Bu deneysel çalışmanın amacı, koruyucu dokuma kumaşların aşınma dayanımları görünüşteki değişikliğe göre tespit etmektir.
Aşınma, herhangi bir materyalin başka bir yüzeye sürtünmesi sonucu oluşan deformasyondur.
Kumaş aşınma dayanımını ölçmek için değişik metotlar vardır.
Bunlardan üçüncüsü olan “Görünüşteki değişikliğin değerlendirilmesi” testidir.
Amaç, dokusuz yüzeylerde dahil bütün tekstil kumaşlarını görünüşteki değişiklik metoduna göre aşınmaya karşı dayanımını tespit etmektir.( TS EN ISO 12947-4, BS EN ISO 12947-4 )
Kullanılan Malzemeler
Standart atmosfer koşulları
Martindale aşındırma test cihazı
Aşındırıcı standart kumaş
Yün keçe taban (140 +0.5 mm ende)
Numune tutucusu köpük tabanı (38+0,5 mm çapta)
140 mm ve 38 mm çapında kesici aletler
Zımpara kağıdı
Büyüteç
Makas
Cetvel,
4 adet test numunesi (140 mm çapta).
Numune Hazırlama
Bu deneyde belirli bir yük altında kumaşın aşındırıcı yüzey ile (standart kumaş) birbirine bir Lissajous deseni oluşturan öteleme hareketi ile aşındırılır. Aşındırıcı yüzey TSE EN ISO 12947–1 standardına göre kütlesi 750±50 g/m2, kalınlığı ise 2,5±0,5 olan dokunmuş yün keçe olarak tanımlanmaktadır. TSE EN ISO 12947–4 standardına göre, aşındırma deneyi Martindale Metoduyla kumaşın aşındırılması prensibine dayanmaktadır. Bu standartta deney numuneleri, deney parçası tutucusuna köpük bir destek ile monte edilir. Bu köpük polieterüretandan üretilmiş olup TSE EN ISO 12947–1 standardına göre yoğunluğu 30±3 gr/m–3, kalınlığı ise 3±1 olarak tanımlanmaktadır. Eğer numune kütlesi 500 g/m2’den büyük ise köpük destek olmasına gerek kalmadan deney tutturucularına monte edilir.
Dokunmuş kumaşlar için, her biri farklı atkı ve çözgü ipliklerini içeren deney parçaları alınır.
Deney parçaları laboratuar numunesinin tamamından, kesilmiş kenar boyunca kenarlardan en az 100mm mesafeden alınmalıdır.
4 adet deney parçası, istatistiği seçme kurallarına uygun olarak alınır.
Deney parçalarının çapı 140 mm olmalıdır.
Aşındırıcı kumaş ise en az 140 mm çapında veya 140 mm eninde ve boyunda bir kare olmalıdır.
Numune tutucusunun köpük tabanı ve zımpara kâğıdı çapı 38 mm olmalıdır.
Deneyin Yapılışı
Alta yün keçe üste de deney numunesi gelecek şekilde, numuneler sürtünme masasına yerleştirilir.
Zımpara kâğıdı ve köpük de numune tutucuya yerleştirilir.
Deney ISO 12947-4 standardına göre Aşağıdaki tabloda listelenen ilgili deney serilerine uygun olan aşındırma hareketinin sayısı seçildikten sonra aşındırma cihazı çalıştırılır.
Deney parçasında önceden belirlenmiş görünüş değişikliğinin oluşması için gerekli olan aşındırma hareket sayısına bağlı olarak Aşağıdaki tabloda belirtilen deney aralıklarında görünüş değerlendirilmesi yapılır.
Yüzey görünümü deneyi için deney aralıkları
Görünüşün değerlendirilmesi için monte edilen aşındırıcı ve deney parçası tutucuları dikkatli bir şekilde kaldırılır.
Deney cihazları aşındırma masasının üzerine tutturulmuş olan deney parçası alınır ve yüzey değişimi değerlendirilir.
Değerlendirme işlemi, deneye tabii tutulmamış kumaş ile önceden belirlenen aralıklarda aşınma hareketi uygulanan deney parçasının görünüşlerinin karşılaştırılması yapılır.
Önceden belirlenen yüzey değişimi oluşmamış ise, deney parçaları ve deney parçaları tutucuları tekrar yerine monte edilerek bir sonraki deney aralığı uygulamak suretiyle deneye devam edilir.
Deney parçalarında önceden belirlenen yüzey görünüşü elde edilinceye kadar deney işlemi ve değerlendirme işleminin peş peşe uygulanmasına devam edilir.
Sonuç her deney parçası için ayrı olarak kaydedilen ve önceden belirlenen yüzey görünüşünün ortaya çıkmasından hemen önce uygulanmış olan aşındırma sürtünme hareketinin sayısıdır.
Böylece yüzey görünüşünün ortaya çıkması için gerekli olan süre tayin edilir.