Örme iğnelerinin yan yana ve dairesel bir iğne yatağına dizildiği örme makineleridir. Geniş veya dar bir kumaş tüpü oluşturulur. Yuvarlak örme makinelerinde diğer örücü elemanlar da iğnelere uygun olarak dairesel bir şekilde yerleştirilmiştir. Sabit duran iplik kılavuzlarından iğnelere iplik yatırılır. İğne sabit olan kilitlerin (iğnelere hareket verilmesi, örgüye göre iğnelerin seçilmesi, doku sıklığının ve özelliğinin belirlenmesi, kısaca dokunun elde edilmesi atkı örmeciliğinde kilit tertibatı ile sağlanır) örme iğnelerini aşağı-yukarı hareket ettirilmesi ile dönmekte olan iğneler tarafından örme işlemi gerçekleştirilir.
Bu sistemde iplikler örme iğnelerini direkt olarak beslenir. Yuvarlak örme makineleri, iplik sabit, iğneler tek tek hareketli prensibi ile çalışırlar ve yuvarlak örme makineleri düz örme makinelerine göre daha hızlı üretim yapabilirler.
Yuvarlak örgü makinelerinde makine tahriğinin, üretilen kumaş ve örme makinesinin kullanım üzerinde büyük etkisi vardır. Tahrik sabit bir ivmelenme ile hızlanma ve yavaşlamayı sağlamalıdır. Makine kesinlikle çok sert bir şekilde frenlenmemelidir. Bu durumda iplik veya iğneler zarar görebilir.
Tahrik mekanizmalarının yanı sıra yuvarlak örme makinelerinde iğne ve platin hareketini kontrol eden kamlar da bulunmaktadır. Desenin yapısına göre, iğne dipçiğinin kılavuzlandığı kam yolu (kanalı) değişebilir nitelikte olmalıdır. İğnenin,iğne yuvasındaki titreşimi engellenmeli veya en azından azaltılmalıdır.
Yuvarlak örme makinesinde kumaş, silindirden dairesel formunda çıkar.Daha sonra bir serici vasıtasıyla düz bir form kazanır. Kumaşın çekme silindirlerine gelmeden önce katlanmamasına dikkat edilmelidir..
Bobin taşıyıcı donanımı makinenin üstünde dairesel formda dizilebildiği gibi makinenin yan tarafına yerleştirilmiş biçimde de bulunabilir. İsteğe göre bobin taşıyıcı tertibatına düğüm yoklayıcısı motorlu bir vantilatör, iğne ve platinler için yağlama sistemi takılabilir.
Örme makinesi yüksek hızda çalıştığından bobindeki ipliğin tükenmesi durumunda üretimin durmasını ve hataların oluşmasını önlemek için yedek bobin kullanılır.
Yuvarlak örme makinelerinde bulunan bir diğer sistem, birim zamanda sabit iplik sevk eden iplik rezervli iplik ölçme tertibatlarıdır. İplik kopuşları esnasında örülen hatalı kumaş miktarını azaltmak için yeterli iplik rezervi olan iplik ölçme tertibatları geliştirilmiştir. İplik kopuşu esnasında, besleyicide makine duruncaya kadar çalışacak iplik rezervi bulunur.
Ancak jakarlı üretimlerinde olduğu gibi, birim zamanda her bir besleyici için farklı miktarlarda iplik kullanımının söz konusu olduğu durumlarda birim zamanda değişken miktarlarda iplik sevk eden tertibatlar kullanılır.Normalde yüksek bir esnekliğe sahip olan yuvarlak örme kumaşlardan örme kumaşlarda esnekliği daha da arttırmak için elastik ipliklerde kullanılmaktadır.Bunun başlıca sebebi; kumaş tutumunda ve giyimde belirgin düzgünlük, vücudu sarma ve tüketicilerinin daha rahat giysiye olan istekleridir. Elastik ipliklerinin kullanımı bu iplikleri ihtiva eden giysilerin kullanımı süresince şekillerini muhafaza etmesini ve daha kullanışlı olan kumaşların oluşumunu sağlamıştır. Ayrıca tekstil eşyasının ilk kez giyildiği zaman daha iyi bir giyim uygunluğu sağlaması da büyük bir avantajdır. Bunu yanı sıra tekstil mamulünü kaynama noktasında muamele etme İmkanı sağlanır. Yuvarlak örme makinelerinde; pamuk ve pamuk karışımı iplikler, bu tür kumaşların kullanım alanları nedeni ile daha çok kullanılmaktadır. Ayrıca kullanım alanına göre polyester, viskon, spandex gibi elastan içerikli ipliklerde bu makinelerde kullanılır.
Yuvarlak örgü makinelerinde çok sık olarak kullanılan bazı terimler:
İlmek:
Örme iğnelerinin oluşturduğu özel şekilli iplik halkalarından meydana gelen temel şekline veya örme kumaşın temel yapı birimine ilmek adı verilir.İlmek iğnenin ve dolayısı ile ipliğin tam hareketi ile oluşur. Diğer ilmekler ile birlikte enine ve boyuna bağlantılar ile örme yüzeyinin meydana gelmesinde temel fonksiyonu teşkil eder.
- Pus (Çap) : İnç cinsinden makine çapını belirtir. 14 pusdan 34 pusa kadar değişik puslarda makineler mevcuttur.
Fayın(E):
Makinenin en belirgin spesifik özelliklerinden birisi olup bir İnçteki(2,54 cm deki) iğne sayısını yani makinenin inceliğini belirtir. Fayın arttıkça daha ince numaralardaki iplikleri, Fayn azaldıkça daha kalın numaralardaki iplikleri makinede kullanabiliriz. 16 ve 18 Fayn da Ribana tipi; 20 Fayn da İnterlok tipi 22 ve 28 Fayn da Süprem makineler mevcuttur
Yuvarlak Örme Makinelerinin Sınıflandırılması
1. Tek yataklı örgü makineleri
1. Çift yataklı örgü makineleri şeklinde yapılabilir.
Tek Yataklı Örgü Makineleri
Bu tip makineler tek bir silindir ile örücü kısımlar olarak iğne ve platinlerin mevcut olduğu makinelerdir. Bu tip makinelerde piyasa tabiri ile tek katlı kumaşlar olarak adlandırdığımız süprem, lacoste, iki, üç iplik türü kumaşlar yapılır. Ayrıca uygun çelik ve iğne dizilişlerini makineye uygulamak sureti ile değişik tipte desenli kumaşlar elde edilebilir.
Çift Yataklı Yuvarlak Örme Makineleri
Bu tip makinelerde silindir ve kapak olarak adlandırdığımız iki adet iğne yatağı vardır. Ayrıca silindir iğneleri ve kapak iğneleri mevcut olup bu makinelerde platin mevcut değildir. Silindir ve kapak iğneleri birbirine 90° dik olarak çalışırlar. Çift yataklı makinelerde kendi aralarında
a) Ribana makineleri
b) İnterlok makineleri olarak ikiye ayrılır.
