Bu deneyde pamuk liflerinin ortalama uzunluğunun, uzunluk üniformitesi ve kısa elyaf indeksi değerlerinin HVI cihazı ile tespit edilmesi amaçlanmıştır.
( TS 715 ISO 6989 )
Uzunluk tekstil liflerinin en önemli fiziksel özelliklerinden biridir. Pamuk gibi doğal liflerde kalıtsal bir özellik olmakla birlikte bir dereceye kadar çevre şartlarının etkisinde de kalan bu özellik lif kalitesini dolayısıyla iplik kalitesini etkiler. Lif uzunluğu pamuğun tekstil endüstrisinde hangi amaçla kullanılabileceği hakkında bilgi verir. Aynı numarada uzun elyaf daha muntazam ve mukavemeti yüksek iplik olur. Lif uzunluğunun uygulanan eğirme yöntemlerine göre kaliteye etki dereceleri de değişmektedir. Lif uzunluğu ring iplikçiliğinde % 35 oranında kaliteyi etkilemektedir.
Lif uzunluğunun etkilediği iplik özellikleri:
1-Eğirme sınırı
2-Mukavemeti
3-Düzgünsüzlük
4-Tutum
5-Parlaklık
6-Tüylülük
7-Verimlilik.
Kullanılan Malzemeler
Standart atmosfer şartları, HVI (High-Volume Instruments) test cihazı (bir elyaf demeti içinden geçirilen ışınlarının yoğunluğuna göre, lif uzunluğunu ölçer)
Numune Hazırlanması
Balyadan alınan yeterli ağırlıktaki numune, lif uzunluk testinde kullanılabilmektedir. Numuneler; tohum, kum, sap v.b, gibi yabancı maddelerden arındırılarak temizlenir. Numuneler standart atmosfer şartlarında kondisyonlanır.
Deneyin Yapılışı
Bilgisayar üzerinde uzunluk testi seçilir. Numune hazırlayan cihaza fibrosampler denir.
Cihazın yanında bulunun numune hazırlama ünitesine yeterli miktarda numune bırakılarak cihazın kapağı kapatılır. Fibrosamplere ait dönebilen fırça vasıtasıyla tesadüfî bir yerden tutulan pamuk lifleri delikli silindir içinden çekilerek bir tarak üzerine yerleştirilir. Test tarağındaki numuneler, üzerlerindeki kısa liflerin ayrılması, temizlenmesi ve kalan liflerin aynı hizaya gelmesi için fırçalanır ve tutunamayan lifler uzaklaştırılır. Numuneler fırçalandıktan sonra optik tarama bölgesine taşınır. İnce tarak ölçümün yapılacağı alana iletilir. Kızıl ötesi ışık kaynağı yardımıyla uzunluk ölçümü yapılıp bilgisayara kaydedilir. Bu işlem diğer numuneler için tekrar edilir. Taraktaki lif demeti fibrograf ışığına maruz bırakılarak, liflerin arasından geçen ışıkların yoğunluk derecesinin kullanılmasıyla belli bir mesafeye uzatılan liflerin sayısı belirlenebilmektedir. Sonuç olarak pamuk numunesini oluşturan liflerin uzunluk dağılımları belirlenmiş olmaktadır. Aynı işlemler diğer numune için de tekrarlanır. Deneyin sonunda, liflerin üst yarı ortalama uzunluğu, uzunluk üniformitesi ve kısa elyaf indeksi değerleri iki ölçümün ortalaması olarak cihaz tarafından verilir. Uzunluk üniformitesine göre değerlendirme aşağıdaki tabloya göre yapılmaktadır.
Üniformite Değerlendirmesi
Üniformite Değerlendirme
77 ve aşağısı Çok kötü
77 – 79 Kötü
80 -82 Vasat
83 – 85 İyi
86 – Üstü Çok iyi
Elyaf Uzunluğuna Bağlı Olarak Değerlendirme
Elyaf uzunluğu (mm) Değerlendirme
26 mm den kısa Kısa elyaf
26 - 29 Orta elyaf
30 – 38 Uzun elyaf
39 ve üstü Çok uzun elyaf
SFI (Short Fiber Index) Değerlendirmesi
SFI (Short Fiber Index) Değeri Değerlendirme
5,0 - 6,0 Çok iyi
6,1 - 7,9 İyi
8,1 - 9,9 Orta
10 ve üstü Kötü
