Bu deneyin amacı pamuk lifinin mukavemetinin HVI cihazı ile belirlenmesidir. Pamuk liflerinde uzunluk ve incelikle birlikte en çok aranan özelliklerden biri de mukavemettir. Elyaf mukavemeti doğrudan iplik mukavemetini etkilemektedir. Kullanılan elyaf ne kadar mukavemetli olursa üretilen iplik de o derece sağlam olmaktadır. Kullanılabilir tekstil elyafının minimum mukavemet değeri 6 cN/tex’tir. (TS 1153, BS 5116 )
Numune Hazırlama
Balyadan alınan yeterli ağırlıktaki bir numune mukavemet testinde kullanılabilmektedir. Numuneler; tohum, kum, sap v.b, gibi yabancı maddelerden arındırılarak temizlenir. Numuneler standart atmosfer şartlarında kondisyonlanır.
Deneyin Yapılışı
Elyaf uzunluğu ve mukavemeti tayini, cihazın aynı bölgesinde yapılmaktadır. Bu bölge; elyafı paralelleştirmek için bir fırçalama mekanizması, elyaf numunesinin uzunluğunu ölçmek için optik sistem ve elyaf mukavemetini ve uzamasını tayin etmek için de kıskaç sistemini içerir.
Bu bölümde yapılan test ile aşağıda sıralanan özellikler tespit edilmektedir.
1-Elyaf mukavemeti (g/tex)
2-Elyaf uzama %’ si
3-Üst yarı ortalama uzunluk
4-Üniformite indeksi
5-Kısa elyaf indeksi
Test tarağındaki pamuk elyafı, uzunluk tayininden sonra mukavemet deneyinin yapılacağı çene sistemine gönderilir. Çeneler (biri sabit, diğeri hareketli) numuneyi 1/8 inç uzaklığındaki mesafede tutar. Arka çene sabit uzama oranında numune koparılıncaya kadar çekilir ve elyaf mukavemeti tespit edilmiş olur. Mukavemet ölçüm sonuçları hem Pressley hem de Stelometre olarak verilebilir. Ayrıca kopma uzaması değeri de belirlenmektedir. Aynı işlemler diğer numune için de tekrarlanır. Deneyin sonunda, numunelerin mukavemet ve kopma uzaması değerleri iki ölçümün ortalaması olarak verilmektedir. Mukavemet testi sonucunda
mukavemet ve kopma uzaması aşağıdaki tablolara göre değerlendirilir.
Mukavemet Değerleri ve Değerlendirmesi
Stelometre Değeri (g/tex) Pressley Değeri PM (1000 pount / inç2) Değerlendirme
20 ve altı 70 -76 Çok zayıf
21 – 23 77 - 83 Zayıf
24 – 26 84 – 90 Vasat
27 – 29 91 – 97 Sağlam
30 ve üstü 98 – 104 Çok sağlam
Uzama Değeri ve Değerlendirmesi
%Uzama Değeri Değerlendirme
0- 5 Çok az
5 – 5,8 Az
5,9 – 6,7 Orta
6,8 – 7,6 Yüksek
7,7 - Üstü Çok yüksek