Tekstil ham madde ve mamullerinin içerdiği nem miktarı, birçok açıdan çok önemlidir. Ham madde alış ve satışında bir malı değerinden fazla fiyata almamak için ticari rutubet değerini bilmek ve alınacak ham maddenin nem değerini objektif olarak yansıtan numune alımı yaparak nem ölçümü yapmak gerekir. Tekstil maddeleri, çevresindeki havanın bağıl neminden etkilenir. Havadaki bağıl nem arttıkça tekstil maddelerinin içerdiği nem de artar.Yün en fazla rutubet çeken elyaftır. Yün liflerinin en önemli özelliği, nem çekme sırasında fazla miktarda ısı açığa çıkarmasıdır. Yün lifleri bu nedenle konfor ve sağlık bakımından kışın kullanılacak en uygun tekstil materyalidir.
İşletmelerde Rutubet
İplik fabrikalarında ham maddeyi (yün), yarı mamulü (bant, fitil) ve mamulü (iplik) en az telef oranı ve yüksek randımanla işleyebilmek gerekir.
Bunun için ham madde, yarı mamul, mamulün ve fabrikaların rutubet-ısı değerlerinin belirli miktarlarda olması şarttır.
Rutubet, aynı zamanda yünün alış ve satışında da çok önemlidir.
Atmosferdeki hava, su buharına tam doymamış hâldedir.
Hava belirli bir ısı ve basınç altında, yalnız belirli miktarda su buharı yani rutubet içerir.
1-İzafi rutubet:Havada bulunan fiili su buharı basıncının (Pd) aynı sıcaklıkta doymuş havadaki su buharı basıncına (Pt) oranına denir. Yüzde olarak ifade edilir.
2-Mutlak rutubet
Muayyen birim hacimde bulunan su buharı miktarına denir.m3 havada gram olarak bulunan su buharı miktarıdır.
Rutubet Yüzdesi Yün liflerinin nem alma özelliği yüksektir. Tüm liflerden daha fazla nem emicidir. 20 santigrat derece ve % 65 nispi nemde % 16 nem alır.
Yün lifleri, kuru havada 100–110 santigrat derecede ısıtılırsa nemini kaybeder.
Elyaf santigrat sertleşir ve güç kaybeder.
Nemli hava ve plastikleşir.
Yün elyafında kuru mukavemet yüksek, yaş mukavemet düşüktür.
Yün lifleri kendi ağırlığının yarısı kadar nem çekebilir.
Bu bakımdan ticarette yün liflerinin üzerindeki nem miktarı % 16–18 olarak sınırlandırılmıştır.
Normalde yün elyafında nem miktarı % 12-14’tür. İnce yünler az, kaba yünler çok nem çeker.
Rutubet Miktarı
Nemli bir havada bırakılmış elyaf veya kumaş, üzerine su toplar.
Nemli veya ıslak bir elyaf ya da kumaş ise kuru havada üzerinde bulunan suyu kaybeder.
Su alış (absorpsiyonu) veya kaybı (desopsiyonu) bir denge kuruluncaya kadar devam eder.
Bir elyaf ne kadar çabuk su absorpluyorsa o kadar çabuk kurur.
Elyafın tutumu, çalışılabilirliği, statik elektriklenmesi gibi birçok özelliği üzerindeki nem oranına bağlıdır.
Rutubet ( % ) = [( Yaş ağırlık- Kuru ağırlık ) / Kuru ağırlık ] * 100
Nem ( % ) = [( Yaş ağırlık- Kuru ağırlık ) / yaş ağırlık ] * 100
Ticari rutubet değeri için standart şartlar; % 65±2 bağıl nem, 20±2 ºC sıcaklıktır.
