derstekstil

 

 

S.52.Gürültü ne demektir, açıklayınız?

 

 

C.52. İnsanlar üzerinde olumsuz etki bırakan, istenmeyen, dinleyene bir anlam ifade etmeyen, hoşa gitmeyen seslere gürültü denir. Sesin gürültü niteliği taşıması için mutlaka yüksek düzeyde olması gerekmediği anlaşılmaktadır.

Özellikle büyük kentlerimizde gürültü yoğunlukları oldukça yüksek seviyede olup ses ve gürültü arasındaki ayırım kişilere göre değişebilir. Bazı insanların kulağına müzik olarak gelen birtakım sesler, diğer insanlar için rahatsız edici olabilir ve gürültü olarak algılanır. Rahatsızlık duyma sınırı da insandan insana farklılık gösterebilir. Ancak gürültünün insan sağlığını ve rahatını bozduğu, olumsuz psikolojik etkiler yaptığı ve gürültünün süreklilik arz etmesi durumunda psikolojik etkinin kalıcı olacağı bir gerçektir.

 

S.53. Titreşimin (yer değiştirme, hız, ivme cinsinden) rms değeri ne demektir?

 

 

C.53. Belirli bir zaman aralığında ölçülen titreşim değerlerinin karelerinin ortalamasının karekökünü ifade eder.

 

 

S.54.Gürültü kaynaklarından olan yapı iç gürültüleri anlatınız, örnek veriniz?

 

 

C.54. Yapıların içinde yer alan her türlü mekanik ve elektronik sistemler ile çeşitli hayati faaliyetlerden doğan gürültülerdir ki ayrı veya bitişik yapılardaki kullanıcıları da etkilemektedir.

Örneğin ev araçları, müzik setleri, yüksek sesli konuşmalar, ayak sesleri, eşya sürtünmeleri, darbeler, büro gürültüleri, çeşitli makine, donatım (asansör, sıhhi tesisat, havalandırma, hidrofor sesi vb.) gürültüleri verilebilir

 

 

S.55. Yapı Dışı Çevre Gürültüleri nelerdir?

 

 

C.55. Yapıların dışında yer alan, gerek yapı içindeki hacimleri gerekse yapı dışındaki açık alanları kullanan bireyleri etkileyen gürültülerdir. Buralar da kendi içinde şöyle sınıflandırılabilir:

 

A-Ulaşım gürültüleri (Gerekli ve gereksiz korna sesi, düğün ve nişanlardaki konvoy korna sesleri, kara yolu, demir yolu, hava alanı)

 

B-Endüstri gürültüleri (Endüstri araç, makine, iş yeri gürültüsü)

 

C-Yapım gürültüleri (İnşaat, yol yapımı, yıkımı vb.)

 

Ç-Rekreasyon gürültüleri (Eğlence yerleri, çocuk bahçesi, spor alanları, atış alanları vb.) D-Ticari amaçlı gürültüler (Açık hava sinemaları, eğlence yerleri, reklam, müzik yayınları, sesli satıcılar vb.

 

 

S.56. Doğal Gürültüler ne demektir?

 

 

C.56. Yanardağ patlamaları, yağmur, şimşek, rüzgâr, zelzeleler (depremler), su altı gürültülerine (zelzeleden kaynaklanan) denir.

 

 

S.57. Doğal Olmayan Elektromanyetik Kirlilik Kaynaklar nelerdir?

 

 

C.57.

A-Elektrik akımı taşıyan yer altı ve yer üstü elektrik hatları

 

B-TV ve bilgisayarlar

 

C-Elektrikli ev aletleri (Elektrikli süpürge, saç kurutma, tıraş makinesi vb.)

 

Ç-Mikrodalga fırınlar

 

D-Radyo ve TV vericileri

 

E-Telsiz haberleşme sistemleri

 

F-Kordonsuz telefonlar

 

G-Hücresel telefon sistemleri ( GSM baz istasyonları )

 

 

S.58. Atık Pillerin Zararları nelerdir?

 

 

C.58. Pillerin insan sağlığı ve çevreye oldukça büyük zararlar verir. Piller cıva, lityum, kadmiyum, kurşun, çinko, mangan, demir, nikel, kobalt ve kimyasal maddelerden üretilir. Pillerin gelişigüzel çöplere atılması, doğrudan veya dolaylı olarak müşteri ortama verilmesi çevre açısından büyük tehlikeler yaratır. Metaller toprağa ve oradan da yer altı sularına karışabilir. Toprak kullanılmaz duruma gelir ve metallerin yarattığı su kirliliği sudaki ekosistemi alt üst eder. Etkilenen yalnızca su ekosistemi değil, aslına bakarsanız tüm ekosistemdir. Gün içerisinde bu etkiler halk üstünde de görülür. Atık pillerin neden olduğu hastalıkların başında nörolojik bozukluklar, merkezi öfke sistemi hastalıkları, kanser, böbrek ve karaciğer hastalıkları gelir. Pillerin içerisindeki tüm maddeler zamanla öldürücü boyuta ulaşabilir. Bu maddeler ayrıca toprağa karışarak hayvanların besinlerine veya sulara karışarak insan vücuduna geçebilir. Örneğin toprağa atılan bir kalem pil, 4 m2 toprağı kirletir ve bu toprağın özelliklerini kaybetmesine neden olur.

 

 

S.59. Gürültünün insan sağlığına zararları nelerdir?

 

 

C.59.

A-Yüksek kan basıncına (hipertansiyon)

 

B-Hızlı Kalp atışına

 

C-Kolesterol artışına

 

Ç-Adrenalin yükselmesine

 

D-Solunumun hızlanmasına

 

E-Adale gerilmesine, irkilmelere neden olabildiği.

 

 

S.60. Gürültü yeteri kadar yüksekse ve kaynağı belirsiz ise veya neden olduğu gerilim yeteri kadar fazla ise hangi davranış bozuklukları görülmektedir?

 

 

C.60.

A-Ani parlamalar, öfkeye hâkim olamama ve kendini kaybetme: Rahatsızlık, aşırı tepkilere ve davranışlara dönüşebilir.

 

B-Kızgınlık ve öfkenin içe yöneltilmesi: Kendini suçlama, aşırı sessizlik ve içe kapanma

 

C- Kızgınlık ve öfkenin dışa vurumu: Tartışmacı ve karamsar olma durumu

 

Ç-Sakinleştirici kullanımı: Uyku hapı tüketiminin artması

 

D-Hoşgörünün azalması

 

E-Yardım isteğinin azalması

 

F-Davranış bozuklukları

 

G-Öfkelenme

 

H-Rahatsızlık duygusu

 

I-Sıkılma

 

İ-Diğer tepkiler: Doktorunu ziyaret etme, penceresini kapatma, dışarıda az zaman geçirme veya şikâyetini bildiren yazılar yazma

 

 

S.61. Gürültü kirliliği için alınması gereken önlemler nelerdir?

 

 

C.61.

A-Hava alanlarının, endüstri ve sanayi bölgelerinin yerleşim bölgelerinden uzak yerlerde kurulması

 

B-Motorlu taşıtların gereksiz korna çalmalarının önlenmesi

 

C-Kamuoyuna açık olan yerler ile yerleşim alanlarında elektronik olarak sesi yükseltilen müzik aletlerinin çevreyi rahatsız edecek seviyede olmasının önlenmesi ya da konut alanlarında bu tür faaliyetlere izin verilmesinin yasaklanması

 

D-İş yerlerinde çalışanların maruz kalacağı gürültü seviyesinin en aza indirilmesi (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı “Gürültü Yönetmeliği” kapsamında değerlendirilmektedir.)

 

E-Yerleşim yerlerinde ve binaların içinde gürültü rahatsızlığını önlemek için yeni inşa edilen yapılarda ses yalıtımı sağlanması

 

F-Yerleşim yerlerinde ve konutlarda radyo, televizyon ve müzik aletlerinin seslerinin rahatsızlık verecek seviyede yükseltilmemesi

 

G-Trafikteki gürültüyü azaltmak için bireysel araç kullanımı yerine toplu taşımanın yaygınlaştırılmasının sağlanması (Bu durum hava kirliliğinin azalmasına da katkı sağlayacaktır.)

 

H-Motorlu taşıtlarda ses yalıtımı sağlanmalı, özellikle küçük motor bisiklet türü araçlarda susturucular kullanılmalıdır.

 

I-Gürültünün yol açtığı rahatsızlık ve sağlıkla ilgili zararların önlenmesi için alınabilecek belirli tedbirler vardır. Bu tedbirler Yönetmelik’te belirtilen tablolardaki değerlerin aşılması durumunda söz konusu olur.

 

İ-Teknik, inşaatla ilgili ve iş yerinde koruma ile ilgili birtakım tedbirler söz konusudur. Aslında gürültü unsuru şehir plancılığında, sanayi yerleşim yerlerinin seçiminde de göz önünde tutulmalıdır.

 

 

S.62. Enerji Kaynakları nelerdir, açıklayınız?

 

 

C.62. Ekonomide çeşitli fiziki işlerin yapılabilmesi için gerekli gücü sağlayan kaynaklar. Geleneksel enerji kaynakları arasında kömür, ham petrol, su, doğal gaz ve daha az ölçüde odun yer alır. Pil, batarya ve elektrik insan yapısı enerji kaynağı sayılır. Önceleri en önemli enerji kaynağı kömürdü. Daha sonraları petrol bu görevi üstlendi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra nükleer enerji, güneş enerjisi (solar enerji) gibi yeni enerji kaynaklan doğmuştur

 

 

S.63. Yenilenemez Enerji Kaynakları nelerdir, açıklayınız?

 

 

C.63. Bu kaynaklar kullanıldıkça biter ve çok uzun sürelerde yenileri yerine gelir. Bu sebepten dolayı bunların israf edilmesi millî servetin ortadan kalmasına sebep olur. Bu sebeple bunlar kullanılırken millî bilinç oluşturulmalıdır. Kömür, petrol, doğal gaz, bor minerali örnek olarak verilebilir.

 

 

S.64. Kömür nedir, açıklayınız?

 

 

C.64. Kömür, havanın serbest oksijeni ile doğrudan doğruya yanabilen, %55 ile %90-95 oranında karbon ihtiva eden organik kökenli kayaçtır.

Enerji kaynaklarının belli başlılarından olan kömür, faydalı özelliği yanında çevre sorunları bakımından da insan sağlığına ve çevreye olumsuz etkileri hayli fazla bir maddedir. Ancak insan yaşamına olan katkısı dolayısıyla ve alınabilecek bazı tedbirlerle zararlarının azaltılması mümkün olduğundan kömür önemini koruyabilmektedir.

 

 

S.65.Petrol nedir, açıklayınız?

 

 

C.65. Petrol, fosil yakıt olarak tanımlanan gruba girer. Bunun sebebi, yaklaşık olarak 300400 milyon yıl önce ölmüş olan hayvanların fosillerinin petrolün ana maddesini oluşturmasıdır. Geçen bu uzun süre içerisinde hayvan fosilleri, son derece yüksek bir ısıya ve basınca maruz kalır. Böylece petrol meydana gelmiş olur. Petrol günümüzde büyük kaya bloklarının içine sıkışmış olarak bulunur.

 

 

S.66. Doğal Gaz nedir?

 

 

C.66. Doğal gaz da petrol gibi karbon bazlı bir fosil yakıttır. Oluşumu petrol ile aynıdır. Doğal gazın ana maddesi renksiz, kokusuz ve tatsız bir madde olan metandır. Kullanım aşamasında güvenlik amacıyla kokulandırılır.

 

 

S.67. Yenilenebilir Enerji Kaynakları nedir, örnek veriniz?

 

 

C.67. Sürekli olarak devam eden enerji kaynaklarıdır. Hidroelektrik enerji, jeotermal enerji, rüzgâr enerjisi, güneş enerjisi örnek olarak verilebilir.

 

 

S.68. Hidrolik (Hidroelektrik) Enerjinin kaynağı nedir , açıklayınız?

 

 

C.68. Hidrolik enerji, yenilenebilir enerji kaynakları içinde teknoloji gelişimi en ileri düzeyde olan enerji kaynağıdır. Kullanılmakta olan en eski enerji kaynaklarından biri olan hidrolik enerjinin kaynağı sudur. Bu nedenle hidroelektrik santraller bir su kaynağı üzerinde olmak zorundadır.

 

 

S.69. Rezervuarlı ve nehir tipi olarak yapılan hidrolik santrallerinin özelliği nedir, açıklayınız?

 

 

C.69. elektrik enerjisi üretimi aşamasında atmosfere hiç sera gazı emisyonu vermemektedir. Ayrıca öteki azaltıcı ve önleyici (enerji tasarrufu, karasal karbon yutakları, taşkın önleme, su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesi ve korunması vb.) sektörlere yaptığı doğrudan ya da dolaylı katkı ile küresel ısınmaya neden olan emisyonlarının sınırlandırılmasında ve azaltılmasında çok yönlü katkı sağlamaktadır.

 

 

S.70. Hidroelektrik santrallerin çevreye olumsuz etkileri nasıldır, açıklayınız?

 

 

C.70. Hidro projeler, sera gazları, SO2 ve partikül (parçacık) emisyonlarının olmaması avantajına sahiptir. Barajların arazi kullanımında yarattığı değişiklikler, insanların topraklarını boşaltması, flora ve fauna üzerine etkileri, dibe çökme ile baraj alanının dolması ve su kullanım kalitesi üzerinde etkileri vardır. Büyük su rezervuarlarının oluşması nedeniyle ortaya çıkan toprak kaybı sonucu doğal ve jeolojik dengenin bozulması olasılığı vardır. Bu rezervuarlarda oluşan bataklıklar metan gazı oluşumu için uygun bir ortam teşkil eder.

 

 

S.71. Baraj ve hidroelektrik santralleri yapmanın amacı nedir?

 

 

C.71.

Akarsularımızın rejimlerini kontrol altına almak

 

Taşkın zararlarını önlemek

 

Depolanan sulardan içme suyu sağlamak

 

Sulama yararları sağlamak

 

Enerji elde etmek

 

 

S.72. Hidroelektrik santrallerin avantajları nelerdir?

 

 

C.72. Hidroelektrik santrallerin ekonomik ömrü diğer tip santrallerden çok daha uzundur (yaklaşık 100-200 yıl). İşletme gideri düşüktür ve herhangi bir yakıt gideri yoktur. Ucuz elektrik üreterek rekabetçi elektrik piyasasının oluşmasına en büyük katkıyı yapar. İşletme kolaylığı ve esneklik çok önemli bir özelliğidir. Enterkonnekte sistemde yük dengelenmesi ve frekans düzenlenmesi gibi çok önemli fonksiyonları vardır. Hidroelektrik santraller için yapılan barajlar suyun hızını keserek erozyonun durdurulmasında önemli rol oynar. Enerji depolama kapasiteleri olduğundan dışa bağımlılığı azaltır ve bu bağlamda arz güvenliğinin sağlanmasına da katkıda bulunur. Yöre halkına istihdam, sulu tarım, taşımacılık, su sporları gibi sosyal ve ekonomik faydalar da sağlar. 350 hidroelektrik santraller enerji talebinin en çok olduğu saatlerde hemen devreye girebildiklerinden elektrik fiyatlarının arz sıkıntısına bağlı artışlarına karşı bir sigorta görevi de görür. 351 Hidrolik santraller arıza anında devreye girebilir ve sistemi ayakta tutar.

 

 

S.73. Hidrolik enerji elde etmede kullanılan suyun kaynağı nereden gelmektedir, açıklayınız?

 

 

C.73. Hidrolik enerji bir yenilenebilir enerji kaynağıdır. Su, kapalı bir çevrim içinde sürekli hareket etmektedir. Denizlerden, göllerden ve diğer su kaynaklarından buharlaşan su, kar ve yağmur olarak yeryüzüne dönmekte, tekrar nehir, deniz ve göllere akmaktadır. Hidrolik güçten enerji üretmek temiz, verimli (%90) ve etkili bir yoldur.

 

 

S.74. Barajlı hidroelektrik santrallerin hidrolojik ve biyolojik çevreye etkileri nelerdir?

 

 

C.74. Barajlı hidroelektrik santrallerin kuruluş maliyetleri yüksek, inşaat süreleri uzundur. Barajlar çevresindeki bölgenin ekolojisini değiştirir. 363 Üretime geçen bir HES’in ise kendisi değil, su toplama kısmı (baraj) çevresel etkiler yaratır.

Aslında bu durum küçük HES’ten çok, büyük barajlı HES’ler için söz konusudur Baraj gölünün geniş yüzey alanı buharlaşmayı artırmakta, tarım arazilerinde tuzlanma ve çoraklaşma olmakta, sudan kaynaklanan parazitler ve hastalıklar artmakta, rezervuar altında kalacak bitki ve ağaçların kesilip temizlenmemesi ile denge oluşuncaya kadar başlangıçta birkaç yıl su kalitesi negatif yönden etkilenmektedir.

Hidrolojik rejimde değişiklik olmakta, zorla göç yaşanabilmektedir. Sıcaklık, yağış, rüzgâr rejimleri değişmekte, yöredeki doğal bitki örtüsü ile su ve kara canlıları yaşam alanında değişiklik olmakta, yaşama adapte olabilen türler varlıklarını sürdürmektedir. Akarsuyun akış rejiminin ve fiziko kimyasal parametrelerinin değişmesi yeni hidrolojik etkiler oluşturmaktadır.