Tekstil maddeleri gerek yapılarından kaynaklanan özellikler nedeniyle gerekse gördükleri kimyasal işlemler sonucunda belirli bir pH değerine sahiptirler.
Tekstilde özellikle giyim sektöründe insan sağlığı açısından tekstil maddesinin sahip olduğu pH değeri oldukça önemlidir.
Bu testin amacı, tekstil maddelerinin, doğal yapıları ve üretim prosesleri boyunca uygulanan kimyasal işlemler ile ilişkili olan pH değerinin belirlenmesidir.
Bu test her yapıdaki tekstil malzemesine uygulanır.
Tekstil malzemelerinin sulu özütünde pH değeri, onların geçmişte gördüğü işlemler hakkında faydalı bilgiler verir.
pH sulu çözeltideki hidrojen iyonu derişiminin eksi logaritması olarak da tanımlanabilir. (TS EN ISO 3071 )
Kullanılan Malzemeler
Kullanılan bütün reaktifler analitik saflıkta olmalıdır.
pH meter,
Destile su,
0,1 mol/L’lik potasyum klorür çözeltisi,
pH metrenin kalibrasyonu için tampon çözeltiler,
pH 4, pH 7 ve pH 10,
Beher,
Balon,
Kapaklı erlen,
Mekanik çalkalayıcı (Özellikleri; dönme frekansı dakikada 30 devir veya ileri geri hareketi dakikada 60 olmalıdır),
Hassas terazi.
Numune Hazırlama
Deney numuneleri standart atmosfer şartlarında kondisyonlanmış kumaştan, yaklaşık 5 mm olan parçalar halinde kesilir.
Kesilen parçalar erlen içinde tartılarak her biri 2,00 g’a ayarlanır veya önce 2 g’a ayarlanıp daha sonra erlene aktarılır.
Bu şekilde üç adet numune hazırlanır.
Tüm bu işlemler sırasında numunenin elle temas etmemesi için eldiven kullanılması tavsiye edilir.
Deneyin Yapılışı
Deneyin yapılışında ilk sırayı pH metrenin kalibrasyonu alır.
pH metre her kullanımdan önce tampon çözeltilerle kalibre edilmelidir.
0,1 M KCl çözeltisi hazırlanır.
Öncelikle KCl bileşiğinin molekül ağırlığı hesaplanır ve 74,6 g/mol olarak bulunur.
Bu bir moldeki değerdir fakat çözeltimiz 0,1 M olduğu için 0,1 mol’deki değer gereklidir.
Bunun için de;74,6/10=7,46 g madde tartılır.Bir behere alınır ve destile su içerisinde bir baget yardımıyla karıştırılarak çözülür, ardından balona aktarılır.
Beherin dibi destile su ile çalkalanarak balona eklenir ve çözelti 1 litreye tamamlanır.
Çözeltinin pH’sı ve sıcaklığı kaydedilir.
Erlen içerisinde bulunan her bir deney numunesine 100 mL’lik çözelti eklenir.
Erlen numunenin uygun şekilde ıslandığından emin oluncaya kadar kısa süre elle çalkalanır, sonra 2 saat süreyle mekanik çalkalayıcıda çalkalanır.
Daha sonra süzgeç kâğıdı yardımıyla süzülen çözeltiler behere alınarak pH’ları ölçülür.
Elektrot birinci özüte en az 10 mm derinliğinde daldırılır ve cam bir çubukla kararlı bir pH değeri gözleninceye kadar yavaşça karıştırılır.
Bu özütün pH değeri kaydedilmez.
Elektrot yıkanmadan, ikinci özüte daldırılır ve kararlı bir pH değeri gözleninceye kadar karıştırılmadan beklenir.
Bu değer kaydedilir.
Yine elektrot yıkanmadan, bu sefer üçüncü özüte daldırılır ve kararlı bir pH değeri gözlenene kadar karıştırılmadan beklenir ve bu değer de kaydedilir.
İkinci ve üçüncü özütlerin pH değerleri birinci ve ikinci ölçümler olarak kaydedilir.
Bu iki pH değeri arasındaki fark 0,2’den büyük olmamalıdır, aksi takdirde deney tekrarlanır.
Deney sonucu olarak bu iki ölçümün aritmetik ortalaması verilir.