Kumaşa farklı bir görüntü ve gramaj kazandırmak amacıyla atkıdan veya çözgüden ilave iplik kullanmak suretiyle oluşturulan örgülere kuvvetlendirilmiş (astarlı) örgüler denir. Tek çözgü ve tek atkı sistemiyle dokunan kumaşlarda kalın ve gramajlı kumaş elde edebilmek amacıyla kalın iplik kullanmak gerekir. Ancak kullanılan kalın iplikler kumaşın kaba bir görünüm ve yapıya sahip olmasına neden olur.
Tek katlı kumaş yapılarında ince iplik kullanarak gramajı artırmak ve istenen kumaş özelliklerini sağlamak amacıyla kuvvetlendirme çözgüsü veya atkısı kullanılır. Kullanılan ilave çözgü ve atkılara astar iplikleri de denir. Astar ipliklerinde ucuz ve kalın ipliklerin kullanımı tercih edilir. Astar iplikleri kumaş yüzeyinde görünmeden kumaşın arkasında yüzme ve kumaşın yüzeyinde belirli noktalarda bağlantı yapar.
Kumaşın yüzeyinde farklı bir görüntü oluşturmak için tercih edilen kuvvetlendirilmiş örgülerde ise kullanılan ipliklerin yüzeyde görünmesi ve iyi kalitede olması gerekecektir.
Kuvvetlendirilmiş örgülerde en önemli nokta bağlantı noktalarının seçimidir. Seçilen bağlantı noktaları kuvvetlendirme amacına yönelik olarak farklılık göstermektedir.
Kuvvetlendirilmiş Örgüler
1-Atkıdan kuvvetlendirilmiş örgüler
2-Çözgüden kuvvetlendirilmiş örgüler
olmak üzere iki çeşittir.
Kuvvetlendirilmiş örgülerin özellikleri
>>> Bağlantı noktalarının dağılım yönü, zemin örgüsü olarak tercih edilen örgü ile uyumludur.
>>> Bağlantı noktaları rapor alanına eşit dağılmıştır.
>>> Zemin ve ilave ipliklerin sıralamasında kullanılan dizim 1/1, 2/1, 3/1, 4/1, 1/2 şeklinde olur.
>>> Uygulama şekline göre her bir çözgü veya atkı ipliği üzerinde bir bağlantı noktası bulunur.
>>> Astar iplikleri fazla yüzme (uzun atlama) yapmaz.
Kuvvetlendirilmiş örgüler; genellikle paltoluk, battaniyelik, perdelik ve döşemelik kumaşların dokunmasında kullanılır.
Atkıdan Kuvvetlendirilmiş Örgüler
Atkı ile kuvvetlendirilen örgüler zemin ve astar atkı sistemlerinden oluşur. Gramajı artırmak amacıyla yapılan örgülerde, kumaşın tersinde yüzme yapan astar atkı iplikleri belirli noktalarda çözgü ipliklerinin üstüne çıkarak bağlantı yapar. Bağlantı noktalarının kumaş yüzeyinde görünmesi uygun değildir.
Kumaşın gramajını artırmak amacıyla uygulanan kuvvetlendirilmiş örgülerde, astar atkılarının çözgü ipliği ile yapacağı bağlantı noktasını seçerken etrafının atkı hâkimiyetli olmasına dikkat edilir. Bağlantı noktasının üstündeki ve altındaki karelerin boş olması gerekir. Bağlantı noktaları örgü üzerinde boş kare olarak gösterilir.
Bağlantı noktasının altındaki ve üstündeki atkı ipliklerinin her ikisinin de yukarıda (boş kare) olması sebebiyle astar atkısı her iki atkı arasında gizlenecektir. Bu sebeple bu nokta iyi bağlantı noktasıdır.
Bağlantı noktasının altındaki iplik yukarıda (boş kare) fakat üstündeki iplik ise aşağıda (dolu kare) bulunmaktadır. Bu şekilde tercih edilen nokta orta bağlantı noktasıdır.
Bağlantı noktasının her iki tarafındaki atkı ipliklerinin aşağıda (dolu kare) olması sebebiyle astar atkısı yüzeyde görünecektir. Bu nedenle tercih edilen nokta kötü bağlantı noktasıdır.
Farklı bir görünüm kazandırmak amacıyla yapılan örgülerde, kumaşın üstünde yüzme yapan astar atkı iplikleri belirli noktalarda çözgü ipliklerinin altına inerek bağlantı yapar. Bağlantı noktalarının kumaş tersinde görünmesi uygun değildir.
Kumaşa farklı bir görünüm kazandırmak için uygulanan kuvvetlendirilmiş örgülerde astar atkılarının çözgü ipliği ile yapacağı bağlantı noktasını seçerken etrafının çözgü hâkimiyetli olmasına dikkat edilir. Bağlantı noktasının üstündeki ve altındaki karelerin dolu olması gerekir. Bağlantı noktaları örgü üzerinde dolu kare olarak gösterilir.
Bağlantı noktasının altındaki ve üstündeki atkı ipliklerinin her ikisi de aşağıda (dolu kare) olması sebebiyle astar atkısı her iki atkı arasında gizlenecektir. Bu sebeple bu nokta iyi bağlantı noktasıdır.
Bağlantı noktasının altındaki iplik yukarıda (boş kare) fakat üstündeki iplik ise aşağıda (dolu kare) bulunmaktadır. Bu şekilde tercih edilen nokta orta bağlantı noktasıdır.
Bağlantı noktasının her iki tarafındaki atkı ipliklerinin yukarıda (boş kare) olması sebebiyle astar atkısı kumaşın tersinde görünecektir. Bu nedenle tercih edilen nokta kötü bağlantı noktasıdır.
Kuvvetlendirilmiş örgülerin çizilebilmesi için bazı verilere ihtiyaç vardır. Bunlar:
>>> Kullanılacak olan zemin örgüsü
>>> Astar atkısının ya da çözgüsünün konumu (görüntüsü)
>>> Dizim
Atkıdan kuvvetlendirilmişş örgülerde görüntünün üstte olduğu durumlarda kumaşa farklı görünüm kazandırılacağı, altta olduğu durumlarda ise kumaşa gramaj kazandırılacağı anlaşılmalıdır. Çözgüden kuvvetlendirilmiş örgülerde ise tersi bir durum söz konusudur.
Örgü çizimine başlamadan önce rapor alanının tespit edilmesi gerekir. Rapor alanı tespit edilirken zemin örgü raporu, astar örgü raporu ve dizim göz önünde bulundurulmalıdır.
Dizimin 1/1 olması her zemin ipliğinden sonra bir astar ipliği olacağı anlamına gelir. Bu durumda kullanılan astar ipliği cinsi (çözgü ya da atkı) iki katına çıkar. Dizimin 2/1 olması durumunda ise iki zemin ipliğinden sonra bir astar ipliği olacağı anlamına gelir. Bu durumda ise ilave edilen iplik cinsi örgü raporunun yarısı kadar artırılmalıdır.
3
Zemin örgüsü: D ———— Z
4
Görüntü : Altta
Dizim : 1 Z / 1 A
Buna göre;
Rapordaki toplam çözgü tel sayısı : 7 tel
Rapordaki toplam atkı tel sayısı : 7 + 7 = 14 tel olacaktır.
2
Zemin örgüsü: D ————— ( Z )
4
Görüntü : Üstte
Dizim : 2 Z / 1 A
Buna göre;
Rapordaki toplam çözgü tel sayısı : 6 tel
Rapordaki toplam atkı tel sayısı : 6 + 3 = 9 tel olacaktır.
