Saten örgüleri parlak, pürüzsüz ve düzgün yüzeyli kumaşların dokunmasında kullanılan temel dokuma örgülerindendir. Ancak bu örgülerde iplik atlamaları fazla olduğundan kumaş yapısı fazla sağlam yapılı değildir.
Bu nedenle saten örgülerine sağlamlık ve farklı görünüm özellikleri kazandırmak amacıyla bağlantı noktalarının sayısı arttırılarak;
- Kuvvetlendirilmiş saten örgüleri
- Çözgü ve atkı ipliklerinin yerlerini değiştirmek suretiyle karışık saten örgüsü
- Atkı sateninden çözgü satenine kademeli geçiş sağlayarak gölgeli saten örgüsü
Elde edilir.
Kuvvetlendirilmiş Saten Örgüsü
Atkı saten örgülerine, çözgü ipliğinin üstte olduğu bağlantı noktası ilâvesi ya da çözgü saten örgülerine, atkı ipliğinin üste olduğu bağlantı noktası ilâvesi ile elde edilen örgülere kuvvetlendirilmiş saten örgüleri denir. Bu şekilde iplik yüzmeleri azaltıldığından dokuya daha sağlam bir yapı kazandırmak mümkündür.
Kuvvetlendirilmiş Saten Örgüleri;
- 1-Çözgü yönünde kuvvetlendirilmiş saten örgüsü
- 2-Atkı yönünde kuvvetlendirilmiş saten örgüsü
Olmak üzere ikiye ayrılır.
1-Çözgü Yönünde Kuvvetlendirilmiş Saten Örgüsü
Çözgü yönünde kuvvetlendirilecek herhangi bir atkı sateni örgüsünde, çözgü ipliğinin üstte olduğu her bağlantı noktasına bir veya birden fazla bağlantı noktası ilâve edilir. Çözgü sateni örgüsünde ise çözgü ipliğinin altta olduğu her bağlantı noktasına bir veya birden fazla bağlantı noktası ilave edilerek kuvvetlendirilmiş saten örgüsü oluşturulur. Çözgü sateninde doluların azaltılması, atkı sateninde doluları artırılmasıyla elde edilen satene denir.
- 2-Atkı Yönünde Kuvvetlendirilmiş Saten Örgüsü
Atkı yönünde kuvvetlendirilecek herhangi bir atkı sateni örgüsünde, çözgü ipliğinin üstte olduğu her bağlantı noktasına bir veya birden fazla bağlantı noktası ilâve edilir. Çözgü sateni örgüsünde ise çözgü ipliğinin altta olduğu her bağlantı noktasına bir veya birden fazla bağlantı noktası ilave edilerek kuvvetlendirilmiş saten örgüsü oluşturulur.
Karışık Saten Örgüsü
Standart bir saten örgüsünün çözgü ya da atkı sıralamalarının gelişigüzel değiştirilmesi sonucunda formüle edilemeyecek düzeyde karışık yapıya sahip bir görüntü oluşturan saten örgüleridir.
Karışık Saten Örgüleri;
- 1-Çözgü yönünde karışık saten örgüsü
- 2-Atkı yönünde karışık saten örgüsü
Olmak üzere ikiye ayrılır.
1-Çözgü Yönünde Karışık Saten Örgüsü
Çözgü yönündeki karışık saten örgüsü herhangi bir saten örgüsüne ait çözgü iplik sıralamalarının değiştirilmesiyle elde edilir. Çözgü iplik sıralarının değişimi bir kurala bağlı olmamakla birlikte çizim yapılacak örgüde hangi ipliklerin yer değiştireceği belirtilmelidir.
2- Atkı Yönünde Karışık Saten Örgüsü
Atkı yönündeki karışık saten örgüsü herhangi bir saten örgüsüne ait atkı iplik sıralamalarının değiştirilmesiyle elde edilir. Atkı iplik sıralarının değişimi bir kurala bağlı olmamakla birlikte çizim yapılacak örgüde hangi ipliklerin yer değiştireceği belirtilmelidir.
Gölgeli Saten Örgüsü
Gölgeli saten örgüleri gölgeli dimi örgülerinde olduğu gibi, çözgü sateninden atkı satenine ya da atkı sateninden çözgü satenine kademeli bir şekilde geçişiyle kumaşa gölge efektinin verildiği örgülerdir.
Gölgeli Saten Örgüleri;
1-Çözgü yönünde gölgeli saten örgüsü
A-Çözgü yönünde yarım gölgeli saten örgüsü
B- Çözgü yönünde Tam gölgeli saten örgüsü
2-Atkı yönünde gölgeli saten örgüsü
A-Atkı yönünde yarım gölgeli saten örgüsü
B-Atkı yönünde Tam gölgeli saten örgüsü
Olmak üzere ikiye ayrılır.
- 1-Çözgü Yönünde Gölgeli Saten Örgüsü
Çözgü yönünde gölgeli saten örgüsü; Tam gölgeli ve yarım gölgeli olmak üzere iki şekilde elde edilir.
Yarım gölgeli saten örgüsü, örneğin verilmiş olan atkı saten örgü raporunun, çözgü saten hâline dönüşmesiyle sonuçlanarak elde edilir.
Tam gölgeli saten örgüsü ise atkı saten örgü raporunun çözgü saten örgü raporuna dönüştükten sonra tekrar atkı saten örgü raporuna dönüşene kadar devam ettirilmesiyle oluşur.
Çözgü yönünde oluşturulan tam ya da yarım gölgeli saten örgüleri, verilmiş olan dimi örgü raporuna bağlı olarak çok sayıda çerçeveye ihtiyaç duyulacağından daha çok jakarlı dokuma makinelerinde uygulanmaktadır.
- A-Çözgü yönünde yarım gölgeli saten örgüsü
Çözgü yönünde yarım gölgeli saten örgüsü için kullanılacak olan çözgü tel sayısı, verilmiş olan saten örgüsü rapor tel sayısı ile rapor tel sayısının bir eksiğinin çarpımı sonucunda elde edilen değer olarak belirlenir. Atkı tel sayısı ise verilmiş olan saten örgü rapor tel sayısı olarak alınır.
- B-Çözgü yönünde tam gölgeli saten örgüsü
Çözgü yönünde tam gölgeli saten örgüsü için kullanılacak olan çözgü tel sayısı, verilmiş olan saten örgüsü rapor tel sayısı ile rapor tel sayısının bir eksiğinin çarpımı sonucunda elde edilen değerin iki katından, iki rapor çıkartılarak elde edilen değer olarak belirlenir. Atkı tel sayısı ise verilmiş olan saten örgü rapor tel sayısı olarak alınır.
- 2-Atkı Yönünde Gölgeli Saten Örgüsü
Atkı yönünde gölgeli saten örgüsü ; tam gölgeli ve yarım gölgeli olmak üzere iki şekilde elde edilir.
Yarım gölgeli saten örgüsü, örneğin verilmiş olan atkı saten örgü raporunun, çözgü saten hâline dönüşmesiyle elde edilir.
Tam gölgeli saten örgüsü ise atkı saten örgü raporunun çözgü saten örgü raporuna dönüştükten sonra tekrar atkı saten örgü raporuna dönüşene kadar devam ettirilmesiyle oluşur.
A-Atkı yönünde yarım gölgeli saten örgüsü
Yarım gölgeli saten örgüsü Atkı yönünde yarım gölgeli saten örgüsü için kullanılacak olan atkı tel sayısı, verilmiş olan saten örgüsü rapor tel sayısı ile rapor tel sayısının bir eksiğinin çarpımı sonucunda elde edilen değer olarak belirlenir. Çözgü tel sayısı ise verilmiş olan saten örgü rapor tel sayısı olarak alınır.
B-Atkı yönünde Tam gölgeli saten örgüsü
Atkı yönünde tam gölgeli saten örgüsü için kullanılacak olan atkı tel sayısı, verilmiş olan saten örgüsü rapor tel sayısı ile rapor tel sayısının bir eksiğinin çarpımı sonucunda elde edilen değerin iki katından iki rapor çıkartılarak elde edilen değer olarak belirlenir. Çözgü tel sayısı ise verilmiş olan saten örgü rapor tel sayısı olarak alınır.