Boncuklanma, kumaş yüzeyindeki liflerin takılarak ayrılması ve diğer kullanımları sırasında bu liflerin karışması sonucu oluşmakta ve kumaş üzerinde hoş olmayan bir görüntü meydana getirmektedir.
Boncuklanma seviyesi; boncuklanmaya sebep olan lif dolaşması, fazla yüzey lifi oluşması ve zamanla gelişen lif ve boncuk azalması işlemlerin hızı ile belirlenir. Bunların hızları ise lif, iplik ve kumaş özelliklerine bağlıdır.
Bu deneyde ICI boncuklanma kutusu cihazı kullanarak tekstil kumaşlarının boncuklanmaya ve yüzey değişimine karşı gösterdiği direnci tayin etmek amaçlanmıştır.( TS EN ISO 12945–1 )
Kullanılan Malzemeler
Kutulu boncuklanma test cihazı (60 devir/dak hızında, 2 kafalı ve iç yüzeyleri mantarla kaplı), 4 adet poliüretan boru, tutturma mastarı, şablon (125 mm x125 mm boyutlarında), PVC bant, dikiş makinesi, değerlendirme kabini.
Numune Hazırlama
Ön işlem olarak, numune ilgili taraflar arasında üzerinde anlaşmaya varılmış olan bir metot kullanılarak yıkanır veya kuru temizleme yapılır.
Numuneden 125 mm x125 mm boyutlarındaki şablon ile dört adet test numunesi alınır.
Her biri farklı atkı çözgü ipliklerini içerek şekilde kenarlardan en az 15 cm uzaklıktan rastgele alınır.
Test numunesinin yüzü içe gelecek şekilde katlanır ve 12 mm mesafeden makine ile dikilir.
Dikilen numune tüp şeklindedir. Kalan numuneler de aynı şekilde dikilir.
Tüp şeklindeki test numunesi ters yüz edilir ve her iki uçtan 6 mm kesilerek varsa düzgün olmayan dikiş payları kesilir.
Hazırlanan test numunesi tutturma mastarı yerleştirilir daha sonra poliüretan borulara test numunesinin her iki ucunda eşit mesafede olacak şekilde geçirilir.
Dikilen kısmın düzgün bir şekilde durduğundan emin olunur.
PVC yapışkan bant, boru üzerinde 6 mm’lik açık kalacak şekilde boru çevresinin 1,5 katı uzunlukta yapıştırılır.
Deneyin Yapılışı
Boncuklanma test kutularının içi temiz olmalıdır.
Hazırlanan dört adet test numunesi boncuklanma kutusu içine yerleştirilir.
Kutunun kapağı kapatılır.
Üzerinde anlaşılan sayı cihaza girilerek cihaz çalıştırılır.
Test bittikten sonra test numuneleri kutudan alınır ve dikişleri sökülür.
Karanlık odada Pilliscope cihazında, numunenin cinsine göre örme veya dokuma kumaşlar için belirlenmiş standart fotoğraflar yardımıyla boncuklanma derecesi belirlenir.
Test numunesi ve orijinal numuneden bir parça merkezi olarak Pilliscope cihazına boyu doğrultusuna dik olarak yerleştirilir.
Orijinal numune cihazın sağ tarafına test edilmiş numune sol tarafına yerleştirilir
Test numuneleri aşağıdaki tablodaki değerlendirmeye uygun olarak derecelendirilir.
Değerlendirme birden fazla gözlemci ile yapılmalıdır.
Derece Tanım
5 Değişme yok
4 Hafif bir tüylenme ve/veya kısmen oluşmuş boncuklanma.
3 Orta düzeyde tüylenme ve/veya orta düzeyde boncuklanma. Test numunesi yüzeyini kaplayan farklı büyüklükte ve yoğunlukta boncuklanma.
2 Belirgin bir tüylenme ve/veya belirgin bir boncuklanma. Test numunesi yüzeyinin büyük bir kısmını farklı büyüklük ve yoğunlukta kaplayan
boncuklanma
1 Yoğun yüzey tüylenmesi ve/veya etkin boncuklanma Test numunesi bütün yüzeyini farklı büyüklük ve yoğunlukta kaplayan boncuklanma.
