H2S ve bor gibi maddeler bulunması, uygulamada bazı teknolojik önlemlerin alınmasını gerektirir
S.81. Güneş Enerjisi ne demektir?
C.81. Güneşten gelen ve dünya atmosferi dışında şiddeti sabit ve 1370 W/m² olan ve yer yüzeyinde 0–1100 W/m² değerleri arasında değişen yenilenebilir bir enerji kaynağıdır. Isıtmadan soğutmaya ve elektrik üretiminde kontrollü olarak kullanılabilmektedir. Güneş enerjisini toplayıp ısı, elektrik gibi faktörlere çevirebilen güneş kolektörleri güneş enerjisinin kullanımındaki aracı elemandır.
S.82. Güneş Enerjisinin avantajları nelerdir?
C.82.
A-Güneş enerjisi temiz, yenilenebilir ve sürekli bir enerji kaynağıdır.
B-Güneş enerjisi ile çalışan sistemler kolaylıkla taşınıp kurulabilir.
C-Çevreyi kirletici atıkları olmayan, çevre dostu, gerektiğinde enerji ihtiyacına Ç-bağlı olarak kolayca değiştirilebilen sistemlerdir.
D-Güneş enerjisinin; yakıt sorununun olmaması, işletme kolaylığı, mekanik yıpranma olmaması, modüler (değişebilir) olması, uzun yıllar sorunsuz olarak çalışması gibi üstünlükleri vardır.
E-Güneş pili, dayanıklı, güvenilir ve uzun ömürlüdür.
F-Elektrik şebeke hattı bulunmayan ya da şebeke hattının götürülmesinin pahalı olduğu kırsal yörelerde güneş pillerinin kullanımı daha ekonomik olabilmektedir. Her ev, kendi enerjisini çatısına kurduğu güneş pilleri ile karşılayabilir. Böylece iletim ve enerjiyi taşıma maliyetleri ve kayıpları ortadan kalkar.
S.83. Güneş Enerjisinin dezavantajları nelerdir?
C.83.
A-Güneş pillerinin verimleri düşüktür (%15 civarı).
B-Fotovoltaik pillerin üretim kaynaklı başlangıç ve tüketim maliyeti yüksektir ancak teknolojik gelişmeler ile enerji giderek yaygınlaşmakta ve maliyette düşmektedir.
C-Kullanımın yaygınlaşması ile maliyetlerin daha da azalacağı beklenmektedir.
Ç-Kesintili bir kaynak olan güneş enerjisinin depolanma imkânları sınırlıdır. Depolama ünitelerinin bakımı ve ömürleri gibi dezavantajlar, sistemin verimini düşürmekte ve enerjinin maliyetini artırmaktadır.
S.84. Rüzgâr Enerjisi nedir,eskiden nerelerde kullanılırdı?
C.84. Rüzgâr enerjisi, rüzgârı oluşturan hava akımının sahip olduğu hareket (kinetik) enerjisidir. Bu enerjinin bir bölümü yararlı olan mekanik veya elektrik enerjisine dönüştürülebilir.
Rüzgârın gücünden yararlanılmaya başlanması çok eski dönemlere dayanır. Rüzgâr gücünden ilk yararlanma şekli olarak yelkenli gemiler ve yel değirmenleri gösterilebilir. Daha sonra tahıl öğütme, su pompalama, ağaç kesme işleri için de rüzgâr gücünden yararlanılmıştır. Günümüzde rüzgâr daha çok elektrik üretmek amacıyla kullanılmaktadır.
S.85. Fosil, nükleer ve diğer yöntemlerde ile enerji elde etme ile güneş enerjisi ile eletrik elde etmenin farkı nedir?
C.85. Fosil, nükleer ve diğer yöntemlerde atmosfere zararlı gazlar salınmakta, bu gazlar havayı ve suyu kirletmektedir. Rüzgârdan enerji elde edilmesi sırasında ise bu zararlı gazların hiçbiri atmosfere salınmaz. Dolayısıyla rüzgâr enerjisi temiz bir enerjidir, yarattığı tek kirlilik gürültüdür. Pervanelerin dönerken çıkardığı sesler günümüzde büyük ölçüde azaltılmıştır.
S.86. Rüzgâr Enerjisi Kullanım Alanları nelerdir?
C.86.
A-Rüzgâr Enerjisi Kullanım Alanları
B-Evler
C-İşletmeler
Ç-Park, bahçe ve cadde aydınlatmaları
D-Sinyalizasyon
E-Sulama sistemleri
F-Karavan, tekne ve mobil istasyonlar
G-Elektrik enerjisi ihtiyacı olabilecek her yer (Rüzgâr ölçümleri uygun rapor edilmeyen yerlerde tavsiye edilmez.)
S.87. Rüzgâr Enerjisinin avantajları nelerdir?
C.87. Rüzgâr santralinin üretim hayatı boyunca yakıt maliyeti yoktur ve işletme maliyetleri yok denecek kadar azdır. Yerli bir kaynak olması nedeniyle enerjide dışa bağımlılığı azaltmaktadır. Rüzgâr türbinleri modüler (parçalı-değişebilir) olup herhangi bir büyüklükte imal edilebilmekte ve tek olarak ya da gruplar hâlinde kullanılabilmektedir. Rüzgâr, kirlilik yaratmayan ve çevreye yok denecek kadar az zarar veren yenilenebilir enerji kaynağıdır. Enerjinin evsel kullanımlarında iyi bir alternatif enerji kaynağıdır.
Rüzgâr tarlalarının geniş alan istemesi sorun gibi görülebilmektedir ancak rüzgâr santralinde türbinlerin kapladığı gerçek alan santral toplam alanının %1-1,2’si kadardır. Türbinlerin aralarında tarım ve hayvancılık yapılabildiğinden arazi kaybı olmamaktadır. Tarım alanlarında çiftçilik faaliyetlerine engel olmamaktadır.
Rüzgâr enerjisinde üretimde kullanılan doğaya hiçbir zararı olmayan rüzgâr türbinleri hem fazla alan kaplamamakta hem de kuruldukları alanda yaşayan insanlar için iş alanı yaratmaktadır. Diğer bir önemli özelliği de rüzgâr türbinleri denizde de kurulabilir. Rüzgâr çiftlikleri kolayca sökülebilmekte ve bulundukları arazi kolayca eski hâline getirilebilmektedir.
S.88. Rüzgâr Enerjisinin dezavantajları nelerdir?
C.88. Rüzgâr santrallerinin görsel ve estetik kirliliği, gürültü yapması, kuş ölümlerine neden olması, kuşların göç yollarını değiştirmelerine neden olması, gerek radyo gerekse televizyon alıcılarında parazitler oluşturması (2-3 km’lik alan içinde) gibi olumsuz çevre etkilerinden söz edilebilmektedir.
Rüzgâr türbinlerinden yayılan gürültüler yakın noktalarda insan kulağını az da olsa etkiler. Bu gürültülerden biri aerodinamik ya da geniş bant gürültüsüdür. Bu gürültü, makinenin kanatları üzerinden hava geçerken oluşur. Diğer gürültü ise tonal ya da tek frekans gürültüsüdür ki dişli kutusu ve jeneratör gibi dönen mekanik ve elektriksel elemanlar tarafından oluşturulur.
Ayrıca rüzgâr santralleri kırsal alanlara kurulduğundan arkeolojik açıdan önemli alanlara zarar verme riski taşımaktadır. Bu nedenle santralin yapılacağı arazi üzerinde ayrıntılı arkeolojik araştırma yapılması gerektiğinden inşaata başlama süresi uzamakta ya da hiç yapılamamaktadır.
S.89. Nükleer Enerji nedir?
C.89. Ağır radyoaktif (uranyum gibi) atomların bir nötronun çarpması ile daha küçük atomlara bölünmesi (fisyon) veya hafif radyoaktif atomların birleşerek daha ağır atomları oluşturması (füzyon) sonucu çok büyük bir miktarda enerji açığa çıkar. Bu enerjiye nükleer enerji denir. Nükleer reaktörlerde fisyon reaksiyonu ile edilen enerji elektriğe çevrilir.
S.90. fisyon nedir?
C.90. Ağır radyoaktif (uranyum gibi) atomların bir nötronun çarpması ile daha küçük atomlara bölünmesine fisyon denir.
S.91. füzyon nedir?
C.91. hafif radyoaktif atomların birleşerek daha ağır atomları oluşturması füzyon denir.
S.92.Enerji ne demektir?
C.92. Enerji iş görebilme, iş yapabilme gücüdür.
S.93.Kaç türlü enerji vardır, isimleri nelerdir?
C.93. Durum enerjisi ve hareket enerjisi olmak üzere iki tür enerji vardır
S.94. Durum enerjisi ne demektir?
C.94. . Durum enerjisi, cisimlerin durumu nedeniyle sahip olduğu enerjidir.
S.95. Hareket enerjisi ne demektir?
C.95. Cismin hareketi sırasında oluşan enerjiye de hareket enerjisi denir
S.96. Enerji Kaynaklarımız nelerdir, bunları ekonomik ve verimli kullanmak için neler yapmalıyız?
C.96. Başlıca enerji kaynaklarımız; elektrik, su, güneş, kömür ve petroldür. Bu enerji kaynaklarından elektriği kendimiz üretiyoruz. Güneş ışığından ve sularımızdan doğal enerji olarak yararlanıyoruz. Petrol ülkemizde yeterince çıkmadığı için petrolün yarısını dışarıdan alıyoruz. Son yıllarda kömür rezervlerimizin azalması sebebi ile onu da dışarıdan ithal etmeye başladık. Bütün bu enerji alımları, ekonomimiz için ağır bir yüktür. Dış satım gelirimizin büyük bir bölümü petrol alımına harcanıyor.
Ulusal ekonomimizin düzelmesi için enerjiyi tutumlu kullanmak zorundayız. Enerjinin yetersizliği, üretimin düşmesini, yurt ekonomisini ve günlük yaşantımızı etkilemektedir.
Enerjinin fazla kullanılması sonucunda doğal kaynaklar hızla tükeniyor, çevre kirleniyor, enerji için yüksek miktarda para ödüyoruz. Ekonomik üretim ana unsuru olan ve hayat kalitemizi iyileştiren enerjinin kullanımından vazgeçemeyeceğimize göre enerjiyi verimli kullanalım.
S.97. Ekosisteme zarar enerji kaynakları nelerdir?
C.97.
A-Kömür
B-Petrol
C-Doğal gaz
Ç-Çekirdeksel fizyon (nükleer)
S.98. Yenilenebilir Enerji Kaynakları nelerdir?
C.98.
A-Güneş
B-Rüzgâr
C-Biyokütle
Ç-Hidroelektrik
D-Jeotermal
E-Hidrojen
F-Dalga, akıntı ve gelgit
S.99. Temiz Enerji Kaynakları nelerdir?
C.99.
A-Güneş
B-Rüzgâr
C-Biyokütle
Ç-Hidroelektrik
D-Jeotermal
E-Hidrojen
F-Dalga, akıntı ve gelgit
G-Barajsız su gücü
S.100.İsraf nedir, açıklayınız?
C.100. İsraf, gereksiz ve ölçüsüz harcamaktır. Biz her ne kadar israfı suyun fazla akıtılması, ekmek kırıntılarının çöpe akıtılması, pastanın yarısının yenip yarısının çöpe atılması olarak görüyorsak da asıl israf gereksiz ve yersiz harcanan her şeydir. İsraf sadece ekmekte değil; zaman, enerji, su, hava ve çevre şeklinde de meydana gelir.
S.101.Savurganlık ne demektir?
C.101. Savurganlık, bir insanın malını cömertlik sınırlarını aşarak aşırı bir şekilde harcaması, israf etmesi demektir.
S.102. İsrafa neden olan sebeplerin nedenleri nelerdir?
C.102.
A-Eğitimsizlik
B-Düşük kaliteli üretim
C-Lüks hayat anlayışı, gösteriş düşkünlüğü
Ç- İhtiyacın önüne modanın geçmesi
D-Gereksiz olan şeylerin ihtiyaç olarak algılanması
E-İhtiyaçları başkalarının belirlemesi
F-İsrafı körükleyen reklamlar
G-Kötü alışkanlıklar
S.104. İş Güvenliği ne demektir?
C.104. İşçilerin iş kazalarına uğramalarını önlemek amacıyla güvenli çalışma ortamını oluşturmak için alınması gereken önlemler dizisine iş güvenliği denir.
S.105. İş Güvenliği neden önemlidir?
C.105. Dünyadaki ve ülkemizdeki sanayileşmeye, teknolojik gelişmelere paralel olarak özellikle iş yerlerinde çalışan kişilerin güvenliği ile ilgili birtakım sorunlar ortaya çıkmıştır. Bazı tedbirleri önceden alarak iş yerlerini güvenli hâle getirmek gerekmektedir.
S.106. . İş Güvenliğinin Amacı nedir?
C.106.
A-Çalışanlara en yüksek sağlıklı ortam sunmak
B-Çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onları korumak
C-İş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak
Ç-İş yerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak ya da zararları en aza indirebilmek D-Oluşabilecek maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak
E-Çalışma verimini arttırmak
S.107. İşçi Sağlığı ne demektir?
C.107. Bütün mesleklerde çalışanların sağlığını sosyal, ruhsal ve bedensel olarak en üst düzeyde tutmak, çalışma koşullarını ve üretim araçlarını sağlığa uygun hâle getirmek, çalışanları zararlı etkilerden koruyarak işin ve çalışanın birbirine uyumunu sağlamak üzere kurulmuş bir tıp dalıdır.