Dokumacılık, sadece insanların doğal çevreye uyum zorluğundan kaynaklanan bir meslek değildir. Dokumacılık ürünleri, aynı zamanda, insanların kültür ve yaşam standartlarını yansıtan birer sanat eseridir.
Çıpıt dokuma mekikli dokumaların, geleneksel farklı bir çeşidi olup bez ayağı tekniği ile dokunur. Bu dokuma halk arasında çulfalık denilen (yer tezgâhı) tezgâhlarda uygulanır. Geleneksel el dokumalarının (kilim) modern hayata geçirilmesi, ip ve kumaş artıklarının değerlendirilmesi açısından da ayrı bir önem taşır.
Çıpıt dokuma, dokuma örgülerinden bez ayağı tekniğinde dokunmaktadır. En eski ve en çok kullanılan, sağlam ve küçük raporlu bir dokuma örgüsüdür. Atkı ipliklerini çözgü iplikleri arasından bir alttan, bir üstten geçirerek dokuma oluşturulur. Desen, yatay iplerle elde ediliyorsa(atkı)atkıyüzlü; dikey iplerle elde edilirse (çözgü) çözgü yüzlü dokuma adını alır.
Dokumada kullanılacak penye kumaşlar renk uyumuna göre seçilir. 3-5 cm’ den kesilen şeritler mekiğe düzgün bir şekilde dolanır. İp ucunun verev kesilmesi dokuma kenarında potluk oluşmaması için önemlidir.
Çıpıt Dokuma Tekniği
Desen iplikleri (atkı), modele göre bez ayağı tekniğinde 4-5 cm düz dokunur.Elimizdeki ipliklerin veya kumaş şeritlerin renk uyumları göz önüne alınarak farklı aralıklarda dokunmasına bu şekilde devam edilir.Model aralarına saçak ipler yerleştirmek istiyorsak 5-10 cm uzunluğunda şeritler hâlinde ip hazırlanır.Bu şeritler modele göre çözgüler arasına halı dokuma ilmekleri şeklinde atılır.Bez ayağı modele göre 4-5 sıra daha dokunur.Bu işlemler aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi atkı ipleri kabartılarak da (çekilerek) farklı desenlerde dokunabilir.Atkı ipleri modele göre tekrarlanarak tarak veya kirkitle sıkıştırılır.
Çıpıt Dokumanın Uygulandığı Ürünler
Yaygılar
Paspaslar
Koltuk örtüleri
Sandalye minderleri
Çanta ve heybeler
Kullanılan atkı iplikleri dokuma işlemi sırasında, çok az bir gerilimle karşı karşıya kalırlar.
Ayrıca tarak dişleri ve gücü aralıklarından geçmediği için, iplik kalınlıkları ve yapıları değişken olabilir. Genellikle artık ipliklerden veya kumaş kenarlarından çıkan penye iplerle dokunur. Bu yüzden çoğunlukla mukavemeti yüksek ve esnektir. ( Pamuk ipliği, Efekt bükümlü iplikler)
