Ribana yuvarlak örme kumaşlar, çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde, silindir ve kapak iğnelerinin birbirine göre çapraz bir şekilde yerleştirilmeleri ile elde edilen çift katlı örme kumaş çeşididir. Ribana kumaşları ifade eden en büyük özellik, kumaş eni yönünde açıldığında her iki tarafta örgü raporuna bağlı olarak düz (R) ve ters (L) ilmeklerin değişimli olarak görünmesidir. Kumaşın yapısı dikey sıra yönünde, birbiri ardınca gelen düz ve ters ilmeklerden oluşur. Ribana kumaşlar enine yönde en çok esnekliğe sahip örme kumaşlardır.  

 

 

 

 

Çift plakalı ribana yuvarlak örme makinelerinde tek plakalı yuvarlak örme makinelerinden farklı olarak iki tane iğne yatağı, iki farklı iğne grubu ve iki kilit sistemi mevcuttur. Bütün örgülerin başlangıcında olduğu gibi RR Düz ribana örgünün üretilebilmesi için makinenin hazırlanması gerekir. Makinenin örgüye hazır hâle gelmesi için iğne seçimi, çelik seçimi ve may sıklığı ayarı, iplik gerginlik ayarı, makine hız ayarı ve kumaş çekim ayarlarının yapılması gerekmektedir.

 

 

 

 

İğne seçimi

 

Yuvarlak ribana örme makinesinde bir kapak iğnesi birde silindir iğnesi olmak üzere iki farklı iğne grubu bulunmaktadır. Ribana makinelerinin kapak iğneleri kısa, silindir iğneleri ise kapak iğnelerine nazaran daha uzundur.

Ayrıca çelik yolu sayısına göre tek tip iğnenin yanında kapak ve silindirde iki farklı ayakta iğneler mevcuttur. Bu iki farklı ayaklı iğnelerin boyutları aynı olup sadece iğne ayaklarının iğne üzerindeki yerleri değişmektedir. RR düz ribana kumaşın üretimi için makinenin kapak ve silindirinde tüm iğneler dizilmiş ve çalışır durumda olmalıdır. 

 

 

 

 

Çelik seçimi ve may sıklığı ayarı

 

RR ribana kumaşın örülmesinde çelik sisteminin seçimi de önemlidir. Üretilecek olan kumaş iğnelerin kapakta ve silindirde tamamen ilmek yapmasıyla oluşmaktadır. Bu yüzden makinenin bütün çelikleri ilmek çeliği olarak ayarlanmalıdır. Görünüş itibari ile makine modellerine göre küçük farklılıklar gösterse de ilmek çeliğinin genel görüntüsü üçgen bir şekle benzer. Makine üzerinde farklı bir çelik var ise değiştirilmelidir. Makine çift yollu çelik sistemine sahipse her iki çelikte ilmek çeliği olarak ayarlanmalıdır. İlmek çeliğine örme sanayisinde çok yaygın olarak Süprem veya örgü çeliği de denilmektedir Ribana makinesinin çelik sistemleri düz ribana örgüsüne ayarlanıp yerleştirildikten sonra, çelik (kilit) kapakları üzerindeki ilmek ayar çeliklerinden ilmek boy (may) ayarlarının yapılması gerekir. May ayarı tüm örme makinelerinde toplu hâlde yapılamamaktadır. Her çelik kapağının üzerinde, o sisteme ait çelik için may ayar bölümü vardır. Yuvarlak örme makinelerinde may sıklığı (ilmek boy) ayarı verilirken düz örgü raporlu desenlerde, bütün sistemlerde aynı olmak zorundadır. Çift plaka ribana makinelerinde ise hem kapaktan hem de silindirden ayarın yapılması gerekmektedir.Örme makinesi üzerinde may sıklığının ayarlanması 1 cm’ye düşen ilmek sıra sayısının belirlenmesinde en büyük etkendir. Örneğin aynı örme makinesinde, İki farklı kumaşın birincisinde 1 cm’de 10 ilmek sırası, ikincisinde ise 20 ilmek sırası oluşturulabilmektedir.

 

 

 

 

Bu örgülerden 1 cm’de 20 ilmek çubuğu olan kumaş daha sert ve gramaj açısından daha ağır olacaktır. Bu işlemin yapılış şekli ise may ayarı küçültülüp - büyütülmesi ile olmaktadır. Göstergedeki sayı küçüldükçe iğnenin topuğuna uygulanan baskı küçülür ve oluşan ilmek boyu küçük olur.

Yani birim ölçüye düşen ilmek sıra sayısı artar. Sayı yükseldikçe iğne topuğuna yapılan baskı artacak ve oluşan ilmek boyu büyüyecektir. Birim ölçüye düşen ilmek sıra sayısı azalacaktır.

 

İplik gerginlik ayarı

 

Tüm yuvarlak örme makinelerinde sistemlere gelen ipliklerin sıkı veya gevşek olmaları örgüyü etkiler. Sistemlere iplik sevkini sağlayan furnisörlerin dönüş hızlarının ayarlanması ile örgünün istenilen özellikte olması sağlanabilir. Furnisörlerin hızı yavaşlatılırsa iplik daha gergin gelir, hızı arttırılırsa da aktardığı iplik miktarı daha fazla olur ve iplik gevşek gelir. Bu durumun kumaşın birim gramajı üzerinde etkisi büyüktür. Eğer iplik gergin gelirse daha sıkı bir örme yüzeyi oluşturulur ve kumaş gramajı artar. Ribana makinelerinde de tüm yuvarlak örme makinelerinde olduğu gibi iplik gerginlik ayarı kasnak ayarıyla yapılmaktadır.Kasnak çapının genişletilmesi daha fazla iplik sevkine, çapının daraltılması ise daha az ipliğin sevkine neden olacaktır. Bu ayarın numune ,kumaşın özelliklerine ve örgü raporuna göre iyi ayarlanmalıdır.

 

Makine hız ayarı

 

Yuvarlak örme makinelerinde aşırı hız iğne ve çeliklerin aşınmasına neden olmaktadır. Özellikle Ribana yuvarlak örme makineleri çift plaka çalıştığı için tek plaka makinelerine nazaran daha düşük hızda çalıştırılmalıdır. Ayrıca makine hızının ayarlanmasında yapılan örgünün çeşidi de etkilidir. RR düz ribana örgüsü örülürken tüm iğneler çalıştığından hız daha dikkatli bir şekilde ayarlanmalıdır.

 

Kumaş çekim ayarı

 

Yuvarlak örme makinelerinde kumaş çekme tertibatının ayarı makinenin örme hızına ve örgü prensibine göre ayarlanmalıdır. Çünkü kumaş sarma tertibatının ayarı da birim gramajın belirlenmesinde rol oynamaktadır. Örneğin normalinden fazla çekilen kumaşta birim alana düşen ilmek sayısı azalacak ve gramaj daha da düşecektir. Bu yüzden numune kumaş ile ya da sipariş formunda belirtilen kumaş birim gramajlarını tutturmak için kumaş sarma tertibatının ayarının iyi yapılması gerekir. Makine hazır hâle getirildikten sonra bir miktar numune kumaş örülmesi gerekir. Örülen bu kumaş için kullanılan iplik, numune kumaş ile aynı özellikte olmalıdır. Bir miktar kumaş örüldükten sonra makine durdurularak üzerinden bir parça numune kesilir. Kesilen numune biraz bekletildikten sonra kontrolleri yapılır. Örülen numune kumaşın istenilen özelliklere sahip olup olmadığını kontrol etmemiz gerekir. Burada örülen kumaş numunesi eğer var ise numune kumaş ile karşılaştırılır . Numune kumaş yok ise sipariş formundaki istenilen özellikler dikkate alınarak kontrol yapılır.

Üretim atölyelerinde numune kumaş üzerinde kontrol edilen ilk özellik kumaşın birim gramajıdır. Birim gramajı örme kumaşın bir metrekaresinin kilogram olarak ağırlığıdır. Örülen kumaşın birim gramajının numune ile aynı olması birçok özelliğinin de aynı olmasını sağlar. Birim gramajını hassas terazi ile tartabileceğimiz gibi belli sayıdaki ilmek için harcanan iplik miktarını uzunluk olarak karşılaştırarak da ölçebiliriz.

 

Hassas terazi ile numunenin kontrolü

 

Örülen numune kumaş bir süre bekletildikten sonra 10x10 ölçülerde olan numune kesme makinesi ile parça kesilir ve hassas terazide tartılır. Belli bir sayıda ilmek için harcanan ipliğin karşılaştırılması:

Eğer elinizde numune var ise kumaşlar üzerinde belli sayıdaki ilmek için harcanan ipliklerin uzunluğu ölçülerek bazı sonuçlara varabiliriz. Örneğin numune üzerinde işaretlenen 100 ilmekte harcanan iplik uzunluğu 32 cm örülen kumaşın üzerindeki 100 ilmek için harcanan ipliğin uzunluğu 37 cm ise kumaşta sorun var demektir. Tekrar iplik uzunluğu ayarlarının kontrol edilip ayarlamanın yeniden yapılması gerekmektedir. May sayısının karşılaştırılması: Ayrıca kumaşların birim ölçüye düşen may (ilmek çubuğu) sayısı karşılaştırılarak da bazı sonuçlara varılabilir. Tüm bu kontroller sonrası istenilen özelliklere sahip ise kumaş üretimine geçilir. Eğer istenilen özelliğe sahip değil ise tekrar ayarlara dönerek gerekli ayalar yapılır.

 

 

 

 

Üretimin Yapılması 

 

Makine üzerinde istenilen ayarlarının ve numune kumaşın örülüp kontrollerinin yapılması sonucu kumaşın üretimine geçilebilir. Kumaşın üretimi esnasında olası hatalar için dikkatli olunmalıdır. Örneğin bir tek iğnenin bile kırılması kumaş üzerinde boyuna iğne izi hatasına neden olacaktır. Ayrıca cağlıklara bobin dizilirken ipliklerin aynı parti (lot) veya cağlık dizim raporuna göre bobin olmasına dikkat edilmelidir