Lif Karışımları

İplikleri karışım lifler ile üretmenin temel amacı; istenilen özelliklere daha hızlı ve daha az maliyetle ulaşmak ve liflerin çeşitli avantajlarını bir araya getirmek, bazı dezavantajlardan da kurtulmaktır.

  • Lif Karışımları

     

     

    Farklı türdeki liften oluşan ipliklerin birlikte işlenmesi ile karışımı oluşturan hammaddelerin iplik haline getirilmeden önce harmanlanıp eğrildikten sonra dokunması veya örülmesi ile şekilde elde edilir. Lif karışımı elde etmenin amacı, karışımı oluşturan lif türlerinin özelliklerini değiştirmek, geliştirmek, genişletmek ve yeni efektli kumaşlar elde etmektir. Karışımlar lifin işlenebilme özelliğine, iplik inceliğine ve ekonomikliğine bağlıdır.

     

    LİF KARIŞIMI YAPMA NEDENLERİ

     

    Lif karışımları yapma nedenleri Kaliteyi yükseltmek, görünüm ve ekonomikliktir.

     

    1-Kaliteyi Yükseltmek: Kullanım özelliklerini artırmak (sürtünme sağlamlığı, zorlanmalara dayanıklılığı ve buruşma özelliği).

     

    2-Giyim fizyolojisinin özelliklerini artırmak : (ısı yalıtımı, nem çekme özelliği ve cilde uygunluk).

     

    3-Bakım özelliğini artırmak : (yıkama özelliği, kurutma ve ütülenme özelliği).

     

    4-Görünüm: Görünümü değiştirmek (renk, parlaklık ve süslenme efektleri).

     

    5-Ekonomiklik: Ekonomikliği artırmak: (lif fiyatı ve çeşitliliği, iplik kalitesinde eşitlik ve incelik).

     

    TEKSTİL YÜZEY OLUŞUMUNDA KULLANILAN  EN UYGUN LİF KARIŞIMLARI

     

    Kimyasal lifler mat yada parlak, kıvrımlı yada düz biçimde üretme olanağı olduğundan özel efektler elde edilebilir. Lifler; sağlamlık, esneme, elastikiyet, lif uzunluğu ve inceliği açısından birbirine denk olduklarında mükemmel lif karışımları elde edilebilmektedir. En önemli lif karışım oranları %70/30, %60/40, %50/50’dir.

     

     

     

     

     

     

    lif13a

     

     

     

     

    lif13b 

     

     

     

      

    lif13c

     

     

     

    Açıklamalar : 

     

    1-Lif Bileşimi ( kompozisyonu ) : Bir tekstil ürününü meydana getiren tekstil liflerinin bu tekstil ürünü içindeki kütlece yüzde oranını ifade eder.

     

    2-Tekstil ürünü sadece bir lif kullanılarak yapılmadığı sürece %100 saf veya tamamen tanımlanamaz.Benzer terimler kullanılamaz.Ancak bir tekstil ürünü,rutin olarak değil de sadece teknik sebepler sonucu eklenmiş olmak şartıyla %2 sine kadar başka lif içerebilir.Tarama işleminden geçirilmiş bir tekstil ürünü için bu tolerans değeri %5 e çıkabilir.  

     

    LİF KARIŞIMLARININ TEKSTİL YÜZEYLERİNE ETKİSİ

     


    Tekstil üretiminde, liflerin karışımı iki aşamada gerçekleşir:


    1- İplik üretimi sırasında çeşitli kesik (kısa) lifler karıştırılır. Karışan lifler eğrilmiş lif iplikleri haline getirilir.


    2-Tekstil yüzeylerin üretiminde farklı liflerden elde edilmiş iplikler kullanılabilir. Bunun için doğal lifler, doğal liflerle; kimyasal lifler, kimyasal liflerle karıştırılabilir.


    Özellikle doğal lifler ile kimyasal lifler arasında yapılan karışımlar çok olumlu sonuçlar verir. Burada her iki lif grubunun olumlu özellikleri artarken olumsuz özellikleri neredeyse ortadan kaldırılmaktadır. Yünün poliester, poliamid, poliakrilonitril karışımından ile pamuğun poliester, viskoz ve modal ile karışımından çok iyi sonuçlar elde edilir.

     

    Sentetik kimyasal liflerin sağlamlık ve iyi elastikiyet özelliği ile doğal liflerin sağlıklı giyim özelliği birleştiğinde kaliteli ürün elde edilir. Selülozik kimyasal liflerin yumuşaklık, yüksek nem çekme özelliklerinden dolayı yaygın biçimde kullanılması sağlanır. Lifin incelik ve uzunluğu ayarlanarak çok ince iplikler üretilir.

     

    Poliester/yün ‘den üretilmiş dokumalar oldukça hafiftir ve özellikle yazlık elbiseler için uygundur. Viskoz /poliester karışım oranı %70’tir.Bu karışım elbiselik ve erkek pantolon çok kullanılır. %50/50 pamuk/poliester karışımları genellikle gömleklik kumaşlar, yatak çarşafları için kullanılır. Bu karışım iyi katlanabilme, çekme ve sürtünme mukavemetleri ile hijyenik özellikleri birleştirirler. Yalnız bu karışımlarda yıkama işlemi sırasında suyun sıcaklığı düşük olmalıdır çünkü kalıcı kıvrımlar oluşabilir ve bu kıvrımlar ütü ile de açılamayabilir.

     

    KARIŞIM LİFLERİNİNİ GEREKLİLİĞİ

     

    ‘Karışım’ terimi, iplik üreticileri tarafından, iki ya da daha fazla iplik çeşidinden komponent liflerin karışımıyla oluşmuş iplikleri, tek bir ipliğe dönüştürülmesini tanımlamak için kullanılır. Boyacı için “karışım” ifadesi, her biri farklı boyama özelliklerine sahip iki veya daha fazla sayıda lifi içeren elyaf karışımıdır. Karışımların hepsi, eğirme için kabul edilebilir özelliklere sahip olmak zorundadırlar. Önemli faktörler relatif çaplar, kesikli uzunluklar ve mevcut liflerin yaygınlığıdır. Yanlış karışım, komponent lif tiplerinin düşük mukavemete sahip olmasına neden olur. Karışımdaki komponentlerin her biri kendine özgü karakteristik boyama özelliklerine sahiptir. Karışım kesikli iplikler, tekstil endüstrisinde, homojen kesikli lif ve ipliklerin yan yana bükük tipleri önemli derecede kullanılır.

     

    Sentetik lif karışımları, özellikle poliester karışımları, selüloziklerle karışımlarında büyük miktarlarda üretilirler. Bunlar; gömleklikler, elbiseler, dış giyim, yağmur giysilerinde, iş giysileri ve ev tekstillerinde kullanılır. Poliester/yün karışımları ise takım elbiselerinde, elbiseler ve dış giysilerde, el örmelerde, örme giysilerde kullanılmaktadır. Halılar, nylon/yün karışımında geniş yer tutar. Karışım iplikler, yıllardan beri rahatlık, hacimlilik ve dayanıklılık gibi özellikler kazandırmak için dokuma kumaşlarda kullanılır.Komponent ipliklerin kontrast boyanabilirliği, çekici efektler verebilme özelliği, halılarda, örme mamüllerde kullanılabilirlik olanaklarını arttırmaktadır. Bitim işlemi yapılmış kumaşlar, yumuşaktır ama güçlü değildirler. Özellikle, yüksek mukavemet, dayanıklılık, nem absorbsiyonu istenilen durumlarda yararlıdırlar.

     

    LİF KARIŞIMLARININ GENEL ÖZELLİKLERİ

     

    Boyama işleminin sağlıklı olabilmesi için karışımı oluşturan liflerin boyama açısından bazı özelliklerinin bilinmesinde yarar vardır. Liflerin hidrofilite ve iyonite durumları boyama sonucunu yakından etkilemektedir.Genel bir sınıflama yapılacak olursa, lifler hidrofob ve hidrofil olmak üzere iki ana gruba ayrılabilir;

     

    1-Hidrofil Lifler:

     

    A--Selüloz esaslı olanlar (pamuk, keten ve rejenere selüloz lifleri)

     

    B-Protein esaslı olanlar (yün, ipek, tiftik ve rejenere protein lifleri)

     

    2-Hidrofob Lifler: Poliester, poliakrilnitril, poliamid, asetat, triasetat, poliüretan

     

    Boyacı açısından liflerin önemli olan bir diğer özellikleri de boyama ortamındaki iyoniteleri olup, üç gruba ayrılabilir:

     

    1-İyonik Olmayan Lifler: Poliester, asetat, triasetat ve selüloz lifleri (selüloz lifi daha önce gördüğü işleme göre az da olsa anyonik özellik gösterir.)

     

    2-Anyonik Lifler: Poliakrilonitril

     

    3-Katyonik Lifler: Yün, ipek, poliamid

     

    İyonite ve hidrofillik açısından yapılan bu gruplandırma kesin olmayıp, liflerin daha önce gördüğü işlemlere ve boyama şartlarına göre özellikleri değişebilmektedir. Bu özelliklerin dışında boyama sonucunu, lifi oluşturan makromolekül arasındaki bağların cins ve yoğunluğu, molekülün içerdiği amorf ve kristalin bölge miktarı da yakından etkilemektedir.Liflerde olduğu gibi boyarmaddeleri de boyama koşullarındaki iyonitelerine göre gruplandırabiliriz:

     

    1- İyonik Grup İçermeyen Boyarmaddeler (suda çözünmeyen): Pigment, dispers ve bazı 1:2 metal kompleks boyarmaddeler.

     

    2-Anyonik Grup İçeren Boyarmaddeler: Direkt, asit, reaktif, krom, 1:1 metal kompleks, küp/loyko ester, suda çözünen kükürt gibi.

     

    3-Katyonik Grup İçeren Boyarmaddeler: Bazik boyarmaddeler

     

    A LİFLERİ (TÜM TONLARDA ASİT BOYARMADDELERİ İLE BOYANANLAR)

     

    1-Yün ve diğer hayvansal lifler,

     

    2- İpek,

     

    3-Nylon homo polimeri

     

    4-Asit boyarmadde ile boyanabilir nylon varyantları

     

    5-Poliüretan lifleri

     

    6-Asit boyarmadde ile boyanabilir polipropilen

     

    7-Asit boyarmadde ile boyanabilir akrilik ve modakrilik

     

    B LİFLERİ (TÜM TONLARDA BAZİK BOYARMADDELER İLE BOYANANLAR)

     

    1-Bazik boyarmaddeler ile boyanabilir akrilik ve modakrilik

     

    2-Bazik boyarmaddeler ile boyanabilir nylon

     

    3- Bazik boyarmaddeler ile boyanabilir poliester

     

    C LİFLERİ (TÜM TONLARDA SELÜLOZİK ELYAFI BOYAYAN BOYARMADDELER İLE BOYANANLAR)

     

    1-Pamuk

     

    2-Viskon

     

    3-Lyocell, modal ve polinozik lifler

     

    4-Keten ve diğer bast lifleri

     

    D LİFLERİ (TÜM TONLARDA DİSPERS BOYARMADDELERLE BOYANANLAR)

     

    1-Selüloz Asetat

     

    2-Selüloz Triasetat

     

    3-Poliester Homopolimeri

     

    4-Polivinil klorür lifleri

     

     

     

    lif12a

     

     

     

    lif12b

     

     

     

     

    lif12d

     

     

     

    Yazan %PM, %12 %805 %2019 %21:%Ağu in Tekstil Lifleri Okunma 3238 defa

Lif Karışımları

 
 
 
?<