derstekstil

 

 

S.174. Düz el örme makinesinde Örgü (dolu iğne) pozisyonu şeklini çiziniz?

 

C.174.

 

 

 

 

 

S.175. Düz el örme makinesinde Yarım kayık(iğneler karşılıklı) pozisyon ne demektir, açıklayınız?

 

C.175. Arka plakanın iğneleri ile ön plakanın iğneleri karşılıklı gelecek şekilde, arka plakanın sola kayık pozisyonudur. Bu pozisyona yarım kayık (iğneler karşılıklı) pozisyon denir. Pozisyonda iğneler karşılıklı geldiğinden ön ve arka plakadaki iğneler aynı anda örgüye kalkamaz. Çarpışır ve kırılır. Örgü şekline göre bazı iğnelerin önde bazı iğnelerin sadece arkada çalışması için kullanılır.

 

S.176. Düz el örme makinesinde Yarım kayık(iğneler karşılıklı) pozisyonun şeklini çiziniz?

 

C.176.

 

 

 

 

 

S.177. Düz el Örme makinesinde Transfer pozisyonu varmıdır, eğer yoksa ise nedendir, açıklayınız?

 

C.177. ilmek transferi el ile yapılmaz. İğnelerin transfer dilleri olması gerekir. Sadece elektronik düz örme makinelerinde kullanılır.

 

S.178. Elektronik Düz örme makinelerinde Transfer pozisyonunun şeklini çiziniz?

 

C.178.

 

 

 

 

 

 

 

S.179. Düz el Örme makinesinde Örgü Başlangıcı ne demektir, açıklayınız?

 

C.179. Örme işlemine ilk başlandığında uygulanan tekniktir. Örgü başlangıcı sırasında tarak ve tel takılır. Daha sonra sökülmez örgü (kaytan) yapılır. Örgü başlangıcının sökülmemesi ve düzgün olması için örme işleminin başlangıcında uygulanır. Makine üzerinde ilmeğin ilk oluştuğu bölümdür. Örme işlemine başlamadan önce her örgü çeşidi için bu işlem uygulanır. Kaytan, torba çelikler çapraz kapatıldığı için önce bir plakadaki iğnelerde ilmek oluşturur, sonra diğer plakadaki iğnelerde ilmek oluşturur. Yani aynı anda iki plakada ilmek oluşturmaz. Kafanın gidiş yönüne ve torba çeliklerin kapatılış şekline göre sırayla ilmek oluşturur.

 

S.180.Örmecilikte Lastik örgü ne demektir, açıklayınız?

 

C.180. Lastik örgüler ürün başlangıcında kullanılan örgülerdir. Genellikle yapılacak ürünün kol uçlarında etek uçlarında, yakalarda ve bantlarda kullanılır. Özelliği, esneme kabiliyetinin fazla olmasıdır. Ürünün başlangıcında, ürünün etek ucunun marullaşarak çabuk deforme olmasını engeller. İsteğe bağlı olarak sadece lastik örgüden oluşan ürünlerde vardır. Spor giyimde tercih edilen bir örgü türüdür. Lastik örgüler 1x1, 2x1 ve torba olarak çeşitlilik gösterirler. Lastik örgülerden esinlenerek fitilli örgülerde yapılmaktadır.3x3, 3x2, 4x4, 5x2 gibi

 

S.181. Örmecilikte 1x Lastik örgü ne demektir, açıklayınız?

 

C.181. Bir iğne çalışırken diğer iğne çalışmaz. Bunun sağlanması için bir uzun ayak, bir kısa ayak şeklinde iğne düzeni yapılır. Ön plaka için yapılan bu düzen, arka plaka için tam tersi şeklinde hazırlanır. Böylece çalışan iğnenin karşısına çalışmayan iğnenin gelmesiyle kumaşta boyuna yollu bir görüntü elde edilir. Örme işlemini sağlamak için iğne düzeni, ön plaka için 1 kısa ayak iğne, 1 uzun ayak iğne şeklinde; arka plaka için 1 uzun ayak iğne, 1 kısa ayak iğne şeklinde yapılmalıdır. Eğer uzun ve kısa ayak iğne kullanılmıyorsa, firketeleri kullanarak (iterek) aynı düzen sağlanmaktadır.

 

S.182. Örmecilikte 1x1 Lastik Örgüyü yapmak için işlem sırasını anlatınız?

 

C.182.

1-Kullanacak iplik çardaktan ve mekikten geçirilir.

 

2-Jakar pozisyonu iğneler kafa kafaya gelecek şekilde ayarlanır. Bunu yaparken jakar kolu yukarı doğru kaldırılır.( İğnelerin yukarıda olmadığından emin olunmalıdır)

 

3-Kafayı sola getirerek başlama yapılarak tarak takılır.( Başlangıç ayarını sıkılır. Tarak ve ağırlıklar ortalanmalıdır)

 

4-Kaytan atılır.( Başlangıç ayarı açılır. Çelikler çapraz kapatılır )

 

5-Ayar lastik ayarına alınarak örme işlemine devam edilir.( Kaytandan sonra ayar açılır.)

 

6-1x1 lastik örgüyü örülür.( Jakar Pozisyonu korunur.)

 

S.183. Örmecilikte 2x1 Lastik örgü ne demektir, açıklayınız?

 

C.183. İki iğne çalışırken diğer bir iğne çalışmaz. Bunun sağlanması için iki uzun ayak, bir kısa ayak şeklinde iğne düzeni yapılır. Fakat kafanın giriş ve çıkış iğnesinin örme işlemini kaçıksız sağlayabilmesi amacıyla iğne düzeni, ön plaka için 1 uzun ayak iğne, 1 kısa ayak iğne, 1 uzun ayak iğne şeklinde; arka plaka için 2 uzun ayak iğne, 1 kısa ayak iğne şeklinde yapılmalıdır. Eğer uzun ve kısa ayak iğne kullanılmıyorsa, firketeleri kullanarak (iterek) aynı düzen sağlanır.

 

S.184. Örmecilikte 2x1 Lastik Örgüyü yapmak için işlem sırasını anlatınız?

 

C.184.

1-Kullanacak iplik çardaktan ve mekikten geçirilir.

 

2-İğne pozisyonu ön plakada bir uzun ayak bir kısa ayak bir uzun ayak şeklinde, arka plakayı iki uzun bir kısa ayak şeklinde ayarlanır.( Firketeleri doğru itilmelidir.)

 

3-Plakayı sağa bir jakar kırık pozisyona getirilir.( Jakar hareket kolunu aşağıya doğru bir kademe itilir.)

 

4-Kafayı sola getirerek başlama yapılır ve tarak takılır.( Başlangıç ayarını sıkılır. Tarağı ve ağırlıkları ortalanmalıdır.)

 

5-Kaytan atılır.( Başlangıç ayarı açılır. Çelikler çapraz kapatılır).

 

6-Ayar lastik ayarına alınarak örme işlemine devam edilir. ( Kaytandan sonra ayarın açılması gerektiği unutulmamalıdır.).

 

7-Plaka başlama pozisyonuna (örgü pozisyonuna) getirilir.( Jakar kolu yukarı bir kademe kaldırılır.)

 

8-2X1 lastik örgü örülür.( Kafanın örgü alanından çok fazla dışarı çıkmamasına dikkat edilir.).

 

S.185.Aşağıda görülen lastik örgünün çeşidi nedir ?

 

 

 

 

 

 

 

C.185.Bu lastik örgü 2 x1 ‘dir.

 

S.186. Örmecilikte Torba Lastik örgü ne demektir, açıklayınız?

 

C.186. Çalışılacak olan iğne alanındaki, arka plaka tüm iğnelerinin yarım sıra ördükten sonra, dönüşte ön plaka tüm iğnelerinin yarım sıra örülmesi işleminin tekrarıyla oluşan örme yüzeyidir. Torba şeklinde içi boş bir görüntü sergiler.

 

S.187. Örmecilikte Torba Lastik Örgüyü yapmak için işlem sırasını anlatınız?

 

C.187.

 

1-Kullanacak iplik çardaktan ve mekikten geçirilir.

 

2-Jakar pozisyonu başlama pozisyonuna getirilir.( İğnelerin yukarıda olmadığından emin olunmalıdır.)

 

3-Kafayı sola getirerek başlama yapılıp tarak takılır.( Başlangıç ayarı sıkılır. Tarak ve bu tarağa takılan ağırlıkların ortalandığından emin olunmalıdır)

 

4-Çelikler çapraz kapatılarak ve ayar lastik ayarına alınır. Örme işlemine devam edilir.( başlangıç ayarının açılması unutulmamalıdır.) 5-Torba lastik örülür.(Çelikler çapraz kapatılır)

 

S.188.Aşağıdaki fotoğrafta hangi lastik türü kullanılmıştır.

 

 

 

 

 

 

C.188.Torba Lastik. 

 

S.189.Örmecilikte Düşürme tekniği ne demektir, açıklayınız?

 

C.189. Aynı lastik kullanılmak kaydıyla birden fazla örme parçanın çalışılması sırasında örülecek örme parçaların birbirinden ayrılmasını sağlamak için uygulanan tekniğe örgü düşürme tekniği denir. Yapılan bir örgüden sonra yeni bir örgü başlangıcı yapmamak, yeni örme parçası için başlamada tarak takmamak amacıyla kullanılır. Düşürme tekniği ile zamandan, iplikten ve emekten tasarruf ederek seri çalışma imkânı bulunur. Tüm örme parçalarının örme işlemi bittikten sonra, örgü düşürme tekniği uygulanan yerlerden parçaların birbirinden ayrılması sağlanır. Düşürme teknikleri çeşitlilik gösterebilir. Fakat amaç hepsinde aynıdır. Tekniğe, tek plakada uygulanıyorsa tek taraflı düşürme tekniği, iki plakada da uygulanılıyorsa çift taraflı düşürme tekniği denir

 

S.190.Örmecilikte Düşürme Tekniğini Uygulamak için işlem sırasını anlatınız?

 

C.190. 1-Kullanacak iplik çardaktan ve mekikten geçirilir. 2-Jakar pozisyonu iğneler kafa kafaya gelecek şekilde ayarlanır. Bunu yaparken jakar kolu yukarı doğru kaldırılır.(İğnelerin yukarıda olmayacaktır.) 3-Kafa sola getirilerek başlama yapılır ve tarak takılır.(başlangıç ayarı sıkılmalıdır. Tarağı ağırlıklar ortalamalıdır.) 4-Ayar lastik ayarına alınarak örme işlemine devam edilir.(Kaytan’dan sonra ayar açılacaktır.) 5-1x1 lastik örgü örülür.( Jakar pozisyonu korunmalıdır.)

 

S.191.Örmecilik ne demektir, açıklayınız?

 

C.191. İpliklerin tek başına ya da topluca (çözgüler halinde) örücü iğne ve yardımcı elemanlar vasıtasıyla ilmekler haline getirilmesi, bunlar arasında da yan yana ve boylamasına bağlantılar oluşturulması ile bir tekstil yüzeyi elde etme işlemine örmecilik adı verilir.

 

S.192. Örme kumaş ne demektir, açıklayınız?

 

C.192.Bir ipliğe özel iğneler yardımıyla ilmek şekli verilerek bu ilmeğin kendinden önceki ve sonraki ile yanlarındaki ilmeklerle bağlantı yapması sonucunda bir yüzey oluşturmasıyla elde edilen kumaşa örme kumaş adı verilir

 

S.193. Tek katlı örme kumaşlar kaç iğe gurubu ile yapılır?

 

C.193. Tek katlı kumaşlar tek iğne grubu kullanılarak üretilen atkı örme kumaşlardır.

 

S.194. Çift katlı örme kumaşlar kaç iğe gurubu ile yapılır?

 

C.194. Çift katlı kumaşlar rib (ribana) veya interlok (bu şekilde kumaşın doğal esnekliği azalır) düzeninde yerleştirilen iki iğne grubu kullanılarak üretilen kumaşlardır. Çift katlı kumaşlar jakarlı veya jakarsız olabilir.

 

S.195. İlmek sırası ne demektir, açıklayınız?

 

C.195. İlmek sırası, kumaşın eni boyunca oluşturulan bir ilmek sırasıdır. Sıralar kumaşın uzunluğunu belirler ve birim uzunlukta (cm) yer alan sıra sayısı olarak ölçülür.

 

S.196. İlmek çubuğu ne demektir, açıklayınız?

 

C.196. İlmek çubuğu, kumaşın boyu boyunca uzanan bir ilmek çubuğudur. İlmek çubukları kumaşın enini belirler ve santimetrede (cm) yer alan çubuk sayısı olarak ölçülür.

 

S.197. İlmek yoğunluğu ne demektir, açıklayınız?

 

C.197. İlmek yoğunluğu, birim alanda yer alan ilmek sayısıdır (ilmekler/cm2) ve kumaş alanını belirler.

 

S.198. İlmek iplik uzunluğu ne demektir, açıklayınız?

 

C.198. İlmek iplik uzunluğu, bir ilmekteki iplik miktarıdır. İlmek iplik uzunluğu tüm örme kumaşlar için en baskın faktördür.Atkı örmeciliğinde genelde iğne başına düşen ortalama iplik miktarı olarak belirlenir. Çözgü örmede ise bir ilmek sırası için ortalama iplik miktarıdır

 

S.199.Örmecilikte Üst yatırım ne demektir, açıklayınız?

 

C.199. Üst yatırım, yatırım raylarının (tarakların) iğnelerin kanca tarafında yaptıkları yanal harekettir. Bu hareket genel olarak bir iğne aralığı ile sınırlandırılır. Kumaş yapısı içinde bir ilmekte üst yatırım olarak adlandırılır.

 

S.200. Örmecilikte Alt yatırım ne demektir, açıklayınız?

 

C.200. Alt yatırım, yatırım raylarının iğnelerin arka kısımlarında yaptıkları yanal harekettir. Bu hareket sadece mekanik koşullar ile sınırlıdır. Alt yatırım çözgü örme kumaş yapısında birbirini takip eden sıralarda yer alan ilmekler arası bağlantıdır.

 

S.201. Örme yüzeyler, ilmek oluşum tipine göre kaça ayrılır, nelerdir ?

 

C.201. 1-Atkılı örme (Atkılı örme sistemli makineler) 2- Çözgülü örme (Çözgülü örme sistemli makineler)

 

 

 

 

S.153. Düz el örme makinesinde Torba çeliklerinin görevi nedir, anlatınız?

 

C.153. Torba Çelikler: İğneleri örgüye sokmaya yarayan çeliklerdir. Makinenin markasına ve özelliğine göre kullanılan iğnelerde çeşitli çalışma şekilleri vardır.

 

Makinede tek tip iğne diziliyse, torba çelikler iki pozisyonda çalışır. 

1-Torba çelikler tam açık pozisyona getirilir. Bu durumda makine üzerinde bulunan bütün iğneler çalışır.

2-Torba çelikler tam kapalı pozisyona getirilir. Bu durumda makine üzerindeki bütün iğneler çalışmaz. Kafa hareket etse de iğneler ilmek oluşturmaz,

 

Makinede iki tip iğne (uzun ayak ve kısa ayak) kullanılıyorsa, torba çelikler üç pozisyonda çalışır.

1-Torba çelikler tam açık pozisyona getirildiğinde, makine üzerinde bulunan bütün iğneler çalışır. ( kısa ayak ve uzun ayak )

2-Torba çelikler yarıma alındığında, sadece makinede dizilmiş olan uzun ayaklı iğneler çalışır. Kısa ayak iğneler çalışmaz.

 

S.154. Düz el örme makinesinde Ay Çeliğinin görevi nedir,açıklayınız ?

 

C.154. Ay Çeliği: Kafanın hareketi sonucu iğnelerin örme esnasında yukarıya sıçramasını engelleyen çeliktir. İğne yukarıya fazla çıkarsa, kafanın hareketi sonucu karşı plakadaki iğnelerle çarpışarak kırılmalara neden olabilir. Ay çeliği, iğnelerin örme esnasında iğne yolundan çıkarak kırılmasını engeller.

 

S.155. Düz el örme makinesinde kayık çeliğinin görevi nedir, açıklayınız?

 

C.155. Kayık Çeliği: Noppen çeliğine ve torba çeliğe yataklık yapar. Çeliklerin yıpranmasını önler. İğneler örme esnasında torba çelikten çıkarak yoluna devam eder. Bu arada iğnelerde titreşimler olur, bu da örgü yüzeyinde bozukluklara neden olabilir. Bu titreşimi önleyen, iğnenin daha sağlıklı çalışmasını sağlayan kayık çeliğidir. Adını görünümünden almıştır.

 

S.156. Düz el örme makinesinde Noppen çeliğinin görevi nedir, açıklayınız?

 

C.156. Noppen çeliği: Kafanın üstünde toplam dört tane noppen mandalı bulunmaktadır. Bu mandallardan verilen komutlara göre kafa iç çeliğindeki noppen çeliği harekete geçer. Bu çelikler birbirleriyle bağlantılıdır. Noppen mandallarından ikisi küçük noppen mandalıdır. Küçük noppen mandalı devreye girdiğinde (hangi plakada ise) yarım sıra ilmek oluşturur, yarım sıra ilmeğin üzerine iplik atar ve bekletir. Bu nedenle en fazla bir sırada bir örme işlemi yapılmalıdır. Büyük noppen mandalı devreye sokulduğunda ise bir plakadaki ilmeğe noppen yapar, aynı anda diğer plakadaki ilmeğin üzerine yeni bir ilmek oluşturur. Noppen “askı” demektir. Yani, kafanın hareketi sonucu ilmek oluşmaz, sadece iğnenin başında bulunan ilmeğin üzerine iplik atar ve bekletir.

 

S.157. Düz el örme makinesinde Gövde çeliğinin görevi nedir, açıklayınız?

 

C.157. Gövde Çeliği; Kafa iç çeliklerinde boşluk oluşmaması için kullanılan düz metal parçadır. Boşluğu doldurmada kullanılır. Hiç bir işlevi yoktur.

 

S.158. Düz el örme makinesinde Mekik ve mekik yayının görevi nedir, açıklayınız?

 

C.158.Mekikler ve mekik yayı: Örme esnasında kullanılan en önemli elemanlardan biridir. Örgünün gerçekleşmesini sağlar. Kafanın hareketi sonucu ipliğin, iğnenin ağzına verilmesini sağlayarak ilmek oluşumunun gerçekleştirilmesine yardımcı olur. Kafa ile birlikte hareket eder, kafa olmadan tek başına bir anlam taşımaz. Düz el örme makinelerinde genelde düz mekik kullanılır. Mekikler, kafa iç çeliklerine verilen komutlara göre iğne ağzına iplik besleyen elemanlardır. Düz el örme makineleri tek sistemli makinelerdir. Aynı anda sadece bir mekik çalışabilir. Yani kafanın 1 sıra gidişinde 1 ilmek sırası örülür. Mekikler plakalara bağlı mekik rayları üzerine takılır ve bu raylar üzerinde hareket eder. Düz el örme makinelerinde bir önde bir arkada olmak üzere toplam iki tane mekik rayı vardır. Buna bağlı olarak da iki tane mekik takılabilir.

 

S.159. Düz el örme makinesinde Fırçaların görevleri nedir, açıklayınız?

 

C.159.Fırçalar: Kafanın üzerinde bulunan fırçaların görevi, örme esnasında iğnelerin dillerinin açılmasını sağlayarak ilmek oluşumuna yardımcı olmaktır. Diğer yandan da iğne ve plaka üzerinde bulunan fazla tüyleri ve tozları temizler. Düz el örme makinelerinde iki tane fırça bulunmaktadır. Biri ön plakadaki iğne dillerine, diğeri arka plakadaki iğne dillerine hareket verir. Makinedeki sistem sayısı ile orantılıdır.

 

S.160. Düz el örme makinesinde mekik tulumbasının görevleri nedir, açıklayınız?

 

C.160. Mekik Tulumbası ( Mekik değiştirme mekanizması ) ; Mekiklerin alınıp bırakılmasına yarayan mekanizmadır. Tulumbaya benzediği için mekik tulumbası denilmektedir. Hareket ettiren kola tulumba kolu denilmektedir.) Kafanın sol tarafındaki koldur. Bu kol sayesinde mekikler istenildiği zaman alınır, istenildiği zaman bırakılır.

 

S.161. Düz el örme makinesinde Jakar kırma kolunun görevleri nedir, açıklayınız?

 

C.161. Jakar Kırma Kolu: Ön ve arka plakadaki iğnelerin birbirleriyle çakışarak kırılmalarını önlemeye yarayan mekanizmadır. Yapılacak örgünün özelliğine göre örgüye başlamadan önce veya örme esnasında iğnelerin karşılıklı veya çapraz pozisyona getirilmesine yarayan kaydırma koludur. Kısacası, arka plakanın ön plakaya oranla hareket ederek farklı örgü yüzeylerinin oluşması sağlanır. Yani, ilmekler arka plakanın hareket etmesiyle örgü yüzeyi üzerinde farklı şekil alır. Jakar kırma mekanizması ile ilmeklerin kaydırılarak hareketleriyle elde edilen örgü yüzeylerine plaka kaydırmalı desenler denir. Arka plaka ancak birer birer kaydırılabilir. Çünkü her makinenin kendi bünyesinde jakar kırma mekanizma tur sayısı vardır. Makine inceliği tur sayısının belirlenmesinde etkendir. Her makine kendi bünyesinde kayabilen bir jakar dişlisine sahiptir. Dişli bir kol yardımı ile çevrilerek hareket ettirilir. Dişli sayısı kaydırma sayısını belirler.

 

S.162. Düz el örme makinesinde Tarak ve Tarak telinin görevleri nedir, açıklayınız?

 

C.162. Tarak ve Tarak teli: Örme işlemine başlayabilmek örgü alanına ilmek kaptırabilmek için kullanılan yardımcı elemanlardır. İlk örme sırasında oluşan fiyonkların iki plaka arasına yerleştirilen ve tarak teli ile sabitlenen tarak sayesinde; fiyonklara ilmek formu verilmesine yani ilmek oluşumuna yardımcı olur. Taraklar numaralıdır. Makine numarasına göre değişir. Tarakların genişliği de çeşitlidir. Yapılacak örgünün genişliğine uygun tarak seçimi yapılmalıdır. Tarak aynı zamanda örgü başlangıcının düzgünlüğünü de sağlar. Örme işleminin gerçekleştirilmesindeki yardımcı elemanlardan biridir. Tarak telinin ise tek başına bir işlevi yoktur. Tarakla birlikte işlevini gerçekleştirir. Örgü başlangıcında tarağın içinden geçerek ilmekleri aşağıya doğru çeker. İnce ve uzundur. Tarağın genişliğine göre ayarlanabilir. Üzerinde ağırlık takılabilmesi için belirli aralıklarla delikler bulunur

 

S.163. Düz el örme makinesinde Aktarma iğnelerinin görevleri nedir, açıklayınız?

 

C.163. Aktarma iğneleri: Örme işleminde ilmeklerin yerlerinin değiştirilerek, çeşitli desenler yapılmasını sağlar. Örgüye geçilmeden önce kullanılacak makine numarasına uygun aktarma iğnesi seçilmelidir. Aktarma iğneleri iki bölümden oluşur. İlki aktarma iğnesinin tuttuğumuz demirden yapılmış bölümü, diğeri bu bölümün ucuna takılan ucu yuvarlak kısımdır.

 

S.164. Düz el örme makinesinde Aktarma iğnelerinin çeşitleri nedir, açıklayınız?

 

C.164.

1’li aktarma iğnesi,

2’li aktarma iğnesi

6'lı aktarma iğnesi şeklinde isimler alır.

Tek seferde ne kadar ilmekle aktarma yapılacaksa ona uygun aktarma iğnesi seçilir.

İki taraflı aktarma iğnesi: İlmekleri ön yataktan arka yatağa veya yan tarafa aktarmada, makine üzerinde keserek bitirme ve birleştirme dikişlerinde kullanılır.

İkili aktarma iğnesi: Aynı anda iki ilmek eksiltmek veya aktarmak için kullanılır. Diğer ucunda kroşe iğnesi bulunur.

Üçlü aktarma iğnesi: Aynı anda üç ilmek eksiltmek ve aktarmak için Kullanılır.

Altılı aktarma iğnesi: Aynı anda altı ilmek eksiltmek ve aktarmak için kullanılır.

 

S.165. Düz el örme makinesinde Tarağa takılan ağırlıklar vardır bunların görevleri nedir, açıklayınız?

 

C.165. Ağırlık: Örme işleminin gerçekleştirilmesindeki yardımcı elemanlardan biridir. İki parçadan oluşmaktadır. İlki, üzerine ağırlıkların konulacağı demir, uzun çubuk; diğeri ise üzerine yerleştirilen demir ağırlıklardır. Örgü başlangıcında kullanılan tarak ve tel takıldıktan sonra, tarağın alt kısmında bulunan deliklere takılır. Ağırlık takılırken, tarağı dengeleyecek bir şekilde takılmalıdır. Aksi takdirde çekim eşit olmaz. Bu da iğnelerin üzerinde ilmek yığılmaları olmasına neden olur. Eğer takılan ağırlık fazla ise örgüde patlamalar, yırtılmalar meydana gelir. Eğer az ise örgü yüzeyi istenilen ayarda olmaz.

 

S.166.Örmecilikte iplik parafinlenir nedendir ve özelliği nedir, anlatınız?

 

C.166. Parafin: Petrollerin ayrımsal damıtılması sırasında elde edilen, beyaz katı bir maddedir. Mum yapımında kullanılır. Aynı zamanda, mumlar gibi apre maddesi olarak kullanılır. Örme işleminin daha düzgün daha rahat ve verimli olarak gerçekleşmesi için nemlendirilerek, parafinlenerek veya bazı emülsiyonlar emdirilerek kaygan bir hale getirilmesi gerekir. Bu işlemlerin sonucunda ipliğin rahat hareket etmesi sağlanır, sürtünme kuvveti azaltılır ve iplik kopma ihtimali en aza indirilir. Parafinin sertliğini “penetrasyon” belirler. Sertliği 15–25 arasında olan parafinler pratikler kullanılır. Küçük rakamlar sert parafini ifade eder. Eğer salon sıcaklığı 30 C°’den fazlaysa sert parafinler kullanılmalıdır. Kullanılan parafinler daha sonraki işlemlerde kumaş üzerinden kolaylıkla uzaklaştırılabilen türden olmalıdır.

 

S.167.Dilli kancaların ( kroşe iğnesinin ) görevi nedir?

 

C.167. Dilli kancalar ( Kroşe iğnesi ):Kroşe iğneleri (dilli iğneler) bir kaç sıra kaçmış olan ilmeği yakalayıp örmek için kullanılan araçlardır. İlmek kaçığı ilmekleri, dilsiz kanca şeklindedir ve kaçan ilmeği yakalayıp örme yapmak için kullanılır.

 

S.168. Dilsiz kancanın ( kaçık iğnesinin ) görevi nedir?

 

C.168. Dilsiz kanca ( kaçık iğnesi ): Bir ucu kıvrık, sivri olarak yapılmış, diğer ucuna da aktarma iğnesi yerleştirilmiştir. Turuncu iğne olarak da bilinir. Çok işlevlidir. Kıvrık olan ucu makine üzerinde bulunan örgüdeki ilmek kaçığını alarak tekrar iğne başına geçirmede kullanılır.

 

S.169. İğne seçici tarağın görevi nedir?

 

C.169.İğne seçici tarak: Örgüye başlamadan önce, yapılacak örgünün özelliğine göre iğne seçimi yapmak için kullanılır. Tarağa benzer görünümü olduğu için adını buradan alır. İğne seçiminde kolaylık sağlar. Başka hiçbir işlevi yoktur.

 

S.170. Düz el örme makinesinde iğne düzeni ne demektir, açıklayınız?

 

C.170. Kısa ve uzun ayak iğneler yapılacak desende çalışırken iğne seçimini yapmak için kullanılır. Çelik tablasında bulunan çeliklerin yardımıyla iğnelerin iğne yolunu izlemesiyle desenlendirme yapılır. Yapılacak desene göre, plaka üzerinde örgü yapılacak alana iğneler uzun ve kısa ayak olarak dizilir.

 

S.171. Düz el örme makinesinde 1x1 lastik örgü yapabilmek için iğneleri uzun ve kısa ayak şeklinde diziniz?

 

C.171.

 

 

 

 

 

S.172. Düz el örme makinesinde Jakar Pozisyonu ne demektir açıklayınız?

 

C.172. Makine üzerindeki iki plakanın duruş pozisyonuna jakar pozisyonu denir. Düz el örme makinelerinde ön plaka sabit arka plaka hareketlidir. Arka plakaya hareket jakar kırma kolu ile verilir. Arka plaka ile ön plaka aynı hizada ise bu pozisyona örgü (dolu iğne) pozisyonu denir.

 

S.173.Düz el örme makinesinde Jakar Pozisyonlar kaç tanedir, isimleri nelerdir?

 

C.173. Üç ( 3 ) tanedir. 1-Örgü (dolu iğne) pozisyonu 2-Yarım kayık(iğneler karşılıklı) pozisyon 3-Transfer pozisyonu

 

 

 

 

 

S.109. Düz örme makinelerinde Kol boyu sıra sayısı için kullanılan formül nedir? 

C.109. Kol boyu tüm sıra sayısı = Kol ağzı sıra sayısı + Kol boyu sıra sayısı

 

S.110. Düz örme makinelerinde Yaka için Örülme Zamanı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.110. Tüm yaka için gerekli sıra sayısı - Makine devri (dev/dk.) ve Çalışma yeri genişliği

 

S.111. Düz örme makinelerinde Yaka için Örülme Zamanı için kullanılan formül nedir? 

C.111. Yaka örülme zamanı (dk.) = Tüm yaka için gerekli sıra sayısı / Makine devri (dev/dk.) x 2 x Çalışma yeri genişliği

 

S.112. Düz örme makinelerinde Bütün Kazak için Örülme Zamanı Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.112. Ön ve arka parçalar için geçen zaman (dk.) - Kol örülme zamanı (dk .) - Beden boyu tüm sıra sayısı - Makine devri (dev/dk.) - Çalışma yeri genişliği ve Kol boyu tüm sıra sayısı

 

S.113. Düz örme makinelerinde Bütün Kazak için Örülme Zamanı Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.113. Ön ve arka parçalar için geçen zaman (dk.) = Beden boyu tüm sıra sayısı / Makine devri (dev/dk.) x 2 x Çalışma yeri genişliği

Kol örülme zamanı (dk.) = Kol boyu tüm sıra sayısı / Makine devri (dev/dk.) x 2 x Çalışma yeri genişliği

Bütün kazak örülme zamanı (dk.) = Ön ve arka parçalar için geçen zaman (dk.) + Kol örülme zamanı (dk.) + Yaka örülme zamanı (dk.)

 

S.114. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Üretilen İlmek Sırası Sayısının Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.114. Devir sayısı (dev/dk.) - Sistem sayısı - Makine randımanı (%) ve Renk sayısı (Jakarlı ürünlerde dikkate alınır.)

 

S.115. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Üretilen İlmek Sırası Sayısının Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.115. Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h) = Devir sayısı (dev/dk.) x Sistem sayısı x Makine randımanı (%) x 60 / Renk sayısı (Jakarlı ürünlerde dikkate alınır.)

 

S.116. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Üretilen Kumaş Miktarının Metre Olarak Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.116. Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h) ve Sıra sıklığı (sıra/cm)

 

S.117. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Üretilen Kumaş Miktarının Metre Olarak Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.117. Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m) = Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h) / Sıra sıklığı (sıra/cm) x 100

 

S.118. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Üretilen Kumaş Miktarının Metrekare Olarak Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.118. Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m) ve Kumaş tüpünün açık en genişliği (m)

 

S.119. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Üretilen Kumaş Miktarının Metrekare Olarak Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.119. Bir saatte üretilen kumaşın m2 olarak üretimi (m2/h) = Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m ) x Kumaş tüpünün açık en genişliği (m)

 

S.120. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Üretilen Parça Sayı Miktarının Kilogram Olarak Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.120. Bir saatte üretilen parça sayısı - Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m) - Parça boyu (cm) ve Birim gramaj (g / parça)

 

S.121. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Üretilen Parça Sayı Miktarının Kilogram Olarak Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.121. Bir saatte üretilen parça sayısı = Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m) x 100 / Parça boyu (cm)

Bir saatteki kumaş üretimi (kg) = Bir saatte üretilen parça sayısı x Birim gramaj (g / parça) / 1000

 

S.122. Düz el örme makinesinde çardak kısmını açıklayınız? 

C.122.Üzerinde bobinlerini ve rezerv ( Yedek ) bobinlerini sabit ve düzgün bir şekilde taşıyan parçadır.

 

S.123. Düz el örme makinesinde Bobin sehpası nedir? 

C.123. Çalıştırılacak bobinlerin bulunduğu sehpadır.

 

S.124. Düz el örme makinesinde iplik sevk ünitesini açıklayınız? 

C.124. Bobin sehpasından gelen ipliğin birbirine karışmadan yönlendirilmesini sağlar

 

S.125. Düz el örme makinesinde gerginlik kontrol yayı nedir, açıklayınız? 

C.125. İpliğin gerginliğini ayarlar.

 

S.126. Düz el örme makinesinde Düğüm yoklayıcısını açıklayınız? 

C.126. İplik içerisinde bulunan düğümlerin örme alanı içerisine girmeden yakalanmasını sağlar. Ayarlanabilen bir özelliğe sahiptir. Büyük düğümlerin yani kuralına uygun atılmayan düğümlerin örme yüzeyini bozmasını önler.

 

S.127. Düz el örme makinesinde gergi teli nedir, açıklayınız? 

C.127. İpliğin potluğunu ya da bollaşmasını alır.

 

S.128. Düz el örme makinesinde İğne yatağı ( plaka ) ne işe yarar? 

C.128. İğne yatağına makinede çalışan iğneler yerleştirilir.

 

S.129. Yuvarlak Örme Makinelerinde Bir sırada harcanan iplik uzunluğunun Hesaplanması için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.129. İlmek iplik uzunluğu (mm) - Makine inceliği - Makine çapı (pus) ve Pi sayısı

 

S.130. Yuvarlak Örme Makinelerinde Bir sırada harcanan iplik uzunluğunun Hesaplanması için kullanılan formül nedir? 

C.130. Bir sırada kullanılan iplik uzunluğu (m/sıra) = İlmek iplik uzunluğu (mm) x Makine inceliği x Makine çapı (pus) x Pi sayısı / 1000

 

S.131. Yuvarlak Örme Makinelerinde Bir saatte kullanılan iplik miktarının Hesaplanması için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.131. Bir sırada kullanılan iplik uzunluğu (m/sıra) ve Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h)

 

S.132. Yuvarlak Örme Makinelerinde Bir saatte kullanılan iplik miktarının Hesaplanması için kullanılan formül nedir? 

C.132. Bir saatte kullanılan iplik uzunluğu (m/h) = Bir sırada kullanılan iplik uzunluğu (m/sıra) x Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h)

 

S.133. Yuvarlak Örme Makinelerinde Makinenin Bir Devrinde Üretilen İlmek Sayısının Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.133. Sistem sayısı - Makine çapı (pus) - Makine inceliği ve Pi sayısı

 

S.134. Yuvarlak Örme Makinelerinde Makinenin Bir Devrinde Üretilen İlmek Sayısının Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.134. Bir devirde üretilen ilmek sayısı = Sistem sayısı x Makine çapı (pus) x Makine inceliği x Pi sayısı

 

S.135. Yuvarlak Örme Makinelerinde Saatte Örülen ilmek Sayısının Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.135. Bir saatte üretilen ilmek sayısı = Bir devirde üretilen ilmek sayısı x Devir sayısı (dev / dk.) x 60 

 

S.136. Yuvarlak Örme Makinelerinde Bir sırada harcanan iplik uzunluğu için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.136. İlmek iplik uzunluğu (mm) - Makine inceliği - Makine çapı (pus) ve Pi sayısı 

 

S.137. Yuvarlak Örme Makinelerinde Bir sırada harcanan iplik uzunluğu için kullanılan formül nedir? 

C.137. Bir sırada kullanılan iplik uzunluğu (m/sıra) = İlmek iplik uzunluğu (mm) x Makine inceliği x Makine çapı (pus) x 3,14 / 1000

 

S.138. Yuvarlak Örme Makinelerinde Bir metre kumaş üretmek için harcanan iplik uzunluğunda gerekli bilgiler nelerdir? 

C.138. Bir sırada harcanan iplik uzunluğu (m/sıra) ve cm’deki sıra sayısı

 

S.139. Yuvarlak Örme Makinelerinde Bir metre kumaş üretmek için harcanan iplik uzunluğunda gerekli bilgilerin hesabı formülü nedir? 

C.139. Bir metre kumaş üretmek için harcanan iplik uzunluğu (m) = Bir sırada harcanan iplik uzunluğu (m/sıra) x cm’deki sıra sayısı x 100

 

S.140. Düz el örme makinesinde Çalışır Pozisyon ne demektir,açıklayınız ? 

C.140.Çalışır Pozisyon: İğne ayakları iğne rayından 1,5 cm. kadar mesafededir. İğne başı iğne yatağının üst kenarı ile aynı hizada bulunur. Desen şemasında dikey çizgi olarak gösterilir. Her dik çizgi bir iğneyi gösterir

 

S.141. Düz el örme makinesinde Çalışmaz pozisyon ne demektir ? 

C.141. Çalışmaz pozisyon: İğnelerin ayakları, iğne rayına dayalı haldedir. Desen şemasında nokta ile gösterilir. Her nokta çalışmaz iğneyi gösterir. Düz el örme makinelerinde kullanılan çeşitli iğneler vardır. Bunlardan kancalı uçlu ( dilli) iğneler,iğne yatakları içinde çalışan ve örmeyi gerçekleştiren iğnelerdir

 

S.142. Düz el örme makinesinde Örme iğnelerin görevi nedir? 

C.142. Örme iğneleri, düz el örme makinelerinde plakalar üzerindeki iğne kanallarına yerleştirilerek, ilmek oluşumunu ve ilmeklerin birleştirilmesi ile örgü yüzeyi oluşumunu sağlayan örücü makine elemanlarıdır.

 

S.143. Düz el örme makinesinde Örme iğneleri başlıca kaç kısımdan oluşur ve nelerdir? 

C.143. Örme iğneleri başlıca 3 kısımdan oluşur. İğne başı – İğne ayağı - İğne gövdesi

 

S.144. Düz el örme makinesinde kullanılan iğnenin başı nedir,açıklayınız ? 

C.144. İğne başı: İlmeğin yapıldığı, ipliğin şekil aldığı kısımdır. İğne başını, hareket etme yeteneğine sahip iğne dili tamamlamaktadır. İğne dili ince bir mil ile baş kısmına monte edilmiştir. Yeni bir ilmek oluşacağı zaman, bir önceki ilmeği arkasına alarak, kafanın hareketi sonucu iğne başına gelen ipliği arkasına aldığı ilmeğin arasından geçirir.

 

S.145. Düz el örme makinesinde kullanılan iğnenin ayağını anlatınız ? 

C.145. İğne ayağı: İğnelerin arka ucunda çeşitli şekillerde olan çıkıntıdır. Yapılacak örgünün özelliğine göre, verilen komutlar doğrultusunda iğne seçimi, yaparak temel örgü hareketine göre ipliğin şekil almasını sağlama görevi vardır. Makine özelliğine göre değişik şekillerde iğneler kullanılır.

 

S.146. Düz el örme makinesinde kullanılan iğnenin gövdesini anlatınız ? 

C.146.İğne gövdesi: İğnenin baş ve ayak kısımları arasında kalan bölümdür. İğne çeşitlerine göre iğne gövdesi değişebilir. Düz el örme makinelerinde iğnenin hem ayak uzunluğu hem de gövde uzunluğu değişken olabilir. İğne ayağına verilen hareket sonucu, iğne gövdesi ilmek oluşturmak için mekiğe doğru yol alır. Yapıları bakımından kullanılan bütün iğneler hassas, düzgün yüzeyli, sürtünmelere ve aşınmalara karşı dayanıklı, kırılmayı geciktirici nitelikte ve esnek olmaları gerekir. İğneler baskı ve sürtünmeden dolayı çeşitli kuvvetlerle karşı karşıya kalırlar. Bu kuvvetlerin etkisi altında iğneler kırılıp eğilebilirler

 

S.147. Düz el örme makinesinde İğne üzerinde etki eden kuvvetler nelerdir? 

C.147. 1-Kafa (kızak) iç çeliklerinin iğneyi itme kuvveti 2-Çardaktan gelen ipliğin asılma kuvveti 3-İpliğin sürtünme kuvveti 4-Örme çekim kuvveti 5-Plaka ile sürtünme kuvveti

 

S.148. Düz el örme makinesinde Kullanılan bu iğneler iğne ayağının şekline ve yapısına göre isimlendirilir bunlar nelerdir? 

C.148,1-Uzun ayak iğne 2-Kısa ayak iğne 3-Kelebek ayak iğne

 

S.149. Düz el örme makinesinde kafa ( semer ) vardır.Bunun üzerinde neler vardır,görevi nedir ve üzerinde neler vardır ? 

C.149.Kafa: Üzerinde ayar düğmeleri, torba çelikler, noppen mandalları ve diğer çelikler bulunmaktadır. Yapılacak örgü yüzeyinin özelliğine göre kafa üzerinde bulunan çeliklere komut verilir. Verilen komutlar doğrultusunda, kafanın hareketi sonucu, kafa iç çelikleri iğnelere yol vererek istenilen örgü yüzeyinin oluşumunu sağlar. Kafa üzerinde ayrıca mekiğin alınıp-bırakılmasını sağlayan kol vardır. Kafa üzerinde 2 adet fırça bulunur. Örme işlemi yapılırken kafanın hareket ettirilme hızı çok önemlidir. Çok hızlı veya çok yavaş hareket ettirilmeden hep aynı hızda çalışılmalıdır ki örgü yüzeyinde hatalara neden sebebiyet vermesin.

 

S.150. Düz el örme makinesinde kafanın plaka ile temas ettiği kısımda çelikler vardır, bunların görevleri nedir? 

C.150. Çelikler: Oluşturmak istenen örgü yüzeyine ve ilmek boyuna göre çeşitlilik gösteren parçalardır. Kafanın plaka ile temas ettiği kısımda bulunurlar. Grup şeklinde çelik tablası üzerine monte edilmişlerdir. Her parçanın ayrı görevi vardır. İğneler çelikler arasındaki boşlukları (iğne yolu) izleyerek örgü oluştururlar. İstenilen örgü sıklıklarına göre iğnenin çalışma pozisyonunun yüksekliğini ayarlamaya yarayan çeliktir.

 

S.151. Düz el örme makinesinde kafanın plaka ile temas ettiği kısımda çelikler nelerdir? 

C.151. 1-Ayar çelikleri 2-Torba Çelikler 3-Ay Çeliği 4-Kayık Çeliği 5-Noppen çeliği 6-Gövde Çeliği

 

S.152. Düz el örme makinesinde Ayar çeliklerinin görevi nedir, anlatınız? 

C.152. Ayar çelikleri: Yapılan ayara örgü tuşesini verir. Kafa üzerinde bulunan ayar rölelerinin üzerinde ‘0’ dan ‘20’ ye kadar sayılar bulunmaktadır. Sayı küçüldükçe ilmek boyu küçülür (sıkı olur), sayı büyüdükçe ilmek boyu büyür (gevşek olur). Kullanılacak makine numarasına göre uygun iplik seçimi yapılarak, istenilen tuşeye uygun ayar yapılır. Ayarlar çok gevşek veya çok sıkı olursa iğneler kafanın zorlanması sonucu zarar görür ve kırılabilir. Örgü yüzeyi oluşturulurken ayarlar daima kafa sağdan sola giderken soldaki ayar, kafa soldan sağa giderken sağdaki ayarlar örgü ayarını verir.

 

 

 

 

 

 

S.63. Tek sistemli Düz örme makinelerinde kızak yolu yani makine eni (cm) nasıl hesaplanır? 

C.63. Kızak yolu ( makine eni ) ( cm ) = Makine Çalışma Eni (cm) + ( 2 x Dönüş yolu (cm) (makinede çalışılmayan kısımların toplamı)

 

S.64. Tek sistemli Düz örme makinelerinde makine hızı ((m/sn.) nasıl hesaplanır? 

C.64.Makine hızı ((m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı (kurs/dk.) / 100

 

S.65.Tek sistemli düz örme (triko) makinesinde çalışma eni 320, dönüş yolu 40 cm, makine devri 16 dev/dakikadır. Bu makinenin çalışma hızı kaçtır? 

C.65. Makine hızı ((m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı (kurs/dk.) 

Makine Hızı (m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x n(kurs/dk. /100 x 60

Kızak yolu (makine eni) (cm)= 320 + (40x2) = 400 cm

Kızak dönüş yolunu bir giderken bir de gelirken kat ettiği için makine eni hesaplanırken dönüş yolu iki ile çarpılır.

Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı = 16 (dev/dk.) x 2 = 32 kurs/dk.

Makine hızı (m/sn.) = 400 x 32 / 100 x 60

Makine hızı (m/sn.)= 2.13 m/sn

 

S.66.Çift ve daha fazla sistemli düz örme (triko) makineleri çalışma hızları arasındaki fark nedir?   

C.66. Çift ve daha fazla sistemli düz örme (triko) makinelerinin tek sistemliden farkı, her sistem bir sıra örüyorsa her harekette sistem sayısı kadar sıra örmesidir. Burada sadece sıra sayısı değişir.

 

S.67. Birden çok sistemli makinelerde sıra sayısı (kurs/dk.) nasıl bulunur? 

C.67. Birden çok sistemli makinelerde ise devir sayısı sistem sayısına çarpılır, dakikada ördüğü sıra sayısı (kurs/dk.) bulunur.

 

S.68.Altı ( 6 ) sistemli düz örme (triko) makinesinde çalışma eni 320, dönüş yolu 40 cm, makine devri 16 dev/dakikadır. Bu makinenin çalışma hızı kaçtır? 

C.68.  

Makine hızı ((m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı (kurs/dk.)

Makine Hızı (m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x n(kurs/dk. /100 x 60

Kızak yolu (makine eni) (cm)= 320 + (40x2) = 400 cm

Kızak dönüş yolunu bir giderken bir de gelirken kat ettiği için makine eni hesaplanırken dönüş yolu iki ile çarpılır. Birden çok sistemli makinelerde ise devir sayısı sistem sayısı ile çarpılır.

Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı = 16 (dev/dk.) x 2 = 32 kurs/dk ( tek sistem için ) 32x6= 192 kurs/dk. ( 6 sistem için )

Makine hızı (m/sn.) = 400 x 192 / 100 x 60

Makine hızı (m/sn.)= 12,8 m/sn

 

S.69. Düz örme makinelerde devir sayısı ve sistem sayısı hangi açıdan önemlidir? 

C.69. Üretim randımanı açısından önemlidir.

 

S.70.Yuvarlak Örme Makinelerinde Çalışma hızını anlatınız? 

C.70.Yuvarlak örme makineleri, düz örme (triko) makinelerine göre kat kat daha hızlıdır. Yuvarlak örme makinelerinde devir sayı ve sistem sayısı düz örme makinesinden çok daha fazladır. Yuvarlak makinelerinin asıl ortaya çıkış amacı ve çalışma prensibi de aslında kısa zamanda daha çok kumaş üretmektir. Sistemler sabitleştirilerek hareketli iğne plakaları oluşturulmuş böylece aynı anda 40-120 sıra örebilecek şekilde tasarlanmıştır.

 

S.71.Yuvarlak Örme Makinelerinde Çalışma hızı hesaplamalarında hangi bilgilere yani donelere ihtiyaç vardır? 

C.71. Makine Hızı (m/sn.) - Pi sayısı - Makine Çapı (pus) ve Makine devri (dev/dk.)

 

S.72.Yuvarlak Örme Makinelerinde Çalışma hızı hesaplamalarında kullanılan formül nedir? 

C.72. Makine Hızı(m/sn.) = Pi sayısı x Makine devri (dev/dk.) x Makine Çapı (pus) x 2,54 / 100 x 60

 

S.73. Makine 28 dev/dk ise bu size neyi ifade etmektedir? 

C.73. Bu makine dakikada 28 tur dönüyor demektir.

 

S.74. Yuvarlak örme makinelerinde hesaplanan hız neyi ifade etmektedir? 

C.74. Yuvarlak örme makinelerinde hesaplanan hız örme silindirinin saniyede yaptığı yolun metre olarak değerini gösterir.

 

S.75. Makine Hızı(m/sn.) = Pi sayısı x Makine devri (dev/dk.) x Makine Çapı (pus) x 2,54 / 100 x 60. Bu formüldeki 2,54 neyi ifade eder? 

C.75. Formüldeki 2,54 sayısı makine pusunun inç olarak verilmesi nedeniye bu değerin cm’ye çevrilmesi içindir.

 

S.76. Yuvarlak örme makinelerinde devir nedir? 

C.76. Bu makineler aynı yönde dairesel döndükleri için başladıkları noktaya geldiklerinde bir devir olarak hesaplanır.

 

S.77. Yuvarlak örme makinelerinde sistem sayısının çevresel hıza etkisi nedir? 

C.77. Yuvarlak örme makinelerinde çalışma prensibinden dolayı sistem sayısının çevresel hıza bir etkisi yoktur.

 

S.78.Düz örme makinelerinde Saatte Üretilen İlmek Sırası Sayısının Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.78. Devir sayısı (dev/dk.) - Sistem sayısı - Makine randımanı (%) - Renk sayısı (Jakarlı ürünlerde dikkate alınmaktadır.)

 

S.79.Düz örme makinelerinde Saatte Üretilen İlmek Sırası Sayısının Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.79. Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h) = Devir sayısı (dev/dk.) x 2 x Sistem sayısı x Makine randımanı (%) x 60 / Renk sayısı (Jakarlı ürünlerde dikkate alınmaktadır.)

 

S.80. Düz örme makinelerinde Saatte Kaç Metre Kumaş Üretildiğinin Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.80. Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h) ve Sıra sıklığı (sıra/cm)

 

S.81. Düz örme makinelerinde Saatte Kaç Metre Kumaş Üretildiğinin Hesabı için kullanılan formül nedir?  

C.81. Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m) = Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h) / Sıra sıklığı (sıra/cm) x 100

 

S.82. Düz örme makinelerinde Saatte Metrekare Bazında Üretilen Kumaş Miktarının Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.82. Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m)ve Kumaş genişliği (m)

 

S.83.Düz örme makinelerinde Saatte Metrekare Bazında Üretilen Kumaş Miktarının Hesabı için kullanılan formül nedir?  

C.83. Bir saatte üretilen kumaşın m2 olarak üretim (m2/h) = Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m) x Kumaş genişliği (m)

 

S.84. Düz örme makinelerinde Saatte Üretilen Parça Sayısının Miktarının Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.84.Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m) ve Parça boyu (cm )

 

S.85. Düz örme makinelerinde Saatte Üretilen Parça Sayısının Miktarının Hesabı için kullanılan formül nedir?  

C.85. Bir saatte üretilen parça sayısı = Bir saatte üretilen kumaş miktarı (m) x 100 / Parça boyu (cm)

 

S.86. Düz örme makinelerinde Saatte Üretilen Kumaşın Ağırlık Olarak Miktarının Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.86. Bir saatte üretilen parça sayısı ve Birim gramaj (g / parça)

 

S.87. Düz örme makinelerinde Saatte Üretilen Kumaşın Ağırlık Olarak Miktarının Hesabı için kullanılan formül nedir?  

C.87. Bir saatteki kumaş üretimi (kg) = Bir saatte üretilen parça sayısı x Birim gramaj (g / parça ) / 1000

 

S.88. Düz örme makinelerinde Bir sırada harcanan iplik uzunluğu için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.88.İlmek iplik uzunluğu (cm) - Bir cm’deki çubuk sayısı ve Kumaş genişliği (m)

 

S.89.Düz örme makinelerinde Bir sırada harcanan iplik uzunluğu için kullanılan formül nedir?  

C.89.Bir sırada kullanılan iplik uzunluğu (m/sıra) = İlmek iplik uzunluğu (cm) + Bir cm’deki çubuk sayısı + Kumaş genişliği (m)

 

S.90.Düz örme makinelerinde Bir saatte kullanılan iplik miktarı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.90. Bir sırada kullanılan iplik uzunluğu (m/sıra) ve Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h)

 

S.91.Düz örme makinelerinde Bir saatte kullanılan iplik miktarı için kullanılan formül nedir? 

C.91. Bir saatte kullanılan iplik uzunluğu (m/h) = Bir sırada kullanılan iplik uzunluğu (m/sıra) x Bir saatte üretilen ilmek sıra sayısı (sıra/h)

 

S.92. Düz örme makinelerinde Çalışan İğne Sayısı Hesabı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.92. Çalışma genişliği (cm) ve Makine inceliği

 

S.93.Düz örme makinelerinde Çalışan İğne Sayısı Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.93.Makinede çalışılan iğne sayısı (cm) = Çalışma genişliği (cm) x Makine inceliği / 2,54

 

S.94.Düz örme makinelerinde Bir parça için gerekli iğne sayısı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.94.Kenar genişliği ve 10 cm’deki ilmek çubuk sayısı.

 

S.95.Düz örme makinelerinde Bir parça için gerekli iğne sayısı Hesabı için kullanılan formül nedir? 

C.95.Kenar genişliği x 10 cm’deki ilmek çubuk sayısı / 10

 

S.96.Düz örme makinelerinde Makine genişliğinde örülebilecek parça sayısı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.96. Makinede çalışılan iğne sayısı (cm) ve Bir parça için gerekli iğne sayısı.

 

S.97.Düz örme makinelerinde Makine genişliğinde örülebilecek parça sayısı için kullanılan formül nedir? 

C.97. Parça sayısı = Makinede çalışılan iğne sayısı (cm) / Bir parça için gerekli iğne sayısı.

 

S.98. Düz örme makinelerinde Kemer için gerekli sıra sayısı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.98. Kenar genişliği ve 10 cm’deki ilmek sıra sayısı

 

S.99. Düz örme makinelerinde Kemer için gerekli sıra sayısı için kullanılan formül nedir? 

C.99. Kemer için gerekli sıra sayısı = Kenar genişliği x 10 cm’deki sıra sıklığı / 10

 

S.100.Düz örme makinelerinde Beden örgüsü boyu sıra sayısı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.100. Beden örgüsü boyu ve 10 cm’deki sıra sıklığı

 

S.101.Düz örme makinelerinde Beden örgüsü boyu sıra sayısı için kullanılan formül nedir? 

C.101. Beden örgüsü boyu sıra sayısı = Beden örgüsü boyu x 10 cm’deki sıra sıklığı / 10 S.102. Düz örme makinelerinde Beden boyu tüm sıra sayısı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır?

 

S.103.Düz örme makinelerinde Beden boyu tüm sıra sayısı için kullanılan formül nedir? 

C.103. Beden boyu tüm sıra sayısı = Kemer için gerekli sıra sayısı + Beden örgüsü boyu sıra sayısı

 

S.104. Düz örme makinelerinde Kol için iğne sayısı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.104.Kol genişliği ve 10 cm’deki ilmek çubuk sayısı

 

S.105.Düz örme makinelerinde Kol için iğne sayısı için kullanılan formül nedir? 

C.105. Kol iğne sayısı = Kol genişliği x 10 cm’deki ilmek çubuk sayısı / 10

 

S.106. Düz örme makinelerinde Kol ağzı sıra sayısı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.106. Kenar uzunluğu ve 10 cm’deki sıra sıklığı

 

S.107. Düz örme makinelerinde Kol ağzı sıra sayısı için kullanılan formül nedir? 

C.107. Kol ağzı sıra sayısı = Kenar uzunluğu x 10 cm’deki sıra sıklığı / 10

 

S.108. Düz örme makinelerinde Kol boyu sıra sayısı için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.108. Kol ağzı sıra sayısı ve Kol boyu sıra sayısı

 

 

 

  

 

 

S.39. İlmek nedir, açılayınız? 

C.39. İlmek Örme iğnelerinin oluşturduğu özel şekilli iplik halkalarından meydana gelir. İlmekler üst üste ve yan yana birbirleri ile bağlantı kurarak bir örgü yüzeyi oluşturur. İlmeğin önden ve arkadan bakıldığında iki farklı görüntüsü vardır. Aynı ilmek kumaşın ön yüzünden bakıldığında sağ ilmek, arkadan bakıldığında ise sol ilmek olarak adlandırılır. Kumaşların tersi veya düzü sağ- sol ilmek görünümlerinden anlaşılır. Sağ olan önü, sol olan arkasıdır. 

 

S.40. İlmeğin teknik çizimini yapınız? 

C.40.

 

 

 

 

 

 

 

S.41. Askı ilmek nedir, açıklayınız? 

C.41. Askı, ilmeğin tamamlanmamış yarım hâlidir. Atkı yönlü örmecilikte örme iğnesinin tam ilmek hareketini tamamlayıp üzerine peş peşe iki iplik yatırımı yapılması ile oluşturulan ilmek tipidir. 

 

S.42. Askı İlmeğin teknik çizimini yapınız? 

C.42.

 

 

 

 

 

 

 

S.43. Atlama ilmek nedir, açıklayınız? 

C.43. Atlama ilmeği esasen bir ilmek hareketi olmayıp iğnenin çalışmaması ile oluşan yardımcı yüzey elemanıdır 

 

S.44. Atlama İlmeğin teknik çizimini yapınız? 

C.44.

 

 

 

 

 

 

S.45. Gördüğünüz örme kumaşta ilmek adı nedir?

 

 

 

 

 

 

 

C.45.Sağ İlmek 

 

S.46. Gördüğünüz örme kumaşta ilmek adı nedir?

 

 

 

 

 

 

C.46.Sol ilmek 

 

S.47. Remayöz (zincir) dikiş ne demektir,çeşitleri nelerdir,hangi giysilerde kullanılır ? 

C.47. Remayöz (zincir) dikiş Tek bir ipliğin, kumaş kat veya katlarından geçerek karşı yüzeyde kendisi ile ilmeklendiği dikiş tipidir. Bir zincirin iç içe geçmiş halkaları gibi görünen zincir dikiş tek iplikli, iki iplikli ve çok iplikli olmak üzere çeşitlidir. Düz örme giysilerin üretiminde yaka, bant ve may takipli dikişlerde kullanılan dikim tekniğidir. 

 

S.48. Biye ne demektir, Düz örmecilikte nerelerde kullanılır? 

C.48. Biye Giysilerde kenarı kaplayacak ya da birleştirme dikişleri arasında giysinin yüzünden görülecek şekilde hazırlanır. Özellikle düz örme giysilerde süsleme ve kenar temizleme amacıyla kullanılır. 

 

S.49. Etek ucu baskı dikişi nedir, açıklayınız? 

C.49. Etek ucu baskı dikişi Eğri iğneli, gizli dikiş makineleri ile yapılan kenar temizleme ve baskı dikişidir. 

 

S.50. Makine ile baskı dikişi nedir? 

C.50. Düz dikiş ile yapılan kıvırma işlemidir. 

 

S.51. Reçme dikişi nedir, açıklayınız? 

C.51. Reçme dikişi iki iğne, üç veya dört iplikle oluşturulan esnek bir dikiştir. Üst kısmında çift iğne düz dikiş görüntüsü, alt kısmında ise örmeli zincir dikiş görüntüsü oluşur. 

 

S.52. Overlok dikişi nedir, hangi Tekstil mamullerinde kullanılır, çeşitleri nelerdir? 

C.52. Overlok dikişi Dokuma kumaşlarda kenar kapatmak (sürfile yapmak), örgü ve penyelerde ise esas dikiş yapmak için kullanılır. Üç, dört ve beş iplikli çeşitleri vardır. 

 

S.53. Düz dikiş nedir, açıklayınız? 

C.53. Düz dikiş Üst ve alt yüzeylerde aynı görünen, iğneden gelen iplik ile masuradan gelen ipliğin kumaş katı veya katlarının orta yerinde birbirine geçip bağlanmasıyla oluşan dikiştir. 

 

S.54.Atkılı örme makinelerinde Örgü Tipi ve Desen Yapısı kumaş enini nasıl etkiler, açıklayınız? 

C.54. Yuvarlak ve düz örme makinelerinde örgünün sıklığı veya gevşekliği, desenlerin yapısı kumaş enini etkilemektedir. Aynı özelliklerdeki iki makinede birinde sıkı diğerinde de gevşek örgü örüldüğünde gevşek örülen kumaşın eni daha geniş olacaktır. Ayrıca bazı desenler kumaşın toplanmasına ya da açılmasına neden olmaktadır. Özellikle yığmalı örgüler kumaşı daha çok toplar ve enine etki eder. 

 

S.55.Atkılı örme makinelerinde İlmek Çubuğu Sıklığı kumaş enini nasıl etkiler, açıklayınız? 

C.55. İlmek çubuk sıklığı; 1 cm’deki ilmek sayısına denir. İlmek sayısı değişimi çok önemlidir, makine inceliği ile doğru orantılıdır, incelik artarsa iğne sayısı artar, iğne sayısı artarsa ilmek (çubuk) sayısı artar, eğer incelik azalırsa ilmek (çubuk) sayısı da azalır.

Aynı makinede sıklık ayarı ile oynanarak üretilen iki farklı kumaşın ilmek çubuk sıklığı da farklı olacaktır. Diğer özellikler aynı olduğu zaman kumaşların çubuk sıklığı az olanı diğerinden daha geniş olur. 

 

S.56. Atkılı örme makinelerinde İplik Cinsi ve Numarası kumaş enini nasıl etkiler, açıklayınız? 

C.56. Her iplik cinsi makinede çalışmak için uygun değildir, makinenin inceliğine iğnenin inceliğine uygun iplik numarası seçimi yapmak gerekir. İplik kalınlığı arttıkça kumaş eni de belli oranda artar. Bunun sebebi kumaşın dokusundandır çünkü ipliğin kalınlığı makine inceliği ile orantılıdır. Kalın iplik daha düşük faylı makinelerde örüldüğü için örgü daha gevşek olacaktır ve kumaş enine de etki edecektir. 

 

S.57. Örme makinelerinin çalışma hızları niçin önemlidir? 

C.57. Örme makinelerinin çalışma hızları üretimde randımanı artırmak içim önemlidir. 

 

S.58. Düz örme makineleri ile yuvarlak örme makinelerinin çalışma hızları aynımıdır? 

C.58.Düz örme makineleri ile yuvarlak örme makineleri çalışma prensiplerinden dolayı hız açısından çok farklıdır. Düz örme makineleri gidiş geliş yollu olduğu için daha yavaştır. 

 

S.59. Düz örme makinelerinde sistem sayısı ne demektir? 

C.59. sistem sayısı makinenin bir gidiş gelişte kaç sıra ördüğünü gösterir. Her sistem bir sırayı oluşturur. 

 

S.60. Tek sistemli düz örme (Triko) makinelerinin çalıma hızlarını hesaplarken nelere dikkat edilir, anlatınız? 

C.60.Düz örme makinelerinde makinenin çalışma genişliğinden ayrı olarak bir de her iki tarafta kızak dönüş yolları bulunmaktadır. Makine çalışma hızı hesaplanırken bu dönüş yollarının da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Hesaplama yapılırken makine eni olarak dönüş yolunun dahil edildiği sonuç baz alınmalıdır. Burada bulunan değer düz örme makinesinin sistemlerinin bağlı bulunduğu kızağın (semer) hızını saniyede yaptığı yolu sistem sayısı ile orantılı olarak ortaya çıkarır. 

 

S.61. Tek sistemli düz örme (Triko) makinelerinin çalışma hızları hesaplanırken gerekli olan bilgiler nelerdir? 

C.61. Dönüş yolu (cm) (makinede çalışılmayan kısımların toplamı) - Kızak yolu (makine eni) (cm) - Makine hızı (m/sn.) - Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı 

 

S.62. Düz örme makinelerinde sıra sayısını bulunurken devir sayısını niçin iki ile çarparız? 

C.62. Düz örme makinelerinde kurs sayısı yerine devir sayısı verilir. Bu yüzden hesaplama yapılırken makinenin bir devirde bir gidiş bir geliş yaptığı ve iki sıra ördüğü göz önünde bulundurulmalıdır. Bu yüzden sıra sayısı bulunurken devir sayısını iki ile çarparız.  

 

S.63. Tek sistemli Düz örme makinelerinde kızak yolu yani makine eni (cm) nasıl hesaplanır? 

C.63. Kızak yolu ( makine eni ) ( cm ) = Makine Çalışma Eni (cm) + ( 2 x Dönüş yolu (cm) (makinede çalışılmayan kısımların toplamı)

 

S.64. Tek sistemli Düz örme makinelerinde makine hızı ((m/sn.) nasıl hesaplanır? 

C.64.Makine hızı ((m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı (kurs/dk.) / 100

 

S.65.Tek sistemli düz örme (triko) makinesinde çalışma eni 320, dönüş yolu 40 cm, makine devri 16 dev/dakikadır. Bu makinenin çalışma hızı kaçtır? 

C.65. Makine hızı ((m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı (kurs/dk.)

Makine Hızı (m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x n(kurs/dk. /100 x 60

Kızak yolu (makine eni) (cm)= 320 + (40x2) = 400 cm

Kızak dönüş yolunu bir giderken bir de gelirken kat ettiği için makine eni hesaplanırken dönüş yolu iki ile çarpılır.

Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı = 16 (dev/dk.) x 2 = 32 kurs/dk.

Makine hızı (m/sn.) = 400 x 32 / 100 x 60

Makine hızı (m/sn.)= 2.13 m/sn

 

S.66.Çift ve daha fazla sistemli düz örme (triko) makineleri çalışma hızları arasındaki fark nedir?   

C.66. Çift ve daha fazla sistemli düz örme (triko) makinelerinin tek sistemliden farkı, her sistem bir sıra örüyorsa her harekette sistem sayısı kadar sıra örmesidir. Burada sadece sıra sayısı değişir.

 

S.67. Birden çok sistemli makinelerde sıra sayısı (kurs/dk.) nasıl bulunur? 

C.67. Birden çok sistemli makinelerde ise devir sayısı sistem sayısına çarpılır, dakikada ördüğü sıra sayısı (kurs/dk.) bulunur.

 

S.68.Altı ( 6 ) sistemli düz örme (triko) makinesinde çalışma eni 320, dönüş yolu 40 cm, makine devri 16 dev/dakikadır. Bu makinenin çalışma hızı kaçtır? 

C.68. Makine hızı ((m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı (kurs/dk.)

Makine Hızı (m/sn.) = Kızak yolu (makine eni) (cm) x n(kurs/dk. /100 x 60

Kızak yolu (makine eni) (cm)= 320 + (40x2) = 400 cm

Kızak dönüş yolunu bir giderken bir de gelirken kat ettiği için makine eni hesaplanırken dönüş yolu iki ile çarpılır. Birden çok sistemli makinelerde ise devir sayısı sistem sayısı ile çarpılır.

Makinenin bir dakikada yaptığı gidiş geliş sayısı = 16 (dev/dk.) x 2 = 32 kurs/dk ( tek sistem için ) 32x6= 192 kurs/dk. ( 6 sistem için )

Makine hızı (m/sn.) = 400 x 192 / 100 x 60

Makine hızı (m/sn.)= 12,8 m/sn

 

S.69. Düz örme makinelerde devir sayısı ve sistem sayısı hangi açıdan önemlidir? 

C.69. Üretim randımanı açısından önemlidir.

 

S.70.Yuvarlak Örme Makinelerinde Çalışma hızını anlatınız? 

C.70.Yuvarlak örme makineleri, düz örme (triko) makinelerine göre kat kat daha hızlıdır. Yuvarlak örme makinelerinde devir sayı ve sistem sayısı düz örme makinesinden çok daha fazladır. Yuvarlak makinelerinin asıl ortaya çıkış amacı ve çalışma prensibi de aslında kısa zamanda daha çok kumaş üretmektir. Sistemler sabitleştirilerek hareketli iğne plakaları oluşturulmuş böylece aynı anda 40-120 sıra örebilecek şekilde tasarlanmıştır.

 

 

 

 

 

 

S.1. Düz Örme Makinelerinde Toplam İğne Sayısı Hesabı yapılması için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.1. Düz örme makinelerinde toplam iğne sayısı hesaplanırken makine çalışma genişliğine inç (inç) ve makine inceliğine (E) (Fein) ihtiyaç duyulur.

 

S.2.Düz örme makinelerinde çalışma genişliği ne demektir, açıklayınız? 

C.2.Çalışma genişliği; düz örme makinesi iğne plakasındaki ilk iğne ve son iğne arasındaki mesafedir. Çalışma genişliği İngiliz ölçü birimi olan inç veya cm cinsinden verilmektedir. Fakat toplam iğne sayısının hesaplanmasında makine çalışma genişliği inç olarak alınmaktadır.

 

S.3. Düz örme makinesinde makine inceliği nasıl bulunur? 

C.3. Makine inceliği (fein) (E); iğne plakası üzerinde 1 inçteki (2.54 cm) iğne sayısıdır.

 

S.4. Tek plakalı düz örme makinelerinde toplam iğne sayısı hesabı yapmak için hangi bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır? 

C.4. Toplam iğne sayısı, Makine çalışma eni (inç) ve Makine inceliği (inç).

 

S.5. Çift plakalı düz örme makinelerinde toplam iğne sayısı hesabı yapmak için hangi bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır? 

C.5.Çift plakalı atkılı örme makinelerinde ön plakadaki iğne sayısı kadar arka plakada iğne mevcuttur. Bu nedenle bir plakada bulunan toplam iğne sayısı 2 ile çarpılır.

 

S.6. Yuvarlak Örme Makinelerinde Toplam İğne Sayısı Hesabı yapmak için hangi bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır? 

C.6.Yuvarlak örme makinelerinde iğne sayısı hesabı yapılırken düz örme makinelerindeki çalışma genişliği yerine makinenin iğne plakasının silindir şeklinde olmasından dolayı makine çapı (pus) kullanılmaktadır. Makine çapı da düz örme makinelerinde çalışma genişliğinde olduğu gibi inç olarak hesaplanır.

 

S.7. Yuvarlak Örme Makinelerinde Makine çapı (pus) ne demektir? 

C.7. Yuvarlak örme makinelerinde silindir iğne plakasının çapıdır. Makine çapı pus olarak belirtilmesine rağmen ölçü birimi inçtir.

 

S.8.Tek plakalı yuvarlak örme makinelerinde toplam iğne sayısı hesabı yapmak için hangi bilgilere ihtiyaç vardır? 

C.8. Makine çapı (pus) , π sabit sayı ve Makine inceliği (Fein)

 

S.9. Tek plakalı yuvarlak örme makinelerinde toplam iğne sayısı hesabı nasıl yapılır? 

C.9. Toplam İğne Sayısı: Makine çapı (pus) x 3,14 x Makine inceliği (Fein)

 

S.10.Tek plakalı düz örme makinelerinde toplam iğne sayısı hesabı nasıl yapılır ? 

C.10. Toplam iğne sayısı = Makine çalışma eni (inç) x Makine inceliği (inç)

 

S.11.Çift plakalı düz örme makinelerinde toplam iğne sayısı hesabı nasıl yapılır? 

C.11.İğne sayısı =Bir plakada bulunan toplam iğne sayısı x 2

 

S.12. Çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde toplam iğne sayısı hesabı yapmak için hangi bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır? 

C.12.Silindir plaka iğne sayısı kadar kapak iğne plakasında da iğne olduğu için tek plakada bulunan toplam iğne sayısı 2 ile çarpılır.

 

S.13.Atkılı örme makinelerinde Makine inceliğini ( fein ) ( E ) açıklayınız? 

C.13. Düz ve yuvarlak örme makinelerinde aynı iğne plakası üzerinde 1 inçteki iğne sayısıdır. E harfi ile ifade edilir ve fain olarak okunur

Uluslararası ölçü birimi olarak kabul edilen inç 2,54 cm’ye (25,4 mm) denk gelmektedir. Örme makinelerinde makine inceliği ile makinede kullanılabilecek iplik kalınlıkları arasında bir ilişki vardır. Makine inceliği arttıkça iplik inceliği de artmaktadır. İplik makine inceliğine uygun olmalıdır eğer kalın iplik verilirse iğne kancası kırılır, olması gerekenden daha ince bir iplik verilirse ilmek aralarında boşluklar oluşur file görünümüne sahip olur.

 

S.14. Atkılı örme makinelerinde Makine inceliğine uygun iplik kullanılmayıp kalın iplik kullanılırsa ne olur? 

C.14. Atkılı örme makinelerinde Makine inceliğine uygun iplik kullanılmayıp kalın iplik kullanılırsa iğne kancası kırılır,

 

S.15. Atkılı örme makinelerinde Makine inceliğine olması gerekenden daha ince bir iplik kullanılırsa ne olur? 

c.15. Atkılı örme makinelerinde Makine inceliğine olması gerekenden daha ince bir iplik kullanılırsa ilmek aralarında boşluklar oluşur file görünümüne sahip olur.

 

S.16. Atkılı örme makinelerinde Makine inceliği (E) ve iplik numarası (Ne) arasındaki ilişki nedir? 

C.16. Makine inceliği ne kadar yüksek olursa bu makineden elde edilecek örgü de ince olur.

 

S.17. Atkılı örme makinelerinde Makine inceliği (E) ve iğne sayısı arasındaki ilişki nedir? 

C.17. Makine inceliği (E) ne kadar yüksek olursa iğne sayısı da o kadar artış gösterir. Makine inceliğine uygun iğne seçimi yapılmalıdır, aksi takdirde kumaşta istenmeyen hatalar gözlenir.

 

S.18. Atkılı örme makinelerinde Makine taksimatı (t) ne demektir? 

C.18. Düz ve yuvarlak örme makinelerinde aynı iğne plakası üzerinde yan yana iki komşu iğne arasındaki mesafedir.―t‖ ile gösterilir, birimi mm’dir.

 

S.19. Atkılı örme makinelerinde Makine taksimatını şekil çizerek İğne kafası kalınlığını ve iğne aralığını gösteriniz? 

C.19.

 

 

 

 

 

 

 

 

S.20. Atkılı örme makinelerinde Makine taksimatı hesabı yapmak için hangi bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır? 

C.20. İğne kafası kalınlığı ve İğne aralığı

 

S.21. Atkılı örme makinelerinde Makine taksimatı hesabı nasıl yapılır ? 

C.21. Makine Taksimatı = İğne kafası kalınlığı+İğne aralığı

 

S.22. Atkılı düz örme makinelerinde kumaş eni nedir? 

C.22. Kumaş eni kumaşın bir kenarından diğer kenarına olan uzaklığının cm cinsinden değeridir.

 

S.23.Atkılı düz örme makinelerinde kumaş eni ayarı neye bağlıdır? 

C.23. Kumaş eni düz örme makinelerinde çalışma genişliğinden büyük olmamak üzere istenilen ölçüde ayarlanabilmektedir.

 

S.24.Düz örme makinelerinde ve yuvarlak örme makinelerinde İğne ve iplik hareketleri nasıldır? 

C.24. Düz örme makinelerinde iğne sabit İplik hareketli ( mekik hareketinden dolayı ), Yuvarlak örme makinelerinde iğneler hareketli, iplik sabittir. (mekik sabit olduğu için )

 

S.25.Atkılı yuvarlak örme makinelerinde kumaş eni ayarı neye bağlıdır? 

C.25.Yuvarlak örme makinelerinde kumaş enini belirleyen esas unsur makine çapıdır.

 

S.26. Örme kumaş eni ölçülürken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? 

C.26. Ölçme işlemi kumaş makineden çıkar çıkmaz yapılmamalıdır. Çünkü üretim esnasında kumaş gerdirilmiştir ve gerçek ebatlarından farklı bir durumdadır. Bundan dolayı kumaş makineden çıktıktan sonra bir miktar dinlendirilmeli ve ondan sonra aşağıdaki hususlar göz önünde tutularak ölçüm yapılmalıdır. 

A-Ölçme işlemi örme kumaş kırışıklığının olmadığı yerlerden yapılmalıdır.

B-Ölçme işlemi; yapılırken kumaş ne gerdirilmeli ne de pot bırakılmalı, kumaşın normal görünümlü yerinden yapılmalıdır.

C-Ölçme işlemi kumaşın farklı yerlerinden birkaç kez yapılır, ortalaması alınarak sapmalar belirlenir.

D-Ölçme işlemi kumaş topunun ne baş ne son kısmından yapılmalıdır. Makine ilk çalışmaya başladığında ve makine durdurulurken istenilen devri almadığı için kumaş topunun orta noktaları tercih edilmesi gerekmektedir.

 

S.27. Atkılı Düz örme makinelerinde kumaş eni hesabı nasıl yapılır? 

C.27. Makine Çalışma Eni (cm) =Toplam İğne Sayısı x 2,54 / Makine inceliği

 

S.28. Atkılı Düz örme makinelerinde kumaş eni hesabı için gerekli bilgiler nelerdir? 

C.28. Makine Çalışma Eni (cm)-Toplam İğne Sayısı - Makine inceliği

 

S.29. Düz örme (triko) makinelerinde kumaş enini şematik olarak çiziniz? 

C.29.

 

 

 

 

 

 

 

S.30. Düz örme (triko) makinelerinde çalışma enini şematik olarak çiziniz? 

C.30.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

S.31.Tek ve çift plakalı Düz Örme (Triko) Makinelerinde Kumaş Eni hangi özelliklere göre belirlenir, açıklayınız? 

C.31.Düz örme (triko) makinelerinde istenilen genişlikte ve aralıkta çalışılabilir. Bu makinelerde kumaş eninin hesaplanmasında çalışılabilecek en geniş kumaşın eni hesaplanır. Burada kullanılan toplam iğne sayısı tek plakalı düz örme (triko) makine hesabındaki toplam iğne sayısıdır çünkü tek ve çift plakada kumaş eni değişmez sadece kumaşın yüzeyi değişir. Bu yüzden tek plakadaki iğne sayısı alınır. Makine çalışma eni aynı zamanda hesaplama yapılan makinede örülen kumaşın alabileceği en yüksek eni belirtmektedir.

 

S.32. Yuvarlak Örme Makineleri için Kumaş Eni Hesabı için gerekli bilgiler nelerdir? 

C.32.Kumaş Eni (cm) - Makine Çapı (Pus) - pi sayısı - Makine İnceliği (Fein) - Çubuk sıklığı ( cm )

 

S.33. Yuvarlak örme makinesinde kumaş eni hesabı nasıl yapılır? 

S.33.Kumaş Eni = Kumaş Eni (cm) x Makine Çapı (Pus) x pi sayısı x Makine İnceliği (Fein) x Çubuk sıklığı ( cm )

 

S.34.Çubuk sıklığı ne demektir? 

C.34. 1 cm’deki ilmek sayısına çubuk sıklığı denir.

 

S.35. Atkılı Örme Kumaşlarda Kumaş Enini Etkileyen Faktörler Nelerdir? 

C.35. Makine Çapı veya Makine Çalışma Genişliği -   Makine İnceliği ve Toplam İğne Sayısı - Örgü Tipi ve Desen Yapısı - İlmek Çubuğu Sıklığı - İplik Cinsi ve Numarası

 

S.36. Atkılı örme makinelerinde makine çapını veya Makine çalışma genişliği kumaş enini nasıl etkiler, açıklayınız? 

C.36.Yuvarlak örme makinelerinde silindir iğnelerinin oluşturduğu dairenin çapıdır. Silindir dairede herhangi bir iğnenin onun tam karşısına gelen iğneye olan uzaklığıdır. Makine çapı örülebilecek maksimum kumaş enini belirler. Makine çapı yükseldikçe daha geniş kumaş elde etmek mümkündür.

Düz örme makinelerinde ise çalışma genişliği kumaş enini belirlemektedir. Eğer makine çalışma genişliği 2,50 metre ise bu makinede bu ölçünün daha üzerinde örgü elde etmek mümkün değildir.

 

S.37. Yuvarlak örme makinesinde çapları aynı olan makineden az farkla çeşitli enlerde kumaş üretmek için kumaş üretimi hangi kıstaslara bağlıdır? 

C.37. Örgü deseni - Kumaş gramajı, ilmek boy ayarı, ilmek sıklığı - İplik numarası, iplik cinsi - Terbiye işlemleri.

 

S.38. Atkılı örme makinelerinde Makine İnceliği ve Toplam İğne Sayısı, kumaş enini nasıl etkiler, açıklayınız? 

C.38. Makine inceliği (E) ve makinede toplam iğne sayısı örme kumaşın enini etkilemektedir. Düz ve yuvarlak örme makinelerinde makine inceliği kumaş üzerinde cm’ye düşen ilmek çubuk sayısını belirlemektedir. Örneğin aynı çalışma genişliğinde fakat farklı incelikteki iki makinede üretilen kumaşın üzerinde ölçüm yapıldığında cm’ye düşen may sayısı farklı olacaktır. Daha ince makinede örülen kumaşın eni diğer kumaştan geniş olur. Toplam iğne sayısı düz örme makinelerinde çalışan iğne sayısı baz alındığından kumaş enini etkilerken yuvarlak örme makinelerinde düz örme makinesindeki kadar etkilememektedir.

 

 

 

 

 

 

 

 

S.183. Refraktometre nedir, açıklayınız?

 

C.183. Bir çözeltinin içerisinde çözünmüş olan madde miktarının yüzdesi bilinmiyorsa maddenin kırılma indisi değerini bularak tespit etmek mümkündür.

 

Kırılma indisi maddenin kaynama noktası, erime noktası, yoğunluğu gibi fiziksel özelliklerinden biridir.

Kırılma indisi gerçekte kimyasal değil, fiziksel bir olaydır. Her gün gözümüzün önündedir. Çay bardağına kırk beş derece açıyla bakarsanız çay kaşığını sıvının altında sanki kırılmış gibi görürüz.

Suyun içinden geçen ışınlar belli bir açıyla kırılır ve cisim sanki farklı yerdeymiş gibi görünür. Yalnızca suyun değil, tüm sıvıların ışığı kırma özelliği vardır ve bu, o maddenin bir özelliğidir.

Işığın farklı ortamlara geçerken yön değiştirmesine kırılma, ışığın boşluktaki hızının madde içerisinde hızına oranına da kırılma indisi denir. Bir ışık ışını bir ortamdan başka bir ortama geçerken yönünde ve hızında değişiklikler olur. Işık çok kırıcı ortama geçerken bu ortamda bulunan taneciklere çarpar. Işığın elektriksel alanı ile maddenin elektronlarının etkileşmesi ışığın yayılmasını engeller. Eğer ışın hava yerine çok kırıcı bir ortama gönderilirse ışının hızı ve yönü değişir.

Suyun kırılma indisi (1,0000) dir. Gliserinin, etil alkolün, asetonun ve diğer tüm saf sıvı maddelerin kendisine özgü bir kırılma indisi vardır. Öte yandan birden fazla karışımların da kırılma indisleri sabit bir sayıdır. Yani % 5 şekerli suyun belirli bir kırılma indisi vardır. Buradan kırılma indisinin toplanabilir olduğu ortaya çıkar. Yani örnek olarak kırılma indisi 1 olan bir sıvı ile 2 olan bir başka sıvıyı eşit olarak karıştırırsanız, ürünün kırılma indisi 1,5 olacaktır. Bu olay gerçekte kırılma indisi için ciddi bir sorundur. Çünkü kırılma indisi 1,5 ve 0,75 olan iki sıvıyı karıştırıp kırılma indisi 1 olan bir karışım yapabiliriz ama bu ürün kesinlikle su değildir. Oysa kırılma indisi (1) olan sıvı sudur. Yani sözün kısası, kırılma indisi tek başına pek de güvenilir bir kavram değildir. Buna karşın diğer analizlerle birleştirildiğinde çok değerli sonuçlar verir.

Refraktometre ile ölçümlerde saflığından emin olunan maddenin kırılma indisi ölçülür ve bulunan değer standart verilerle karşılaştırılır. Abbe refraktometresi bir laboratuvarda bulunması gereken önemli cihazlardan biridir. Öteki cihazlarla çalışıldığında uzun zaman alacak bazı analizler bu cihazla çok kısa zamanda ve daha yüksek doğrulukla yapılabilir.

 

S.184. Abbe refraktometresinin ölçüm yapabilecek duruma getirilmesi için Cihazın suyla ayarlanması ve ölçüme hazır duruma getirilmesi için neler yapılır?

 

C.184.

A-Cihazın her tarafının, özellikle de prizmalarının çok temiz olması gerekir. Aksi hâlde ölçmeler yanlış olur. Çünkü cihaz çevre şartlarından çok etkilenir. Prizmalar saf alkolle ıslatılmış yumuşak bir bezle temizlenir ve kurulanır (Temizlemede pamuk ve aseton kullanılmaz.). Bunun için cihazın orta kısmındaki kilitleme düğmesi açılır ve prizmalar birbirinden ayrılır. Temizleme yapıldıktan sonra prizmalar tekrar eski hâline getirilir.

B-Cihazın varsa termostatı 20 °C ayarlanır. Bir süre bu sıcaklıkta çalıştırılır. Ondan sonra orta kısmındaki kilitleme düğmesi açılarak yüzeyi buzlu prizma üzerine sıcaklığı 20°C‟de tutulan saf sudan bir damla konur. Üstteki prizma alttakinin üstüne kapatılır. İki prizma arasında son derece ince bir su tabakası kalır. Ölçmede bu tabakadan yararlanılır.

C-Cihazın skalası yaklaşık 1,33 kırma indisine ayarlanır. Cihazın aynası sağa sola çevrilerek okülerden bakan göze ışığın en fazla gelmesi sağlanır.

Ç-Cihaz teleskopunun (uzun kısım) üstündeki dispersiyon düğmesi öyle ayarlanmalıdır ki okülerden bakan kimsenin gözüne bir dairenin yarısı siyah, yarısı aydınlık görünmeli ve bu iki yarım dairenin ayrılma sınırı keskin olmalıdır. Bu sınır keskin değilse ve yarım daireler iç içe geçmiş durumdaysa aynanın yanına beyaz bir ışık demeti diffuz hâle getirilir. Böylece daha iyi bir ölçme yapılır.

D-Okumanın yapıldığı teleskopun koluyla oynanarak aydınlık ve karanlık daireleri ayıran çizginin tam ortaya gelmesi sağlanır. Bundan sonra oküler (gözün baktığı mercek) ayarlanarak net olarak görülmesi sağlanır. Bu durumda skala üzerindeki kırma indisi 1,3325‟e ayarlanır. Cihaz ölçme yapmaya hazır duruma gelmiştir.

E-Isıtma düğmesi kapatılır. Prizmalar birbirinden ayrılır. Her iki prizmanın yüzeyi yine saf alkolle ve yumuşak bezle silinip kurutulur.

F- Kırma indisi tayin edilmek istenen sıvıdan veya çözeltiden bir damla alınarak cihazın alt prizmasına yerleştirilir ve su için yapılan işlemler tekrarlanır. Cihazdan okunan değer bilinmeyenin indisidir.

 

S.185. Balon Joje nedir, açıklayınız?

 

C.185. Balon jojeler laboratuvarda çözelti hazırlamak için kullanılan ölçülü balonlarıdır. İnce, uzun boyunlu ve düz diplidir. Bunların boyunları üzerinde halka biçiminde bir çizgi bulunur. Balonun çizgisine kadar sıvı doldurulduğunda balonun üzerinde yazan hacim alınmış olur (Genellikle 20 ºC için geçerlidir.). Balon jojelerin ağız kısmı genellikle şilifli olup ağzına uygun kapakları vardır. Balon jojeler 5 ml ile 5000 ml arasında hacimlere uygun olarak imal edilir.

Hazırlanacak çözeltinin hacmine uygun hacimdeki balon joje seçimi yapılır ve kullanılır. Örneğin 100 ml‟lik bir çözelti hazırlanması isteniyorsa mutlaka 100 ml‟lik balon joje kullanılması gerekmektedir. Aksi takdirde çözeltinin konsantrasyonunda hassasiyet elde edilemez. Balon jojeler doldurulurken jojenin üzerindeki çizginin sıvı yüzeyinde meydana gelen yarım ay şeklindeki kıvrımın tam alt orta noktasına teğet geçmesi sağlanmalıdır. Aksi takdirde doğru hacim alınmış olmaz.

 

S.186.Aşağıda gördükleriniz nedir?

 

 

C.186.Çeşitli hacimlerde balon jojelerdir.

 

 

S.187. Ağırlık yüzdesi hesabında kullanılan formül nedir?

 

C.187. Ağırlık yüzdesi = Çözünen maddenin ağırlığı x 100 / Çözen maddenin ağırlığı

 

S.188. Hacim yüzdesi hesabında kullanılan formül nedir?

 

C.188. Hacim yüzdesi = Çözünen maddenin hacmi x 100 / Çözen maddenin hacmi

 

S.189. Hacim-kütle yüzdesi (%C) hesabında kullanılan formül nedir?

 

C.189. Hacim-kütle yüzdesi (%C) = Çözünen maddenin kütlesi x 100 / Çözen maddenin hacmi

 

S.190. 500 gram % 25‟lik BaCl2 çözeltisi hazırlayabilmek için gerekli suyun kütlesini hesaplayınız?

 

C.190.

% C = Çözünen madde miktarı x 100 / Çözelti miktarı

25 = x.100 / 500

X= 25.50 / 100 = 125 gram

500 - 125 = 375 gram su gereklidir.

 

S.191. % 35 hidrojen peroksit (H2O2) içeren çözeltide 14 ml hidrojen peroksit kaç ml suda çözünmüştür?

 

C.191.

% C= Çözünen madde hacmi x 100 / Çözelti hacmi

35 = 14.100 / x

X= 14.400 / 35 = 40 mg.

40 - 14 = 36 ml su gereklidir.

 

S.192. Kütlece % 10‟ lik 50 gr bakır sülfat çözeltisine 15 gr bakır sülfat ekleniyor. Çözeltinin kütlece yüzde kaçı bakır sülfat olur?

 

C.192.

% C= Çözünen madde miktarı x 100 / Çözelti miktarı

10 = x.100 / 50

X= 10.50 / 100 = 5 gram bakır sülfat

50 - 5= 45 ml su vardır.

% 10‟ lik 50 g bakır sülfat çözeltisinde 5 g bakır sülfat ve 45 ml su bulunur. 15 g bakır sülfat daha eklenmesi çözeltideki bakır sülfat miktarını 5 + 15 = 20 grama çıkarırken çözeltinin kütlesi de 50 + 15 = 65 g olur.

65 gram çözeltide 20 gram bakır sülfat varsa

100 gram çözeltide x gram bakır sülfat olur.

X = 20. 100 / 65 = 31 gramdır. Çözeltinin % 31‟i bakır sülfattır.

 

S.193. Kütlece % 5„lik 200 gram sodyum klorür çözeltisine 40 g sodyum klorür ve 260 g su ekleniyor. Yeni çözelti yüzde kaç sodyum klorür içerir?

 

C.193.

% C= Çözünen madde miktarı x 100 / Çözelti miktarı

5= X.100 / 200

X= 200,5 / 100 = 10 gram sodyum klorür

200 gram çözeltiye 40 g sodyum klorür ve 260 gram su eklenirse çözeltinin toplam kütlesi 500 g olur.

Çözünen toplam sodyum klorür miktarı: 10+40 = 50 g‟dır.

500 gramlık çözeltide 50 gram sodyum klorür bulunursa

% C= Çözünen madde miktarı x 100 / Çözelti miktarı

% C = 50.100 / 500 = 10

Çözeltinin % 10‟u sodyum klorür demektir.

 

S.194. Kütlece % 5‟lik 500 g NaOH çözeltisi nasıl hazırlanır?

 

C.194.

Tanıma göre 100 g çözelti içinde 5 g katı NaOH bulunmaktadır. Yüzde derişim; % 5 kütlece diye ifade edildiğinden 500 g olarak formülde yerine konur.

% C= Çözünen madde miktarı X 100 = Çözelti miktarı

5 = X.100 / 500

X= 500,5 / 100 = 25 g sodyum hidroksit

O hâlde 500 g – 25 g = 475 g su gereklidir.

Kullanılacak suyun yoğunluğu 1 g / ml olarak kabul edilirse 475 g su içinde 25 g NaOH çözülür. Yüzde çözeltiler hazırlanırken çözeltisi hazırlanacak olan madde, kristal suyu içeren bir tuz ise hesaplama yaparken kristal suyunu dikkate almamız gerekir.

 

S.195.Mol ne demektir, açıklayınız?

 

C.195. mol; avagadro sayısı (6.02 x 1023) kadar atom ya da molekül içeren maddeye 1 mol denir. Yani bir kimyasal madde ya da bileşiğin molekül ağırlığına, molekül kütlesine mol denir.

Atomlar ve moleküller en güçlü mikroskoplarla bile görülemeyecek kadar küçük taneciklerdir. Bu taneciklerin oluşturduğu 6.02 x 1023 tanelik kümeye 1 mol denir. Bu sayının açık hâli 602.000.000.000.000.000.000.000 tanedir. Görüldüğü gibi bu sayının okunması son derece zordur. Bu nedenle kısa şekilde yazılıp okunur. Bu sayı kimyada avagadro sayısı olarak bilinir ve bütün elementlerin bir molü 6.02 x 1023 tanedir.

 

S.196. Avagadro sayısı ne demektir?

 

C.196. 1 mol demir (Fe), 6.02 x 1023 tane demir atomu demektir. Buna avagadro sayısı denir.

 

S.197. Bir mol H2SO4 (sülfürik asit) kaç gamdır? (H=1 S=32 O=16 )

 

C.197. MA: = 2.1 + 1.32 + 16.4= 98 gram/mol‟dür

 

S.198. Atom Ağırlığını açıklayınız?

 

C.198. Gerçekte “atom ağırlığı” yerine “atom kütlesi” daha doğru bir ifadedir. Ağırlık kütlenin yer çekimi kuvveti tarafından çekilmesidir. Dolayısıyla aynı madde değişik yerlerde değişik ağırlıklarda ölçülebilir ama kütle değişmez sabittir. Bir elementin tartılabilen en küçük miktarı milyarlarca atom içerir. Hesaplamalarda atomların mutlak kütleleri pek kullanılmaz. Bunun yerine bağıl atom ağırlıkları kullanılır. Bir atomun temel olarak seçilen başka bir atomdan kaç kez ağır olduğunu gösteren sayıya bağıl atom ağırlığı denir. İlk olarak en hafif olan hidrojenin bağıl atom ağırlığı 1 olarak kabul edilmiştir. Buna göre öteki element atomların hidrojen atomundan kaç kez daha ağır oldukları yani bağıl atom ağırlıkları saptanmıştır. Daha sonra temel olarak oksijen alınmıştır. Oksijenin bağıl atom ağırlığı tam 16,000 olarak kabul edilmiştir.

Günümüzde temel olarak karbonun 12 kütle numaralı izotopu seçilmiş ve bunun atom ağırlığı 12,00000 olarak kabul edilmiştir. Buna göre bir elementin atom ağırlığı, o elementin bir atomunun karbon atomunun kütlesinin 1/12‟sine oranını gösteren sayıdır. Bu yeni sisteme göre oksijenin bağıl atom ağırlığı 15,9994 olur. Ancak yaklaşık 16 alınır.

Bir tek molekülün kütlesi molekül ağırlığının avagadro sayısına bölümüyle bulunur. Mesela 6,02.1023 tane hidrojen atomu 1 g geldiğinden 1 tek hidrojen atomunun ağırlığı 1/6,02.1023 g olur. Bu rakam oldukça küçük olduğundan genellikle avagadro sayısı (1 mol) kadar atomun ağırlığından söz edilir. Böylece 1 mol Fe atomu 56 g, 1 mol oksijen atomu 16 g olur.

 

S.199. Mol Ağırlık, Mol Atom ve Atom Sayıları ne demektir,açıklayınız?

 

C.199. Mol Ağırlık, Mol Atom ve Atom Sayıları Mol Ağırlığı: Bileşiği oluşturan elementlerin atom sayıları ile mol ağırlıklarının çarpımlarının toplamı alınır. Bir bileşik içerisinde hangi elementten kaçar tane olduğu o elementin sağ altına yazılan rakamla belirtilir. Hiçbir şey yazılmamış ise bir demektir.  

Bir atomun gram türünden miktarına atom-gram (1 mol atom) denir. Örneğin C=12 g, H=1 g, O=16 g‟dır.

 

S.200. molekül-gram ne demektir?

 

C.200. Bir bileşiğin molekül kütlesinin gram türünden miktarına molekül-gram (1 mol molekül) denir.

 

S.201. 1 mol H2O molekülü kaç gramdır? (O=16 H=1)

 

C.201.

= 2 mol H atomu + 1 mol O atomu içerir.

= 2(1) +1(16) = 18 g/mol

 

S.202. 1 mol C6H12O6 (glikoz) kaç gramdır? (C=12 O=16 H=1)

 

C.202.

=6 mol C atomu + 12 mol H+ 6 mol O atomu içerir. = 72 gram C

=6.(12)+ 12.(1) + 6.(16) =180 g/mol

 

S.203. 1 mol H2SO4 molekülü gramdır? (O=16 H=1 S=32

 

C.203.

= 2 mol H atomu + 1 mol S atomu + 4 mol O atomu

= 2(1) + 1(32) + 4(16) = 98 g/mol

 

S.204. Molarite ne demektir, açıklayınız?

 

C.204. Molarite M sembolü ile gösterilir. Molar olarak okunur. Bir litre çözeltide 1 mol çözünmüş madde varsa o çözeltinin konsantrasyonu 1 molardır. Bir litre çözelti içinde 1 mol madde varsa bu çözelti 1 molarlık çözeltidir. Bir çözeltinin bir litresinde 3 mol/gram madde çözünmüşse bu çözeltinin molaritesi 3‟tür.

 

S.205. Normalite ne demektir ve birimi nedir?

 

C.205. Normalite Bir litre çözeltide çözünen maddenin eş değer gram sayısına normalite denir. Normalitenin birimi “normal”dir ve N simgesiyle gösterilmektedir.

 

S.206. Normalite (N) formülü nedir?

 

C.206. Çözünen maddenin eş değer gram sayısı mol sayısı / Çözeltinin hacmi (litre)

 

S.207. Eş değer gram formülü nedir?

 

C.207. Eş değer gram = Mol kütlesi / Tesir değerliği

 

 

S.208. Bileşikleri üç grupta toplanarak tesir değerliliği bulunur?

 

C.208.

1-Asitlerin tesir değerliği, asidin verebileceği H+ iyonu sayısıdır.

Asitlerin eş değer gramı, asidin girdiği tepkimede 1 mol H+ iyonu veren ya da oluşturabilen miktarıdır.

2-Bazlarda tesir değerliği, bazın verebileceği OH iyonu sayısıdır.

Bazların eş değer gramı; bazın girdiği tepkimede 1 mol OH- iyonu veren ya da oluşturabilen miktarıdır.

3-Tuzlarda tesir değerliği, bir formül birimi içinde bulunan toplam (+) yük sayısına eşittir.

Tuzların eş değer gramı, mol kütlesinin tesir değerliğine oranıdır.

 

 

S.131. Bileşik ve karışım arasındaki farklar nelerdir?

 

C.131. Bileşik ve karışım arasındaki farklar

Bileşikler aynı cins moleküllerden, karışımlar farklı cins atom veya moleküllerden meydana gelir.

Bileşikle kimyasal yollarla, karışımlar fiziksel yollarla birleştirilir ayrıştırılır.

Bileşikteki atomlar belirli kütle oranlarında birleşirlerken karışımlar için belirli bir oran yoktur.

Bileşiklerin sabit bir öz kütleleri varken karışımların öz kütleleri karışımdaki maddelerin birleşme oranlarına bağlı olarak değişir.

 

S.132. Molekül ne demektir?

 

C.132. Molekül: Bir bileşiğin tüm özelliklerini taşıyan ve bölünemeyen en küçük parçasıdır.

 

S.133. Titrasyon ne demektir?

 

C.133. Titrasyon: Genellikle bir çözeltinin derişimini belirlemek için o çözeltiye derişimi bilinen başka bir çözeltiden belli bir miktarın eklenmesidir. Titrasyon asit-baz, kompleks oluşum, çökelme veya redoks reaksiyonlarında konsantrasyonu bilinen bir çözelti ile tepkimeye giren bilinmeyen bir çözeltinin konsantrasyonunu oluşan tepkimeden yola çıkılarak belirlenmesi tekniğidir. Bu işlem titrasyon düzeneğinde yapılır.

 

S.134.Çözelti ne demektir, örnekle açıklayınız?

 

C.134. Bir veya birden fazla türde maddenin diğer madde türünün içinde homojen olarak dağılmasıyla çözelti oluşur.

Bir küp şekeri veya toz şekeri suya atıp karıştırdığımızda şeker yavaş yavaş gözden kaybolur. Şekerli suyun tadından da anlaşılacağı üzere çeker yok olmamış su içinde homojen olarak dağılmıştır. Bu halk dilinde şekerin erimesi olarak bilinir. Ancak bu durum yağın ya da demirin erimesinden farklıdır. Bilimde erime bir katının ısı etkisiyle katı hâlden sıvı hâle geçmesini belirten bir terimdir. Burada ise birbirinden farklı iki maddeden yeni bir madde (şekerli su) meydana gelmiştir. Bilim dilinde buna “şeker çözündü” denir.

 

S.135.Bilimde erime ne demektir?

 

C.135. Bilimde erime bir katının ısı etkisiyle katı hâlden sıvı hâle geçmesini belirten bir terimdir.

 

S.136. Bir çözeltide en az kaç bileşen vardır?

 

C.136. Bir çözeltide en az iki bileşen vardır.

 

S.137.Çözücü yani çözen madde ne demektir?

 

C.137. Çözelti içinde fazla miktarda bulunan maddeye çözücü (çözen) denir.

 

S.138. Çözücü madde çözeltinin neyini belirler?

 

C.138. Çözücü madde aynı zamanda çözeltinin durumunu (katı, sıvı, gaz) belirler.

 

S.139.Çözünen madde ne demektir?

 

C.139. Karışımda daha az bulunan maddeye de çözünen denir.

 

S.140.Çözelti ne demektir?

 

C.140. Çözen ve çözünenin oluşturduğu homojen karışımlara çözelti denir. Bir veya birden fazla türde maddenin diğer madde türünün içinde homojen olarak dağılmasıyla çözelti oluşur.

 

S.141.Çözeltiler sonucunda oluşan yeni maddenin özelliği nedir?

 

C.141. Çözeltiler kendisini oluşturan maddelerin özelliklerini ya da kendi özelliklerini taşıyan yeni maddeler oluşturur.

 

S.142.Çözünürlük ne demektir,örnek vererek açıklayınız?

 

C.142. Bir maddenin çözücü içinde az veya çok miktarda çözünebilme yeteneğine çözünürlük denir. Çözünme, moleküller arasındaki çekim kuvvetine dayanır. Bir çözücünün bir maddeyi çözebilmesi için çözücü ile çözünen molekülleri arasındaki çekim kuvvetlerinin, çözücü ve çözünenin kendi molekülleri arasındaki çekim kuvvetinden daha büyük olması gerekir. Örneğin şekerin suda çözünmesi, şeker ile su molekülleri arasındaki çekim kuvvetinin, şeker moleküllerinin kendi arasındaki çekim kuvvetinden daha büyük olmasındandır. şeker, suda iyonlarına ayrışmadan moleküler hâlde çözünür.

 

S.143. Elektrolit olmayanlar maddeler ne demektir?

 

C.143. Çözeltisinde yüklü parçacıklar bulunmayan bir çözelti elektriği iletmez. Bu tür elektriği iletmeyen çözeltiler oluşturan çözünen maddeler elektrolit olmayanlar olarak adlandırılır.

 

S.144.Elektrolit madde ne demektir?

 

C.144. Çözeltide (+) ve (-) yüklü parçacıklar oluşturarak çözeltisinin elektriği iletmesini sağlayan maddeler elektrolitler olarak adlandırılırlar.

 

S.145. Bir maddenin hem çözünürlüğünü hem de çözünürlük hızını etkileyen faktörler nelerdir?

 

 

C.145. Bir maddenin hem çözünürlüğünü hem de çözünürlük hızını etkileyen faktörler vardır. Bunlar; çözücü ve çözünenin cinsi, sıcaklık ve basınçtır.

 

S.146. Çözünen maddenin toz hâlde olması çözünen maddenin neyini hızlandırır ve neyini arttırmaz?

 

 

C.146. Çözünen maddenin toz hâlde olması çözünen maddenin çözücüye değen yüzeyini artıracağından çözünmeyi hızlandırır. Ancak çözünürlük miktarını artırmaz

 

S.147.Gazlar suda maddenin hangi halini verir?

 

C.147. Gazlar suda çözünürken ısı verir.

 

S.148. Gazların çözünürlükle sıcaklık orantısı nasıldır?

 

C.148. Gazların çözünürlükleri sıcaklıkla ters orantılıdır. Yani gazların çözünürlüğü sıcaklık arttıkça azalır, sıcaklık azaldıkça artar.

 

S.149. Sıvıların çözünürlüğü sıcaklıkla birlikte ne gösterir?

 

C.149. Sıvıların çözünürlüğü sıcaklıkla birlikte değişkenlik gösterir. Eğer çözünen maddenin kaynama noktası çözücü maddenin kaynama noktasından yüksekse çözünürlük sıcaklık arttıkça artar. Çözünen maddenin kaynama noktası çözücü maddenin kaynama noktasından düşükse çözünürlük sıcaklık arttıkça azalır.

 

S.150. Katı, sıvı gazların çözünürlüğüne basıncın etkisi nedir?

 

C.150. Katı ve sıvıların çözünürlüğüne basıncın etkisi yok denecek kadar azdır. Ancak gazların çözünürlüğü basınç arttıkça artar.

 

S.151. Çözücü ve çözünen maddeleri fiziksel hâllerine göre sınıflandırınız?

 

C.151.

A-Katı-sıvı çözeltileri

B- Sıvı-sıvı çözeltileri

C-Katı-katı çözeltileri

Ç-Gaz-gaz çözeltileri

D-Gaz-sıvı çözeltileri

 

S.152. Katı-sıvı çözeltileri ne demektir, örnek veriniz?

 

C.152. Katı-sıvı çözeltileri: Bir katının bir sıvı içinde homojen olarak çözünmesiyle oluşan çözeltilerdir (tuzlu su, şekerli su).

 

S.153. Sıvı-sıvı çözeltileri ne demektir, örnek veriniz?

 

C.153. Sıvı-sıvı çözeltileri: Bir sıvının başka bir sıvı içinde homojen olarak çözünmesiyle oluşan çözeltilerdir (alkol+su =kolonya).

 

S.154. Katı-katı çözeltileri ne demektir, örnek veriniz?

 

C.154. Katı-katı çözeltileri: Bir katının başka bir katı içinde homojen olarak çözünmesiyle oluşan çözeltilerdir.

 

S.155. Gaz-gaz çözeltileri ne demektir, örnek veriniz?

 

C.155. Gaz-gaz çözeltileri: En az iki gaz karışımının oluşturduğu çözeltilerdir (oksijen+azot=hava). Bütün gaz karışımları homojendir.

 

S.156. Gaz-sıvı çözeltileri ne demektir, örnek veriniz?

 

C.156. Gaz-sıvı çözeltileri: Bir gazın bir sıvı içinde homojen olarak çözünmesiyle oluşan çözeltilerdir (kola, gazoz gibi içecekler).

 

S.157. Elektrik akımını iletmelerine göre çözeltileri sınıflandırınız?

 

C.157.

A-Elektriği ileten çözeltiler (elektrolit)

B-Elektriği iletmeyen çözeltiler (elektrolit olmayan)

 

S.158.Çözeltileri bileşenlerin miktarlarına ve çözünürlüklerine göre sınıflandırınız?

 

C.158.

A-Doymuş çözelti

B-Doymamış çözelti

C-Aşırı doymuş çözelti.

 

S.159. Doymuş çözelti ne demektir, açıklayınız?

 

C.159. Çözücünün çözebileceği kadar çözünen madde miktarı içerdiği çözeltilerdir. Çözebileceği maksimum maddeyi çözmüş olan çözeltidir. Doymuş çözeltiye çözünen madde ilave edilse bile eklenen maddeler çözünmez, çöker.

 

S.160. Doymamış çözelti ne demektir, açıklayınız?

 

C.161. Bir çözeltide doygunluk miktarının altında madde çözünmüş ise buna doymamış çözelti denir. Çözebileceği maksimum maddeyi çözmemiş çözeltidir.

 

S.162. Aşırı doymuş çözelti ne demektir, açıklayınız?

 

C.162. Bir çözeltide doygunluk miktarının üstünde madde çözünmüş ise buna aşırı doymuş çözelti denir. Çözücü çözebileceğinden fazla maddeyi çözmüştür. Aşırı doymuş çözeltiler çok kararsızdır. Çözelti içine küçücük çözünen kristalinin eklenmesiyle süratle çöker ve doymuş çözelti hâline geçer. Bazen reçelin şekerlenmesi aşırı doymuş çözelti olmasından kaynaklanır.

 

S.163. Derişimlerine göre çözelti türleri nelerdir?

 

C.163.

A-Seyreltik çözelti

B-Derişik çözelti

 

S.164.Hacimce- kütlece yüzde çözeltiler ne demektir, açıklayınız?

 

C.164.100 hacim birimi çözeltide kaç ağırlık birimi çözünen olduğunu gösterir. Birim olarak mililitre, litre, metreküp vb. olabilir. Örneğin hacim - kütlece % 20‟lik sodyum klorür çözeltisi demek, 100 ml sodyum klorür çözeltisinin içinde 20 g sodyum klorür var demektir. Burada çözeltinin miktarı hacim biriminden, çözünen maddenin miktarı ise ağırlık biriminden ifade edilmelidir. Çözeltinin toplam ağırlığı, çözünen maddenin ağırlığı ile çözücü maddenin ağırlığına eşittir.

 

S.165.Hacimce yüzde çözeltiler ne demektir, açıklayınız?

 

C.165.100 hacim birimi (ml, Ɩ, m³ vb.) çözeltide kaç hacim birimi çözünen olduğunu gösterir. 100 ml çözeltide kaç ml çözünen maddenin olduğunu gösterir. Birim olarak mililitre, litre, metreküp vb. olabilir. Örneğin hacimce % 20‟ lik alkol çözeltisi demek, 100 ml alkol çözeltisinin içinde 20 ml saf alkol var demektir. Ya da 100 Ɩ alkol çözeltisinin içinde 20 ml saf alkol var demektir. Burada çözünenin ve çözeltinin miktarları hacim birimiyle ifade edilir.

 

S.166. Seyreltik çözelti ne demektir?

 

C.166. Az miktarda çözünen madde içeren çözeltilerdir.

 

S.167. Derişik çözelti ne demektir?

 

C.167. Çok miktarda çözünen madde içeren çözeltilerdir.

 

S.168.Derişim ne demektir?

 

C.168. Bir miktar çözelti veya çözücü içerisinde çözünen madde miktarına derişim denir.

 

S.169.Çözücünün hali katı Çözünenin hali katı. Buna bir örnek veriniz?

 

C.169. Lehim (kurşunla kalayın çözünmesi)

 

S.170. Çözücünün hali katı Çözünenin hali sıvı. Buna bir örnek veriniz?

 

C.170. Amalgam (gümüşle civanın çözünmesi

 

S.171. Çözücünün hali katı Çözünenin hali gaz. Buna bir örnek veriniz?

 

C.171. Paladyumda hidrojen gazının çözünmesi.

 

S.172. Çözücünün hali sıvı Çözünenin hali katı. Buna bir örnek veriniz?

 

C.172. Su içinde şekerin çözünmesi

 

S.173. Çözücünün hali sıvı Çözünenin hali sıvı. Buna bir örnek veriniz?

 

C.173. Suda alkolün çözünmesi

 

S.174. Çözücünün hali sıvı Çözünenin hali gaz. Buna bir örnek veriniz?

 

C.174. Su içinde oksijenin çözünmesi

 

S.175. Çözücünün hali Gaz Çözünenin hali katı. Buna bir örnek veriniz?

 

C.175. Azot içinde iyot çözünmesi

 

S.176. Çözücünün hali Gaz Çözünenin hali sıvı. Buna bir örnek veriniz?

 

C.176. Azot içinde su çözünmesi (nemli hava)

 

S.177. Çözücünün hali Gaz Çözünenin hali gaz. Buna bir örnek veriniz?

 

C.177. Hava (azot içinde oksijenin çözünmesi)

 

S.178.Alaşım ne demektir, açıklayınız ve örnek veriniz?

 

C.178. Katı çözeltiler, iki ya da daha çok metalin eritilerek oluşturdukları homojen katı karışımlardır. Bunlara alaşım denir. Alaşımlarda bir metalin atomları diğer metalin kristal yapısı içine girerek homojen bir karışım oluşturur. Örneğin paslanmaz çelik (% 76 Fe, % 16 Cr, % 8 Ni), pirinç (% 60 Cu, % 40 Zn), bronz (% 80 Cu, % 15 Sn, % 5 Zn) birer alaşımdır. Gaz çözeltiler ise iki veya daha çok gazın aynı kap içine konulduğunda homojen olarak karışmasıyla oluşur. Örneğin, hava bir gaz çözeltisidir

 

S.179. Bir çözeltide çözünen madde miktarını nasıl ifade edilir?

 

C.179. Bir çözeltide çözünen madde miktarı, kütle, hacim, mol terimlerini içeren çeşitli derişim birimleri ile belirtilir. En çok kullanılan derişim birimleri, yüzde derişim, mol kesri, molarite, normalite, molalite, ppm ve ppb'dir. Bu derişim birimi; değişik anlamlarda kullanıldığından ağırlık, hacim veya ağırlık hacim gibi terimlerle açıkça belirtilir.

 

S.180. Kütlece yüzde çözelti ne demektir, açıklayınız?

 

C.180. 100 ağırlık birimi, çözeltide kaç ağırlık birimi çözünen olduğunu gösterir. Birim olarak gram, kilogram, miligram, ton vb. olabilir. Örneğin, kütlece % 20‟lik sodyum klorür çözeltisi demek 100 g sodyum klorür çözeltisinin içinde 20 g katı sodyum klorür var demektir. Böyle bir çözelti 20 g NaCl'in 80 g saf suda çözünmesiyle hazırlanabilir. Bu, 100 ton sodyum klorür çözeltisinin içinde 20 ton katı sodyum klorür var demektir. Burada çözünenin ve çözeltinin miktarı ağırlık birimiyle ifade edilir.

 

 

S.101.Resimde turnusol kağıdı ve PH değerleri görülmektedir. Resimde NÖTR, ASİT ve BAZ( Alkali) alanları gösteriniz?

 

 

 

C.101.

 

 

 

 

S.102. Turnusol Kâğıdı Nedir açıklayınız?

 

C.102. Boyar maddeler, yani renklendirici maddeler içeren bir tür karışımdır. Turnusol karışımı, sıvı çözelti ya da turnusol kâğıdı biçiminde oluşturulabilir. Rengi mavi veya kırmızı renkte olabilir. Daha çok kimya sektöründe kimyagerler tarafından bir maddenin asit ya da baz olduğunu anlamak için kullanılır. Turnusol bazı kimyasallarla tepkimeye girerek renk değiştirir. Oluşan renge göre temas ettiği maddenin asit ve ya baz olduğu gösterir. Turnusol kırmızıya dönüşürse maddenin asit, maviye dönüşürse de maddenin baz olduğunu gösterir. Renk değiştirmezse maddenin asit veya baz olmadığını gösterir, bu maddelerde “nötr” olarak nitelendirilir.

 

S.103. Turnusol kâğıdı nasıl kullanılır?

 

C.103.

 

Mavi renkli turnusol kâğıdı; nitrik, sülfürik veya hidroklorik asit gibi kuvvetli bir aside batırılırsa rengi koyu kırmızıya dönüşür. Sirke veya maden sodası gibi zayıf asitlere batırılırsa rengi şarap kırmızısına dönüşür.

 

Kırmızı renkli turnusol kâğıdı; amonyak veya sodyum hidroksit gibi bazlara batırılırsa rengi maviye dönüşür.

 

S.104. Turnusol kâğıdı nasıl elde edilir?

 

C.104. Turnusol bazı liken türlerinin işlemden geçmesiyle elde edilir. Liken bitkileri ezilerek lapa haline getirilip amonyak ve başka maddelerle karıştırıldıktan sonra mayalanmaya bırakılır. Mavi parçacıklar halinde turnusol oluşmaya başlar. Bu turnusoller ayrılarak çözelti veya tablet haline getirilir. Bir kâğıda sıvı turnusol emdirilip kurutulduktan sonra turnusol kâğıdı elde edilir. Tablet haline getirilen turnusol da kullanılacağı zaman arıtılmış suyla karıştırılarak sıvı çözelti haline dönüştürülür.

 

S.105.PH ile çözelti nasıl ölçülür?

 

C.105. pH‟ı bakılacak olan çözeltinin içerisine küçük bir manyetik balık atılarak manyetik karıştırıcıda yavaşça karıştırılır. pH kâğıdı dikkatlice çözeltinin içerisine daldırılır ve kâğıt üzerinde renk değişimi tamamlanıncaya kadar bir süre beklenir. Çözeltiden çıkarılan renk değişimine uğramış pH kâğıdındaki renkler pH kâğıtlarının içinde bulunduğu kutu üzerindeki renklerle karşılaştırılır. Sonuç oluşan renk değerlerine göre belirlenir.

 

S.106.Aşağıdaki PH kağıdında Kuvvetli asidik, zayıf asidik, nötr, zayıf bazik ve kuvvetli bazik alanları gösteriniz?

 

 

 

 

 

 

C.106.

 

 

 

 

 

 

 

S.107. pH Metre nedir?

 

C.107. Çözeltilerin pH‟ını elektrokimyasal değişim esasına göre ölçen aygıtlardır.

 

S.108. Herhangi bir çözeltinin pH‟ı kontrol edilmeden önce pH metrenin öncelikle neyi yapılmalıdır?

 

C.108. Herhangi bir çözeltinin pH‟ı kontrol edilmeden önce pH metrenin öncelikle kalibrasyonu yapılmalıdır.

 

S.109. PH metre ile asidik bölgede ve bazik bölgede çalışılacaksa hangi pompalar kullanılarak cihazın kalibrasyonu yapılır?

 

C.109. Eğer asidik bölgede çalışılacaksa pH 4 ve pH 7 tamponlarıyla, bazik bölgede çalışılacaksa pH 7 ve pH 10 tamponları kullanılarak cihazın kalibrasyonu yapılır.

 

S.110. PH metrenin kalibrasyonu nasıl yapılır?

 

C.110. Cihazın kalibrasyonu için elektrot önce saf su ile temizlenir. Tampon çözeltiye elektrot daldırılır. Dijital ekrandan pH değeri okunur. pH metreden tampon çözeltinin pH‟ı okunur. İkinci tampon çözelti ile de aynı işlem yapılır. Bulunan pH değerleri ile tampon çözeltinin pH‟ları aynı ise pH ölçme işlemi yapılır.

 

S.111. Çözeltinin pH’ pH metre ile nasıl ölçülür, açıklayınız?

 

C.111. Kalibrasyonu yapılan pH metrenin elektrodu saf su ile iyice yıkanıp kurutulur. pH ölçümü yapılacak çözelti bir behere konur. pH‟ı bakılacak olan çözeltinin içine küçük bir manyetik balık atılarak manyetik karıştırıcıda yavaşça karıştırılır. Elektrot dikkatlice çözeltinin içerisine daldırılır ve okunan pH‟nın sabit olması için bir süre beklenir. Eğer çözeltinin üzerine herhangi bir asit veya baz çözeltisi eklenecekse ekleme işleminden sonra çözeltinin bir süre karışması beklenir ve yine karışırken elektrot daldırılarak sabit bir değer okunana kadar beklenir. Elektrodun ucunun çözeltinin tam dibine değmemesine dikkat edilmelidir. Çözeltinin pH‟ı en az üç kez ölçülmelidir. Ölçülen ilk değer dikkate alınmaz. Diğer iki değerin aritmetik ortalaması çözeltinin pH değeri olur.

 

S.112. Yüzey gerilimi ve ara yüzey (yüzeyler arası) gerilimi ne demektir?

 

C.112. Bir gazla bir sıvının ya da birbiriyle karışmayan iki sıvının yüzeyleri gerilmiş esnek bir zara benzer. Bu gerilim sıvının serbest yüzeyine ait ise buna yüzey gerilim denir. İki sıvının yüzeyine ait ise ara yüzey (yüzeyler arası) gerilim denir

 

S.113. Anyon ne demektir?

 

 

C.113. Anyon: Eksi elektrik yükü taşıyan bir iyon ya da kök demektir. Örneğin, klor (Cl-) eksi değerlikli bir anyondur.

 

S.114. Katyon ne demektir?

 

C.114. Katyon: Artı elektrik yükü taşıyan bir iyon ya da kök demektir. Örneğin, sodyum (Na+) artı değerlikli bir katyondur

 

S.115. Katalizör ne demektir?

 

C.115. Katalizör: Katıldıkları herhangi bir kimyasal reaksiyonun hızını artıran ama reaksiyonun sonunda herhangi bir değişikliğe uğramayan maddelerdir. Bazı katalizörler reaksiyonun bir basamağında tüketilirken diğer basamağında tekrar oluşur. Kimyasal bir madde olmamasına rağmen ışık bazı reaksiyonları hızlandırır. Bu nedenle ışık katalizör olarak nitelendirilir

 

S.116. Stabilizör ne demektir?

 

C.116. Stabilizör: Katıldıkları herhangi bir kimyasal reaksiyonun hızını yavaşlatan ama reaksiyonun sonunda herhangi bir değişikliğe uğramayan maddelerdir.

 

S.117. Süblimasyon ne demektir?

 

C.117. Süblimasyon: Erime noktası temperatürünün altında belirli derecede buhar basıncına sahip katı maddeler, ısıtıldıklarında sıvı hâli atlayarak doğrudan gaz hâline dönüşür. Katı hâldeki bazı maddelere enerji verildiğinde sıvı hâli atlayarak doğrudan gaz hâline dönüşmesine süblimasyon denir. Örneğin, tuvaletlerde koku giderici olarak kullanılan “ernet” katı hâldedir. Bu madde hiç sıvı hâle geçmeden zamanla azalarak yok olur. Yünlü giysilerimizi güve zararlısında korumak için kullandığımız naftalin de zamanla iz bırakmadan yok olur. Bu maddeler katı hâlden gaz hâline geçerek süblimasyona uğrarlar.

 

S.118. Viskozite nedir?

 

C.118. Viskozite: Akışkanların (sıvı, gaz) akmaya karşı gösterdiği dirençtir. Başka bir deyişle akıcılık değeridir. Örneğin, balın viskozitesi suyun viskozitesinden çok yüksektir. Sıvıların viskoziteleri molekül yapıları ve moleküler arası etkileşimleriyle yakından ilgilidir. Bir sıvının viskozitesi iç sürtünme kuvvetinin akmaya karşı gösterdiği dirençtir. Viskozite ölçümlerinde sıcaklık önemli bir değişkendir. Bu nedenle tüm viskozite ölçümleri sabit sıcaklıkta (20± 0,1 °C) yapılır

 

S.119. Boume (bome) nedir?

 

C.119. Boume (bome): °Be' ile gösterilir. Yoğunluk, konsantrasyon değeridir. Bir maddenin yoğunluğu o maddenin birim hacminin gram olarak kütlesidir. Sıvıların yoğunluğu, genellikle belli hacimdeki sıvı tartılarak veya sıvının içine daldırılan bir cismin kaldırma kuvvetinden yararlanılarak tespit edilir. Ayrıca yoğunluk hidrometreler ile de ölçülebilir. Hidrometreler aşağıdan yukarıya doğru g/ml (yoğunluk) bome derecesi olarak işaretlenmiştir.

 

S.120. Agregasyon ne demektir?

 

C.120. Agregasyon: Atom veya moleküllerin moleküller arası çekim ile (kohezyon) bir araya gelmesine agregasyon denir. Oluşan daha büyük moleküllere ise agregat adı verilir. Assosiatlar da özel agregatlardır.

 

S.121. Assosiat ne demektir?

 

C.121. Assosiat: Moleküllerin moleküller arası çekim kuvvetleri yardımıyla bir araya gelmeleri, molekül toplulukları oluşturmalarına assosiat denir

 

S.122. İndikatör ne demektir?

 

C.122. İndikatör: Kelime anlamı belirteçtir. Asit ve baz tepkimelerinin yürüyüşünü izlemek için kullanılan bir çok madde vardır. Asidik ve bazik ortamda farklı renklerde olan zayıf organik asit ve baz yapısındaki bu maddelere indikatör denir. Önemli indikatörler metil oranj, metil kırmızısı, fenol ftalein ve turnusol kâğıdıdır.

 

S.123.Derişim ne demektir?

 

C.123. Derişim: Çözeltinin birim hacminde bulunan çözünmüş madde miktarıdır

 

S.124. Atom ne demektir?

 

C.124. Atom: Bir elementin bütün kimyasal özelliklerini taşıyan en küçük birimidir.

 

S.125. Bileşik ne demektir?

 

C.125. Bileşik: İki ya da daha fazla element içeren ve elementleri birbiriyle kimyasal olarak belirli oranlar hâlinde bağlanmış olan saf maddelerdir. Su (H2O) bileşiğinde hidrojen ve oksijen atomları birbirlerine 2:1 oranında bağlıdır.

 

S.126. Bileşiklerin özelliklerin özellikleri nelerdir, maddeler halinde yazınız?

 

C.126. Bileşiklerin özellikleri:

Bileşikler kendilerini oluşturan elementlerin özelliğini göstermez.

Saf maddelerdir. Belirli erime ve kaynama noktalarına sahiptir.

Bileşiklerin özelliğini gösteren en küçük yapı taşına molekül denir.

Bileşikler farklı cins atomlardan oluşur.

Kendini oluşturan atomlara kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilir.

Bileşiği oluşturan atomlar arasında sabit kütle oranları vardır.

Bileşikler formüllerle gösterilir

 

S.127. Higroskobik ne demektir?

 

C.127. Higroskobik: Havadaki suyu çekme özelliğidir. Nem çekici maddeler higroskobik madde olarak bilinir.

 

S.128.  Koloit ne demektir?

 

C.128. Koloit: Bir maddenin parçacıklarının başka bir madde içinde düzgünce dağılmış hâlde olduğu çözeltiye benzer bir karışım türüdür.

S.129. Karışım ne demektir?

 

C.129. Karışım: İki ya da daha fazla saf maddenin (element ya da bileşik) kimyasal olarak birleştirilmeden yalnızca karıştırılarak bir araya getirilmesidir.

 

S.130. Karışımların özellikleri nelerdir?

 

C.130. Karışımların özellikleri

Karışımı oluşturan maddelerin kimyasal özelliklerinde değişiklik olmaz.

Saf değildir.

Fiziksel yollarla ayrıştırılır.

Erime ve kaynama noktaları sabit değildir.

Karışımların öz kütleleri sabit değildir. Karışımı oluşturan maddelerin miktarına bağlı olarak karışımın öz kütlesi değişir.

Karışımın yapısında farklı cins atom veya molekül vardır.

Karışımda bulunan maddelerin miktarı arasında belirli, sabit bir oran yoktur.

 

 

 

 

S.66. Kuvvetli asitler nelerdir, örnek veriniz?

 

C.66. Kuvvetli asit: HClO4 (perklorik asit), HCl (hidroklorik asit), HNO3 (nitrik asit), H2SO4 (sülfürik asit)

 

  

S.67. Kuvvetli bazlar nelerdir, örnek veriniz?

 

C.67. Kuvvetli baz: NaOH (sodyum hidroksit), KOH (potasyum hidoksit), Sr(OH)2, Ba(OH)2 (baryum hidoksit)

 

  

S.68. Zayıf asitler nelerdir, örnek veriniz?

 

C.68. Zayıf asit: HF (hidrojen florür), HCN (hidrosiyonik asit), H3PO4 (fosforik asit)

 

  

S.69. Zayıf bazlar nelerdir, örnek veriniz?

 

C.69. Zayıf baz: NH3 (amonyak), Mg(OH)2 (magnezyum hidroksit), Na2CO3 (sodyum karbonat)

 

  

S.70. Bir kimyasal madde içindeki H+ oranı OH- oranları çözelti asidikte, bazik özellikte ve nötr özellikte nasıldır, açıklayınız?

 

C.70. Bir kimyasal madde içindeki H+ oranı OH- oranından fazla ise çözelti asidik, H+ oranı OH- oranından az ise çözelti bazik özellik gösterir. H+ ve OH- miktarı birbirine eşit ise çözelti nötr özellik gösterir.

 

  

S.71. Merserizasyonun amaçları nelerdir?

 

C.71.

 

 A-Selüloz liflerinin muntazam şekilde şişmesi

 B-Kumaş yüzeyinde bir parlaklık elde etme

 C-Boyutsal stabilite

 Ç-Daha yüksek mukavemet

 D-İç yüzeydeki artış nedeniyle daha iyi boya alma

 E-Olgunlaşmamış ve “Ölü“ pamukta boya emilim kabiliyetini arttırma

 

  

S.72.Ağartma ne demektir, açıklayınız?

 

C.72. Ağartma işleminin birinci derecede amacı pamuğa arzu edilmeyen esmerliği veren renkli safsızlıkları (boyar maddeleri) gidermektedir. Pamuğun ağartılmasında oksidatif ağartma maddeleri kullanılır. Bu tür maddelerle çalışıldığında, ağartma olayı atomik oksijen açığa çıkması ile başlar. Oksidatif ağartma maddelerinin en önemlileri hidrojen peroksit, sodyum hipokloritve sodyum klorittir.

 

  

S.73. Dispersiyon ne demektir, örnek veriniz?

 

C.73. Birbiri içinde çözünmeyen en az iki maddenin bir yardımcı madde ile ya da yardımcı madde olmadan oluşturduğu homojen karışımlara dispersiyon denir. Dispersiyon oluşturmak için kullanılan yardımcı maddeye dispergatör ya da dispergir madde denir.

 

 Örnek:

 Tebeşir tozu+su+dispergatör=dispersiyon

Dispersiyonu oluşturan maddeler özelliklerini değiştirmez, kimyasal bir değişikliğe uğramaz.

 

  

S.74. Emülsiyon ne demektir, örnek veriniz?

 

C.74. Birbiri içinde çözünmeyen iki sıvının bir yardımcı madde ile ya da yardımcı madde olmadan oluşturduğu homojen karışımlara emülsiyon denir. Yani dispersiyonu oluşturan maddeler sıvı fazda ise bu dispersiyona emülsiyon denir.

 

 Örnek:

 Yağ+su karışımı+emülgatör= emülsiyon

 

  

S.75.Dispergir madde ne demektir?

 

C.75. Dispersiyon oluşturmak için kullanılan yardımcı maddeye dispergatör ya da dispergir madde denir.

 

  

S.76. Süspansiyon ne demektir, örnek veriniz?

 

C.76. Birbiri içinde çözünmeyen bir sıvı ve bir katı maddenin yardımcı madde ile ya da yardımcı madde olmadan oluşturduğu homojen karışımlara süspansiyon denir. Yani dispersiyonu oluşturan maddelerden birisi sıvı diğeri katı ise bu dispersiyona süspansiyon denir.

 

 Örnek:

 Tebeşir tozu+su+dispergatör= süspansiyon

 

  

S.77.Terbiye işlemleri ne demektir?

 

C.77. Dokuma fabrikasından veya işletmesinden çıkan ham bezin, satışa hazır bir duruma gelmeden önce gördüğü fiziksel ve kimyasal işlemlerin tümüne Terbiye işlemleri denir.

 

 

S.78. Tekstil mamullerinin terbiye işlemleri uygulama şekline kaça ayrılır, nelerdir?

 

C.78. Tekstil mamullerinin terbiye işlemleri uygulama şekline göre ikiye de ayrılır:

 1. Yaş Terbiye İşlemleri

2. Kuru Terbiye İşlemleri

 

 

S.79. Tekstil terbiyesi işlemleri basitçe sınıflandırınız?

 

C.79.

 

 1. Ön Terbiye

2. Renklendirme

a)Boyama

b)Baskı

3. Bitim işlemleri

 

 

S.80.Terbiye maddelerini tekstil ürününe aktarma yöntemleri( aplikasyon ) ne demektir, bunun için hangi yöntemler kullanılır?

 

C.80.

 

Tekstil ürünü terbiyesinin yapılabilmesi için; çözelti, süspansiyon, dispersiyon veya emülsiyon halinde bulunan bir terbiye maddesi ile tekstil ürününü temas ettirmek gerekir. Bunun için çeşitli yöntemler uygulanır ve bu Yöntemler;

 

1-Çektirme

2-Emdirme

3-Aktarma

4-Püskütme

5-Köpük yöntemleridir.

 

Bu yöntemlerde kullanılan makinelerin seçimi işlem görecek tekstil ürününün tipine uygun olacak şekilde seçilmiş ve ayarlanmış olması gerekmektedir. Tekstil yüzeylerinin boyanmasında gereksinim duyulan birçok özelliklerden dolayı boya makinelerinin ve aparatlarının seçiminde büyük bir seçenek yelpazesi mevcuttur. Tekstil ürününün hassasiyeti, sentetiklerin kendine has özellikleri ve istenilen ürün özellikleri makine seçiminde büyük rol oynamaktadır.

 

S.81. Terbiye maddelerini tekstil ürününe aktaran makine vw sistemler kaç gruba ayrılır, nelerdir?

 

C.81.

 

1-Kesikli (Diskontinü) makine ve sistemler

2-Yarı kesikli (Yarı kontinü) makine ve sistemler

3-Kesiksiz (Kontinü) makine ve sistemler

 

S.82.Apre ne demektir?

 

C.82. Tekstil materyalinin ön terbiye ve renklendirme işlemleri sonrası terbiye işletmesini terk etmeden önce, gördükleri mekanik ve kimyasal tüm işlemlere bitim işlemleri veya apre işlemleri denir.

 

S.83.Kumaş boyutu üzerinde etkisi olan işlemler nelerdir?

 

C.83. Yıkama, merserizasyon, dinkleme, şardonlama, kalandırlama, buharlama, v.b. işlemler kumaş boyutları üzerinde etkilidirler.

 

S.84. Kumaşa kazandırılan özelliklerin fiske edilerek kalıcılığını sağlayan işlemler nelerdir?

 

 

C.84. Kaynatma, dekatür ve termofiksaj gibi işlemler kumaşa kazandırılan özelliklerin fiske edilerek kalıcılığını sağlamaktadır.

 

S.85.Ön terbiye işlemleri ne demektir?

 

C.85. tekstil terbiyesinin başlangıcında diğer terbiye işlemlerine hazırlık amacıyla kumaştaki yabancı maddeleri uzaklaştırma işlemlerinin tümüne Ön Terbiye İşlemleri denir.

 

S.86. İyi bir ön terbiye sonucu liflerde elde edilen belli başlı özelliklernelerdir?

 

C.86. Bütün tekstil mamullerinin tüm ön terbiye işlemlerini görmelerine gerek yoktur. İyi bir ön terbiye sonucu liflerde elde edilen belli başlı özellikler şu şekilde sıralanabilir:

Haşıl, çepel, pektin, yağ, mum, katalitik maddeler gibi yabancı maddelerin giderilmesi

 Hidrofillik

Higroskopik nem yüzdesi

Sabit PH

Beyazlık derecesi

Lifin şişmesi

 

S.87. Bütün tekstil mamullerinin tüm ön terbiye işlemlerini görmelerine gerek var mıdır?

 

C.87. Bütün tekstil mamullerinin tüm ön terbiye işlemlerini görmelerine gerek yoktur. Gerekçesi ise kullanım özelliğidir.

 

S.88. Direkt Boyar Madde ne demektir?

 

C.88. Selülozik lifin boyanmasında herhangi bir ön işlem gerektirmeden doğrudan boyama yapılabilen boyar maddelerdir

 

S.89. Boyar madde moleküllerinin her birine ne denir?

 

C.89. Boyar madde moleküllerinin her birine monomer denir.

 

S.90. Direkt boyar madde molekülleri elyaf yüzeyine tutunurken ve lif içerisine yayılırken hangi halde bulunmalıdır?

 

C.90. Direkt boyar madde molekülleri elyaf yüzeyine tutunurken agregat hâlde, lif içerisine yayılırken monomer hâlde olmalıdır.

 

S.91.Yünlü mamulleri Kuvvetli asidik, Zayıf asidik ve Orta kuvvette asidik ortamda boyayan asit boyar maddelerinin yaş haslıkları nasıldır?

 

C.91. Kuvvetli asidik ortamda boyayan asit boyar maddelerinin yaş haslıkları düşük, ışık haslıkları orta seviyededir. Zayıf asidik veya nötral ortamda boyayan asit dink veya asit süper dink boyar maddeleri en yüksek yaş haslıklarına sahip olan boyar maddeleridir. Orta kuvvette asidik ortamda boyayan asit boyar maddelerinin yaş haslıkları asit boyar maddeleri kadar düşük değildir

 

S.92. Yıkama Haslığı Testinin Amacı nedir, açıklayınız?

 

C.92. Yıkama haslığı testi, boyalı ve/veya baskılı tekstil mamullerinde rengin değişik yıkama şartlarına karşı gösterdiği dayanıklılığı kontrol etmek amacıyla yapılan haslık testidir.

 

S.93. Yıkama haslığı testi için kaç çeşit gri skala kullanılmaktadır, açıklayınız?

 

C.93. Yıkama haslığı testi için 2 çeşit gri skala kullanılmaktadır. Bir tanesi 5 ölçeklidir. En düşük haslık değeri “1”, en yüksek haslık değeri ise “5”tir. Diğer gri skala ise 9 ölçeklidir. Bu skalada da en düşük ve en yüksek haslık değerleri 5 ölçekli skalada olduğu gibidir. Ancak her bir değer arasında ara değerler bulunmaktadır. Bu nedenle daha hassas ölçümler yapılabilmektedir.

 

S.94. 9 ölçekli gri skalada haslık değerleri nasıldır?

 

C.94. 9 ölçekli gri skalada haslık değerleri aşağıdaki şekildedir:

 

1------------------ En düşük haslık değeri

1-2

2

2-3

3

3-4

4

4-5

5------------------ En yüksek haslık değeri

 

S.95. Çözeltilerin asitlik ve bazlık değerinin ölçümlerinde ne kullanılır?

 

C.95. Çözeltilerin asitlik ve bazlık değerinin ölçümlerinde pH kâğıdı ya da pH metre kullanılır

 

 

S.96. Bir kimyasal madde içindeki H+ oranı OH- oranından fazla ise meydana gelen çözelti hangi özelliği gösterir?

 

C.96. Çözelti asidik

 

S.97. Bir kimyasal madde içindeki H+ oranı OH- oranından az ise meydana gelen çözelti hangi özelliği gösterir?

 

C.97. çözelti bazik

 

S.98. Bir kimyasal madde içindeki H+ oranı OH- oranı eşit ise meydana gelen çözelti hangi özelliği gösterir?

 

C.98. çözelti nötr

 

S.99. Ağartma, boyar madde çözeltileri ve dispersiyonların pH ölçümlerinde PH kâğıtları neden kullanılmaz, açıklayınız ve kullanılan ölçüm cihazı nedir?

 

C.99. Ağartma, boyar madde çözeltileri ve dispersiyonların pH ölçümlerinde pH kâğıtları kullanılamaz. Yükseltgen ve indirgen maddelerin pH kâğıdının rengini etkilemesi, boyar madde çözeltilerinde ise boyar maddenin pH kâğıdını boyaması sonucu doğru ölçümler yapılamaz. Bu durumlarda çözelti veya dispersiyonun pH‟ı, pH metre ile ölçülmelidir.

 

S.100. pH kâğıtlarının özelliği nedir?

 

C.100. pH kâğıtlarında indikatör boya test kâğıdına kovalent bağlarla bağlanmıştır. Dolayısıyla indikatör boya kâğıda sabitlenmiştir. Analiz sırasında kâğıttan akmaz.

 

 

 

 

S.32.Boyarmadde nedir, açıklayınız?

 

C.32. Cisimleri renklendirmek için kullanılan kimyasal maddeler boya olarak adlandırılır.

Boya cisimlerin yüzeyinde kazınabilir bir film tabakası oluşturarak onları renklendirir.

Boyanın cisimleri renklendirmesi tamamen fiziksel bir etkidir. Tekstil mamulünün renklendirilmesinde kullanılan ve mamule kimyasal bağlarla bağlanan bileşiklere ise boyarmadde denir. Boyar maddeler değişik lif tiplerine karşı farklı afinite (kimyasal ilgi) gösterir. Bu nedenle bazı boyar maddeler sadece selülozik lifleri boyarken bazıları protein liflerini, bazıları ise sentetik liflerin boyanmasında kullanılır. Ayrıca bir boyar madde birden fazla lif çeşidini de boyayabilir.

 

S.33. Rengin tamamen fiziksel alanda oluşturulabilmesi için kaç faktöre ihtiyaç vardır, nelerdir?

 

C.33. Rengi bir cismin veya ışık kaynağının gözümüzde sebep olduğu etki olarak tanımladığımızda rengin tamamen fiziksel alanda oluşturulabilmesi için üç faktöre ihtiyaç olduğu görülür. Bunlar;

A-Işık kaynağı (doğal ve yapay ışık),

B-Işık kaynağının aydınlattığı bir cisim,

C-Rengi algılayacak olan göz ve beyindir.

 

S.34.Renk nedir, açıklayınız?

 

C.34. Renk, ışık enerjisi kapsayan fiziksel bir optik görüntüye insan gözünün yanıtı olarak tanımlanır. Rengin gözlenebilmesi için ışığa gereksinim vardır ve ışık, belli dalga boyu ve frekanstaki elektromanyetik dalgadır. Bir maddeye çarpan ışınların hepsi hiçbir değişiklik olmadan refleksiyona (yansımaya) uğrarsa bu madde beyaz, hepsi absorbe (emilme) edilirse bu madde siyah olarak görünür.

 

S.35. Renk Oluşumu nasıl olur, anlatınız?

 

C.35. Renk, doğal ve yapay ışıktan oluşur. Işıksız yerde renk var olamaz. Karanlıkta renkleri ayırmak olanaksızdır. Güneşten gelen ışınlar, ayrı hızlarda titreşerek değişik dalgalar oluşturur. Rengin zihinde oluşturduğu hisler, ışığın değişik dalga boylarının etkisinden başka bir şey değildir. Beyaz ışık bir prizmadan geçtiği esnada, ışık kırılır ve gökkuşağının renklerine ayrılır. Bu ışık bir cisimle karşılaştığında bir bölümü cismin üstüne yansır. Bizim nesnenin rengi olarak algıladığımız şey de işte bu yansımadır. Tayf içindeki renkler, fiziki olarak tekrar birleştirildiğinde beyaz ışığı verir.

 

S.36.Tayf ya da spektrum ne demektir?

 

C.36. Prizmadan geçirilen ışık demetinin, değişik açılarla kırılarak beyaz perde üzerine düşürülmesi sonucu değişik renklerden oluşan renk dizisidir.

 

S.37.Selüloz elyaflarda kullanılan boyarmaddeler nelerdir?

 

c.37.

 

Direkt boyarmadde

Reaktif boyarmadde

Kükürt boyarmadde

Pigment boyarmadde

Küp boyarmadde

Çözünür Küp boyarmadde

Oksidayon boyarmadde

 

 

S.38. protein elyaflarda kullanılan boyarmaddeler nelerdir?

 

C.38.

 

Asit boyarmadde

Metal Kompleks boyarmadde

Reaktif boyarmadde

Kromlama boyarmadde

 

S.39.Sentetik elyaf olan Poliamid elyafında kullanılan boyarmaddeler nelerdir?

 

C.39.

 

Asit boyarmadde

Metal Kompleks boyarmadde

Dispers boyarmadde

Kromlama boyarmadde

 

S.40. Sentetik elyaf olan Polyester elyafında kullanılan boyarmaddeler nelerdir?

 

 

C.40. Dispers boyarmadde

 

S.41. Sentetik elyaf olan Poliakrilonitril elyafında kullanılan boyarmaddeler nelerdir?

 

C.41.

 

Katyonik boyarmadde

Dispers boyarmadde

 

S.42.Beyaz ve Siyah renk nasıl meydana gelir?

 

C.42. Bir maddeye çarpan ışınların hepsi hiçbir değişiklik olmadan refleksiyona (yansımaya) uğrarsa bu madde beyaz, hepsi absorbe (emilme) edilirse bu madde siyah olarak görünür.

 

S.43.Boyarmadde ile Boya arasında ne fark vardır açıklayınız?

 

C.43. Boyama sonucunda tekstil materyali (lif, iplik, kumaş vb.) ile boyar madde arasında kimyasal bir bağlanma oluşur. Boyanan lifin kazıma, silme, yıkama gibi fiziksel işlemlerle başlangıçtaki renksiz durumunu alması mümkün değildir. Boya ile renklendirilmiş cisimlerin rengi ise kazıma, silme, yıkama gibi etkilerle giderilebilir.

 

S.44. Sadece Dispers boyarmadde ile boyanan sentetik elyaf nedir?

 

C.44.Polyester elyafıdır.

 

S.45. Dispers boyarmadde ile boyanan elyaflar nelerdir?

 

C.45.

 

Poliamid elyafı

Polyester elyafı

Poliakrilonitril elyafı

 

S.46. Direkt boyarmadde ile boyanan elyaflar nelerdir?

 

C.46. Selüloz elyaflar

 

S.47. Kromlama boyarmadde ile boyanan elyaflar nelerdir?

 

C.47.

Protein elyafları

Poliamid elyafları

 

S.48. Ana Renkler (1. Derece Renkler - Birincil Renkler) nelerdir?

 

C.48. Ana Renkler (1. Derece Renkler - Birincil Renkler) Renk çemberinin ortasında yer alan ve diğer renklerle elde edilmesi olanaksız olan üç ana renk yani sarı, kırmızı ve mavi 1. derece renkleri oluşturur. Üç ana rengin ikili ya da üçlü olarak farklı miktarlarda karışımları ile sınırsız sayıda ve tonda renk türetilebilir.

 

S.49. Gri renk yani kirli beyaz nasıl elde edilir, örnek veriniz?

 

C.49. Üç ana rengin eşit miktarlardaki karışımı ile de “gri” elde edilir. Bu kirli beyazdır

 

S.50. Ara Renkler (2. Derece -İkincil Renkler) nasıl elde edilir?

 

C.50.

 

Ara Renkler (2. Derece -İkincil Renkler) Ana renklerden herhangi ikisinin karıştırılmasıyla elde edilen renklerdir. Örneğin:

Kırmızı ve sarıdan turuncu

Mavi ve sarıdan yeşil

Mavi ve kırmızıdan mor elde edilir.

 

S.51. Üçüncü Derece Renkler nasıl elde edilir?

 

C.51. Üçüncü Derece Renkler Kahverengi, zeytuni, koyu gri, haki, denizci mavi, koyu yeşil, gri ve siyahlar gibi üç ana birincil rengin ya da siyah veya gri ile bir ya da daha fazla ikincil rengin karışımları sonucu elde edilen renklerdir.

 

S.52. Sıcak renk nedir, açıklayınız?

 

C.52. Bu renkler canlılık, hareket ve enerjiyi beraberinde getirir. Sıcak renklerin bir özelliği de cisimlerin daha yakın ve büyük algılamasına neden olmalarıdır. Sıcak renkler; kırmızı, sarı ve turuncudur.

 

S.53. Soğuk renk nedir, açıklayınız?

 

C.53. Bu renkler sıcak renklere göre daha durgun renklerdir. Bu renkler sakinleştirici ve dinlendirici etkiyi beraberinde getirir. Negatif renkler olarak da bilinir. Bu renkler, mavi, yeşil ve mor renkleridir.

 

S.54. Direkt Boyar Maddeleri açıklayınız?

 

C.54. Direkt boyar maddeler, selülozik lifin boyanmasında herhangi bir ön işlem gerektirmeden doğrudan boyama yapılabilen boyar maddelerdir. Direkt boyar madde molekülleri çözelti içinde topluluklar hâlinde bulunabilir. Boyar madde moleküllerinin her birine monomer denir. Gruplaşmış hâli de agregat olarak adlandırılır.

Direkt boyar madde molekülleri elyaf yüzeyine tutunurken agregat hâlde, lif içerisine yayılırken monomer hâlde olmalıdır. Boyar madde molekülleri hangi sıcaklıkta monomer hâle dönüşüyorsa o sıcaklıkta boyama yapar.

 

S.55. Direkt Boyar Maddelerle Pamuk Boyamada Kullanılan Maddelere olan ALKALİLERİN ( BAZLARIN ) katkısı nedir?

 

C.55. Zayıf bir alkali olan soda (Na2CO3), direkt boyar maddenin çözünmesini, boyama banyosunda çözünmüş olarak kalmasını ve boyamanın düzgün bir şekilde yapılmasını sağlar. Ortamın pH’ını ayarlayarak selüloz makro moleküllerinin bazik ortamda aktif hâle geçmesini boyar madde ile lif arasında bağ oluşumunu sağlar.

 

S.56. Direkt Boyar Maddelerle Pamuk Boyamada Kullanılan Maddeler nelerdir?

 

C.56.

 

Su

Tuz

Alkali (baz)

Oksidasyon maddeleri

 

S.57. Direkt Boyar Maddelerle Pamuk Boyamada Kullanılan Maddelere SUYUN katkısı nedir?

 

C.57. Boyama banyosunda kullanılacak işletme suyu yumuşak (metal iyonları içermeyen su) olmalı veya boya banyosu içine su sertliğini giderici maddeler konulmalıdır. Suya sertlik veren ağır metal iyonları boyamayı olumsuz yönde etkiler.

 

S.58. Direkt Boyar Maddelerle Pamuk Boyamada Kullanılan Maddelere TUZUN katkısı nedir?

 

C.58. Tuz katkısı boyar maddenin elyafa ilgisini arttırır. Tuz, boyar maddenin lif üzerinde homojen dağılımını sağlar ve boyar madde moleküllerinin kumaşa yönlenmesini sağlar.

 

S.59. Direkt Boyar Maddelerle Pamuk Boyamada Kullanılan Maddelere OKSİDASYON MADDELERİN katkısı nedir?

 

C.59. Bazı direkt boyar maddeler, kaynama sıcaklığında ya da pH 7’nin üzerinde uzun süre muamelesinde nüans değiştirir. Hatta bazıları tamamen bozunur. Bu durum boyar maddenin kolayca parçalandığı ve indirgendiği anlamına gelir. Oksidasyon maddelerinin eklenmesiyle bunun önüne geçmek mümkündür.

 

S.60. Direkt boyar maddelerin yaş haslıkları ve ışık haslıkları nasıldır?

 

C.60. Direkt boyar maddelerin yaş haslıkları orta, ışık haslıkları düşüktür.

 

S.61. Direkt boyar maddelerle haslık artırma işlemlerinde ne kullanılır?

 

C.61. Boyama sonrası haslıklarının geliştirilmesi için haslık artırma işlemleri yapılır. Haslık artırma işlemlerinde direkt boyar madde fiksatörü kullanılır.

 

S.62. Asit Boyar maddeleri açıklayınız?

 

C.62. Protein ve poliamid lifi asidik ortamda boyadıkları için bu adı almış suda çözünebilen boyar maddelerdir. Boyar madde ile lif arasında iyonik bağ oluşur.

 

S.63. Asit boyar maddeleri, genel özellikleri ve uygulanış yöntemine göre kaça ayrılır, nelerdir?

 

C.63.

 

Asit boyar maddeleri, genel özellikleri ve uygulanış yöntemine göre üç guba ayrılır

Kuvvetli asidik ortamda boyayan asit boyar maddeleri (pH 2 – 3,5)

Orta kuvvette asidik ortamda boyayan asit boyar maddeleri (pH 3,5 – 5,5)

Zayıf asidik ve nötr ortamda boyayan asit boyar maddeleridir (pH 5,5 – 7)

 

S.64. Asit Boyar maddelerle Yünlü Materyalin Boyanmasında Kullanılan Kimyasal Maddeler nelerdir, açıklayınız?

 

C.64.

 

 Su: Boyama banyosunda kullanılacak işletme suyu yumuşak (metal iyonları içermeyen su) olmalı veya boya banyosu içine su sertliğini giderici maddeler konulmalıdır. Suya sertlik veren ağır metal iyonları boyamayı olumsuz yönde etkiler.

 Tuz: Boyar maddenin lif tarafından kontrollü çekimini sağlamak için kullanılır.

 Asit: Banyonun pH’ını asidik olarak ayarlamak için kullanılır.

 Egalize maddesi: Düzgün boyamaya yardımcı olur.

 Koruyucu maddeler: Yün lifinin mekanik etkilerden zarar görmesini engellemek için kullanılır.

 

S.65. PH nedir, açıklayınız ve PH çizelgesini çiziniz?

 

C.65. Herhangi bir çözeltideki H+ (hidrojen iyonu) ve OH- (hidroksil iyonu) sayısını belirleyen ölçeğe pH denir. pH, 0-14 sayıları arasındaki rakamlarla ifade edilmektedir. Buna göre 0-6 arasındaki değerler asidik, 7 nötr ve 8-14 arasındaki değerler ise bazik çözelti ve maddeleri ifade eder.

 

 

 

 

 

 

S.1. Ön Terbiye demektir?

 

C.1.

Ön terbiye işlemleri, tekstil terbiyesinin başlangıcında, diğer terbiye işlemlerine hazırlık olarak ve mamulün görünümünü güzelleştirmek için yapılan mamuldeki yabancı maddeleri uzaklaştırma işlemlerinin tümüne denir.

 

 

S.2. Ön Terbiye işlemleriyle tekstil materyalinin hangi özellikleri geliştirilir?

 

C.2.

A-Görünümü (boyama, basma, parlaklaştırma, matlaştırma vb.)

B-Tutumu (yumuşatma, sertleştirme, dirileştirme, kayganlaştırma vb.)

C-Kullanım özellikleri ( kolay ütülenir, güç tutuşur, su itici, çekmez vb.)

 

S.3. Ön Terbiye işlemleriyle tekstil materyalinin özellikleri geliştirildikten sonra mamulün neyi artar ve hangi işlemlere hazır hale getirilir?

 

C.3. Bu işlemler sonucunda mamulün hidrofilliği artar. Boyama, baskı, apre gibi sonraki işlemlere hazır hâle gelir.

 

S.4. Selüloz Esaslı Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinin yapılmasının amacı nedir?

 

C.4.

Pamuk lifindeki yağ, mum, pektin gibi yabancı maddeler görünümünü hafif sarımtırak yapmakla kalmaz, life hidrofob (su itici) bir özellik de verir.

Boyama, basma ve apre gibi terbiye işlemlerinin yapılabilmesi için pamuklu malzemenin üzerindeki yabancı maddelerin uzaklaştırılarak hidrofilliğinin (su seven, su emici) arttırılması gerekir.

Böylece lifin boyarmadde ve diğer kimyasal maddeleri alabilmesi sağlanmış olur.

 

S.5. Selüloz Esaslı Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemler nelerdir, maddeler halinde yazınız?

 

C.5.Yakma-Haşıl sökme- Bazik işlemler (Hidrofilleştirme) - Pamuklu mamullerin ağartılması - Merserizasyon

 

S.6. Selüloz Esaslı Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan yakma işlemini anlatınız?

 

C.6.

Yakma işlemi, kumaş üzerinde bulunan hav tabakasını (tüycükleri) yok etmek amacıyla yapılır.

Hav tabakasının ortadan kalkması sonucunda kumaş yüzeyine bir düzgünlük kazandırılmış olur.

Ayrıca dokuma dairesinde çözgü ipliklerini sağlamlaştırmak (mukavemet kazandırmak) ve kayganlaştırmak için yapılan haşıllama sonucu kumaş üzerinde kalmış olan nişastalı maddelerin de uzaklaştırılmasına yardımcı olunur.

 

S.7. Selüloz Esaslı Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan haşıl sökme işlemini anlatınız?

 

C.7.

Kumaşların dokunması sırasında çözgü iplikleri, mekiğin gidip gelmesi ve diğer mekanik zorlamalarla karşı karşıya kalır.

Bu iplikleri belirli bir derecede koruyabilmek ve kopmalarını azaltabilmek için haşıllama işlemi uygulanır.

Haşıl maddeleri hidrofob (su itici= su sevmeyen) özelliğe sahiptir.

Ayrıca tekstil materyaline sert ve dökümü engelleyen bir tutum verir.

Bu nedenlerle pamuklu mamul üzerindeki haşılın giderilmesi gerekir.

Haşıl sökme işleminin sonucunda liflere hidrofil özellik kazandırılır ve mamulün sertliği giderilmiş olur.

 

S.8. Selüloz Esaslı Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan Bazik işlemleri (Hidrofilleştirmeyi) anlatınız?

 

C.8.

Bazik işlemin esası; pamuk lifleri içerisindeki ve üzerindeki bütün yabancı maddelerin uzaklaştırılması, ham pamuklu mamulleri alkali çözeltiyle muamele etmeye dayanır.

Bazik işlem sonucu mamul yüksek düzeyde su emici hâle gelir (hidrofilleşme).

Ayrıca liflerdeki yabancı maddeler uzaklaştığından ve liflerdeki doğal boyar maddelerin bir kısmı bozuştuğundan, ham bezin sarımtırak rengi de biraz açılır, beyazlaşır.

 

S.9. Selüloz Esaslı Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan Pamuklu mamullerin ağartılması anlatınız?

 

C.9.

Pamuklu mamuller ham hâlde sarımtırak bir renge sahiptir. Gerek beyaz olarak kullanılacak malların gerekse boyanacak ve basılacak pamuklu mamullerin ağartılması gereklidir. Ağartma boyamanın canlılığı ve parlaklığı için gereklidir. En önemli pamuk ağartma maddeleri şunlardır:

H2O2 ve Na2O2 (Hidrojen peroksit ve sodyum peroksit)

NaOCl (sodyum hipoklorit )

NaClO2 (sodyum klorit)

 

S.10. Selüloz Esaslı Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan merserizasyonu anlatınız?

 

C.10.

Merserizasyon, yalnızca pamuk elyafına özgü bir işlem olup pamuklu iplik, dokuma ya da örme kumaşlarda kalıcı bir parlaklık kazandıran ön terbiye işlemidir.

Kalıcı parlaklığın yanında bu işlem ile mukavemet, yıkanabilirlik, boyut değiştirmezlik ve boyar madde alımı artar.

Mamulün görünümü düzgünleşerek gıcırtılı bir tutum elde edilir.

Merserize işlemi, pamuklu kumaşı kuvvetli soğuk sudkostik çözeltisi ile iyice emdirmek ve gerilim altındayken su ile sudkostiği uzaklaştırarak stabilize etmek şeklinde gerçekleştirilir.

 

S.11. Protein lif grubu kaç kökene ayrılır, isimleri nelerdir?

 

C.11. Protein lif grubu 2’ye ayrılır. Kıl kökenli ve salgı kökenli olmak üzere iki kısımda incelenir.

 

S.12. Kıl kökenli yünü oluşturan proteinin özel adı nedir?

 

C.12. Keratin

 

S.13. Salgı kökenli olan ipeği oluşturan proteinin özel adı nedir?

 

C.13. Fibroindir.

 

S.14. Hayvansal liflerin yapı taşı nedir?

 

C.14. Proteindir.

 

S.15. Yünlü Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemleri nelerdir, yazınız?

 

C.15. Yünün yıkanması -Yünlü mamullerin karbonizasyonu- Yünlü mamullerin beyazlatılması- Dinkleme

 

S.16. Yünlü Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan Yünün yıkanmasını anlatınız?

 

C.16.

Yünlü mamullerin ön terbiyesinde en önemli işlem yıkamadır.

Yün elyafı, yapısında fazla miktarda yabancı madde içerdiğinden ve bu yabancı maddeler iplik elde edilmesi sırasında rahatsız edici olduğundan yapak hâlinde yıkanır.

 

S.17. Yünlü Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan Yünlü mamullerin karbonizasyonu anlatınız?

 

C.17.

Kirli yün liflerinde ağırlıklarının %5-40'ı kadar bitkisel artıklar bulunmaktadır.

Pıtrak, diken, ot, yaprak ve yem artıkları gibi bitkisel kaynaklı maddelerin bir kısmı kirli yünün üzerinden yıkamayla uzaklaştırılır.

Fakat pıtrak, diken gibi liflere iyi tutunmuş maddeler yıkama ve hatta mekaniksel işlemlerle bile uzaklaştırılamaz.

Bu durumlarda kimyasal yöntemlerden faydalanma yoluna gidilir ki yünlerdeki bitkisel artıkları uzaklaştırmak için yapılan kimyasal işleme “karbonizasyon” (kömürleştirme) denir. Karbonizasyon işleminin esasını, mamulün inorganik asitlerle veya ısıtılınca asidik özellik gösteren tuzlarla yüksek temperatürlerde işlem görmesi oluşturur.

 

S.18. Yünlü Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan Yünlü mamullerin beyazlatılmasını anlatınız?

 

C.18.

Ağartma (beyazlatma) yün sektöründe pamuklularda olduğu kadar önemli ve sık uygulanan bir işlem değildir.

Dünyada tüketilen yünün büyük bir kısmı koyu ve donuk renkte boyanmış mamullerin yapımında kullanıldığından, ağartılmalarına gerek yoktur.

Beyazlatma daha çok beyaz trikotajlar, açık tonlarda boyanacak kumaş ve trikotajlar ile basılacak yünlü mamuller için gereklidir.

Bu durumlarda yünün doğal sarımtırak rengi rahatsız edeceğinden bir ağartma işlemiyle giderilmesinde fayda vardır.

 

S.19. Yünlü Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan Yünlü mamullerin dinklenmesi ne demektir, anlatınız?

 

C.19.

Dinklemenin esası, yün liflerinin keçeleşme özelliğinden faydalanılarak kumaşın görünüm ve tutumunun değiştirilmesidir.

Dinkleme sonucu kumaşlar yalnız az veya çok keçeleşmiş bir yüzey yapısı kazanmakla kalmaz.

Aynı zamanda dokuma tekniğiyle elde edilmesi olanaksız derecede sıkılaşır.

Bunun sonucu olarak da kumaşların bütün dayanımlarında bir artma olduğu gibi rüzgâr ve diğer dış etkenlere karşı koruma ve dolayısıyla sıcak tutma özelliği de artar.

 

S.20. İpek liflerinin ağartılmasını anlatınınz?

 

C.20.

Yün liflerinde olduğu gibi, ipek liflerinin ağartılması da indirgen veya yükseltgen maddelerle yapılabilir.

Fakat genelde serisini uzaklaştırılmış lifler yeterli beyazlığa sahip olduklarından eğer beyaz olarak kullanılmayacaklar veya açık tonda, canlı nüanslarda boyanmayacaklarsa ağartılmalarına gerek yoktur.

İpek lifleri indirgen veya yükseltgen maddelerle ağartılır.

 

S.21.Ham ipek ipliği hangi maddeden dolayı sert, mat ve hidrofob bir karaktere sahiptir?

 

C.21.Serisinden dolayı sert, mat ve hidrofob bir karaktere sahiptir.

 

S.22.İpek lifinde koza kaynatmayı anlatınız?

 

C.22.

Kozalardan lif uçlarının bulunarak çekilebilmesi için kozaların sıcak su ve buharla işlem görmesi gerekmektedir ki bu işleme “pişirme” veya “koza kaynatma” adı verilir.

Koza kaynatmadan amaç; liflerdeki serisin kısmını yumuşatmak ve bu sırada kozaların içerisinin suyla dolmasını sağlamaktır.

 

S.23. İpek lifinde serisin maddesi nasıl uzaklaştırılır, açıklayınız?

 

C.23.

Kozalardan kesiksiz lif hâlinde çekilen ipek tellerini bir araya getirerek ve belirli bir katlı büküm vererek elde edilen ipek ipliklerine “ham ipek” veya “gege” denir.

Ham ipek liflerinde fibroinin etrafını saran serisin, ipeğe mat bir görünüm ve gevrek bir tutum verir.

Bu nedenle ham ipek liflerine serisin uzaklaştırma işlemi uygulanır.

Serisin uzaklaştırma işlemi genellikle sıcak yeşil sabun çözeltisiyle yapılır.

 

S.24. Sentetik Mamullere Uygulanan Ön Terbiye İşlemleri nelerdir, maddeler halinde yazınız?

 

C.24.

Yıkama-

Termofiksaj (Isıl Fiksaj)-

Beyazlatma-

 

S.25. Sentetik Mamullere uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan yıkama ne demektir, anlatınız?

 

C.25.

Sentetik mamuller üzerinde; elyaf eğirme işleminden gelen preperasyon maddesi, makine yağları, işaretleme boyaları, depolamada oluşan kirler gibi mamulün temiz görünümünü bozan kirler içerir.

Bu maddeler boyamada ve diğer terbiye işlemlerinde sorun yaratacağından bir ön yıkama işlemi yapılmalıdır.

 

S.26. Sentetik Mamullere uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan Termofiksaj (Isıl Fiksaj) ne demektir, anlatınız?

 

C.26.

Termofiksaj (Isıl Fiksaj)

Sentetik materyaller genel olarak boyut stabilitesinin sağlanması için termofiksaj işlemine tabi tutulur.

Termofiksaj, buharla fiksaj veya hidrofiksaj tekniklerinden birisi kullanılarak sağlanır.

Bu işlem ile çekmezlik sağlanması yanında polyester elyafın pilling tehlikesi, poliakrilonitril elyafın da kırık izi oluşma tehlikesi azalır.

 

S.27. Sentetik Mamullere uygulanan Ön Terbiye İşlemlerinden olan Beyazlatma ne demektir, anlatınız?

 

C.27.

Poliamid ve polyester lifleri temiz ve beyaz lifler olduklarından çoğunlukla ağartma yapmaya gerek yoktur.

Ancak ışık etkisiyle sararma, ağartılan liflerde daha az olduğu için ağartma yapılabilir.

Poliakrilonitril lifleri, polyester ve poliamidden farklı olarak sarılık göstermektedir.

Bu nedenle beyaz olarak kullanılacak veya açık renklere boyanacak poliakrilonitril malzemenin ağartılması gerekmektedir.

 

S.28. Pamuklu Mamulleri Beyazlatmanın Amacı nedir?

 

C.28.

Ham hâldeki pamuklu mamullerin sarımtırak rengini gidermek için ağartılması gerekir.

Özellikle boyanacak veya basılacak kumaşta açık renkler kullanılacaksa ağartma çok iyi yapılmalıdır, aksi hâlde istenen açık renkler elde edilemediği gibi boyama veya baskıda parlak, canlı renkler de elde edilemez.

Beyaz olarak piyasaya çıkacak pamuklu materyallerde ağartma vazgeçilmez bir işlemdir.

Bu işlemle pamuklu mamulün hidrofilliği de artırılmış olur.

 

S.29. Pamuklu mamülleri Beyazlatma Yöntemleri nelerdir, açıklayınız?

 

C.29.

Ağartıcılar, lif içerisindeki renk bileşikleri ile tepkimeye girerek ( indirgenerek ya da Yükseltgenerek ) onları temiz hâle getirir.

Pamuklu mamullerin ağartılmaları esas olarak yükseltgen (oksidatif) etki gösteren maddelerle yapılır.

En önemli pamuk ağartma maddeleri şunlardır:

A- H2O2 ve Na2O2 (Hidrojen peroksit ve sodyum peroksit)

B- NaOCl (sodyum hipoklorit )

C- NaClO2 (sodyum klorit)

Hidrojen peroksit piyasada pamuklu mamuller için en yaygın olarak kullanılan ağartma maddesidir. Hidrojen peroksit hem soğuk hem de sıcak yöntemlerde kullanılabilir.

Ağartma asidik ya da bazik çözeltilerle yapılabilse de peroksitlerle ağartma, genellikle bazik ortamda pH 10-12’de ve kaynama sıcaklığında yapılır. Ağartma sonrası anti-peroksit enzimleri kullanılarak banyoda ve mamul üzerinde kalan H2O2 uzaklaştırılır.

 

S.30. Hidrojen Peroksit İle Ağartma Flottesinde Bulunan Maddeler nelerdir, açıklayınız?

 

C.30.

Pamuklu mamullerin hidrojen peroksit ile ağartılmasında aşağıdaki kimyasal maddeler kullanılır;

A-Sodyum hidroksit (NaOH): Ortamın bazik olmasını sağlar ve ağartmaya yardımcı olur. Ayrıca mamul üzerinde kalmış olan yağ, mum, pektin gibi maddelerin ve kumaş biti denilen kırılmış pamuk çekirdeklerini uzaklaştırılır.

B-Islatıcı: Kumaşın daha kolay ve hızlı ıslanmasını sağlar.

C-Stabilizatör: H2O2’nin parçalanmasını azaltan kimyasal maddelerdir. Çünkü H2O2 nin parçalanması elyafın zarar görmesine, dayanımının düşmesine neden olur.

D-Hidrojen peroksit (H2O2):Ağartma maddesi olarak görev yapan yükseltgen maddedir.

E-Antiperoksit: Ağartma sonrası banyo içinde ve mamul üzerinde H2O2 in giderilmesini sağlar.

 

S.31. Asit boyar maddelerin haslıklarını anlatınız?

 

C.31.

Asit boyar maddeleri yünün düzgün ve eşit bir şekilde boyanmasını sağlayan canlı ve parlak renkleri olan boyar maddelerdir.

Işık haslıkları iyidir, yıkama haslıkları bazı tiplerinde iyi değildir, ter haslıkları düşüktür. Kuru temizleme haslıkları oldukça kötüdür

Kuvvetli asidik ortamda boyayan asit boyar maddelerinin yaş haslıkları düşük, ışık haslıkları orta seviyededir.

Zayıf asidik veya nötral ortamda boyayan asit dink veya asit süper dink boyar maddeleri en yüksek yaş haslıklarına sahip olan boyar maddeleridir.

Orta kuvvette asidik ortamda boyayan asit boyar maddelerinin yaş haslıkları asit boyar maddeleri kadar düşük değildir.

 

 

 

 

 

 

 

1) Aşağıdakilerden hangisi terbiye işlemleri ile tekstil materyaline kazandırılan özelliklerden değildir?

 

A) Kokusu B) Tutumu C) Görünümü D) Kullanım özellikleri

 

2) Aşağıdakilerden hangisi selüloz esaslı mamullere uygulanan ön terbiye işlemlerinden değildir?

 

A) Dinkleme B) Merserizasyon C) Haşıl sökme D) Bazik işlem

 

3) Aşağıdakilerden hangisi yünlü mamullere uygulanan ön terbiye işlemlerinden değildir?

 

A) Dinkleme B) Karbonizasyon C) Merserizasyon D) Krablama

 

4) Aşağıdakilerden hangisi bazik işlemler sonucu pamuk elyafına kazandırılan özelliklerden değildir?

 

A) Hidrofillik B) Yabancı maddeler uzaklaşır. C) Hidrofobluk D) Lif beyazlaşır.

 

5) Aşağıdakilerden hangisi merserizasyon sonucu elde edilen etkilerdendir?

 

A) Parlaklık B) Mukavemet C) Düzgünleşme D) Hepsi

 

6) Aşağıdakilerden hangisi pamukluların ağartılmasında kullanılan maddelerdendir?

 

A) H2O2 B) NaOCl C) NaClO2 D) Hepsi

 

7) Aşağıdakilerden hangisi ipek lifine yapılan ön terbiye işlemlerinden değildir?

 

A) Karbonizasyon B) Ağartma C) Pişirme D) Serisin uzaklaştırma

 

8) Ham hâldeki pamuklu mamullerin sarımtırak rengini gidermek için yapılan işlem aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Haşıl sökme B) Ağartma C) Merserizasyon D) Karbonizasyon

 

9) Pamuklu mamullerin ağartılmasında kullanılan kimyasal maddeler aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) H2O2 B) NaClO2 C) NaOCl D) Hepsi

 

10) Aşağıdaki kimyasal maddelerden hangisi pamuklu mamullerin ağartılmasında en fazla tercih edilen kimyasaldır?

 

A) H2O2 B) NaClO2 C) NaOCl D) Hepsi

 

11) Pamuklu mamullerin hidrojen peroksit ile ağartılmasında ağartma banyosunda aşağıdaki maddelerden hangisi kullanılır?

 

A) NaOH B) Stabilizatör C) Islatıcı D) Hepsi

 

12) Tekstil mamulünün renklendirilmesinde kullanılan ve mamule kimyasal bağlarla bağlanan bileşiklerin adı nedir?

 

A) Boyar madde B) Boya C) Renk D) Spektrum

 

13) Rengin tamamen fiziksel alanda oluşturulabilmesi için ihtiyaç olduğu faktörler aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Işık kaynağının aydınlattığı bir cisim B) Işık kaynağı C) Rengi algılayacak olan göz ve beyindir D) Hepsi

 

14) Aşağıdakilerden hangisi selüloz elyafını boyayabilen boyar madde grubu değildir?

 

A) Reaktif boyar madde B) Direkt boyar madde C) Asit boyar madde D) Küp boyar madde

 

15) Aşağıdakilerden hangisi protein elyafı boyayan boyar madde grubu değildir?

 

A) Reaktif boyar madde B) Metal kompleks boyar madde C) Asit boyar madde D) Küp boyar madde

 

16) Polyesteri boyayabilen boyar madde grubu aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Reaktif boyar madde B) Metal kompleks boyar madde C) Dispers boyar madde D) Küp boyar madde

 

17) Aşağıdakilerden hangisi direkt boyar maddelerle pamuk boyamada kullanılan maddelerden değildir?

 

A) Tuz B) Asit C) Baz D) Hiçbiri

 

18) Direkt boyar maddelerle boyamada tuzun işlevi aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Boyar maddenin elyafa ilgisini arttırır. B) Boyar maddenin lif üzerinde homojen dağılımını sağlar. C) Boyar madde moleküllerinin kumaşa yönlenmesini sağlar. D) Hepsi

 

19) Direkt boyar maddelerle boyama sonrasında haslık artırma işlemleri hangi maddelerle yapılır?

 

A) Direkt boyar madde stabilizatörü B) Sodyum karbonat-Sodyum klorür C) Asetik asit-ıslatıcı D) Hepsi

 

20) Direkt boyar madde ile boyamada sodanın işlevi aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Boyar maddenin çözünmesini sağlar. B) Boyamanın düzgün bir şekilde yapılmasını sağlar. C) Boyar maddenin boyama banyosunda çözünmüş olarak kalmasını sağlar. D) Hepsi

 

 

Aşağıdaki soruları doğru ya da yanlış olarak yanıtlayınız. Yanıtınızı Doğru ise D, yanlış ise Y olarak yazınız

 

21. Asit boyar maddeler, protein ve poliamid lifi asidik ortamda boyadıkları için bu adı almış suda çözünebilen boyar maddelerdir. (D

)

22. Asit boyar maddelerle yünün boyanmasında banyoya ilave edilen tuzun görevi pH’ı ayarlamaktır. (Y

)

23. Asit boyar maddelerle yünün boyanmasında kullanılan su metal iyonları içermemelidir. (

D )

24. Asit boyar maddeler ile boyanmış yünlü mamulün ışık haslıkları düşük, ter haslıkları yüksektir. (

Y )

25. Zayıf asidik veya nötral ortamda boyayan asit dink veya asit süper dink boyar maddeleri en yüksek yaş haslıklarına sahip olan boyar maddeleridir. (D )

 

26) Aşağıdakilerden hangisi ön terbiye işlemlerinin amaçlarından değildir?

 

A) Mamulün rengini korumak B) Mamulün tutumunu geliştirmek C) Mamulün görünümünü geliştirmek D) Kullanım özelliklerini geliştirmek

 

27) Aşağıdakilerden hangisi ağartma işleminin mamule kazandırdığı özelliklerdendir?

 

A) Sarımtırak renk giderilir. B) Mamul parlaklaşır. C) Mamul daha canlı görünür. D) Hepsi

 

28) H2O2 ile ağartmada mutlaka kullanılan ve ağartma sırasında H2O2 nin parçalanmasını engelleyen kimyasal madde aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Sodyum klorit B) Stabilizatör C) Asetik asit D) Sodyum hidroksit

 

29) Aşağıdakilerden hangisi yünlü mamullere uygulanan ön terbiye işlemlerinden değildir?

 

A) Dinkleme B) Karbonizasyon C) Merserizasyon D) Ağartma

 

30) Direkt boyar maddelerle boyama sonrasında bakırlama işleminin yapılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Mamulün çekmezliğinin sağlanması için B) Boyanan rengin numune renge uygun olması için C) Boyar maddenin tam olarak çözünmesi için D) Işık haslığını arttırmak için

 

 

 

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız.

 

 

 

31) ……………………………işlemi pamuklu kumaş üzerinde bulunan hav tabakasını (tüycükleri) yok etmek amacıyla yapılır.YIKAMA

 

32) Yünlerdeki bitkisel artıkları uzaklaştırmak için yapılan kimyasal işleme……………denir.KARBONİZASYON

 

33) Tekstil mamulünün renklendirilmesinde kullanılan ve mamule kimyasal bağlarla bağlanan bileşiklere …………………………….…denir.BOYARMADDE

 

34) Bir cismin veya ışık kaynağının gözümüzde sebep olduğu etkiye …………...denir.RENK

 

35) Dokumadan çıkan ham bir bezin satışa sunulduğu ana kadar gördüğü tüm işlemlere …………………………………………….. işlemleri denir. ÖN TERBİYE

36. Aşağıdakilerden hangisi pH‟ın tanımıdır?

 

A) Herhangi bir çözeltideki H+ (hidrojen iyonu) ve OH- (hidroksil iyonu) sayısını belirleyen ölçeğe pH denir.

 

B) Herhangi bir çözeltideki H2O sayısını belirleyen ölçeğe pH denir

 

C) Herhangi bir çözeltideki NaOH sayısını belirleyen ölçeğe pH denir.

 

D) Herhangi bir çözeltideki kimyasal maddelerin miktarını belirleyen ölçeğe pH denir.

 

37. Aşağıdakilerden hangisi kuvvetli asit değildir?

 

A) HClO4 B) HNO3 C) H2SO4 D) NaOH

 

38. Bir kimyasal maddenin nötr özellik göstermesi için H+ ve OH- oranı nasıl olmalıdır?

 

A) Çözeltideki H+ oranı OH- oranından çok olmalıdır.

 

B) Çözeltideki H+ oranı OH- oranından az olmalıdır.

 

C) Çözeltideki H+ ve OH- oranı birbirine eşit olmalıdır.

 

D) Çözeltideki H+ ve OH- oranının nötr özellik ile herhangi bir ilgisi yoktur.

 

39. Bir kimyasal maddenin bazik özellik göstermesi için H+ ve OH- oranı nasıl olmalıdır?

 

A) Çözeltideki H+ oranı OH- oranından çok olmalıdır.

 

B) Çözeltideki H+ oranı OH- oranından az olmalıdır.

 

C) Çözeltideki H+ ve OH- oranı birbirine eşit olmalıdır.

 

D) Çözeltideki H+ ve OH- oranının baziklik ile herhangi bir ilgisi yoktur.

 

40. Bir kimyasal maddenin asidik özellik göstermesi için H+ ve OH- oranı nasıl olmalıdır?

 

A) Çözeltideki H+ oranı OH- oranından çok olmalıdır.

 

B) Çözeltideki H+ oranı OH- oranından az olmalıdır.

 

C) Çözeltideki H+ ve OH- oranı birbirine eşit olmalıdır.

 

D) Çözeltideki H+ ve OH- oranının asidik özellik ile herhangi bir ilgisi yoktur.

 

41. Aşağıdakilerden hangisi karışımların özelliklerinden değildir?

 

A) Karışımda bulunan maddelerin miktarı arasında belirli, sabit bir oran yoktur.

 

B) Kendini oluşturan atomlara kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilir.

 

C) Fiziksel yollarla ayrıştırılır.

 

D) Karırımı oluşturan maddelerin kimyasal özelliklerinde değişiklik olmaz.

 

42. Birbiri içinde çözünmeyen iki sıvının bir yardımcı madde ile ya da yardımcı madde olmadan oluşturduğu homojen karışım aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) Dispersiyon

 

B) Süspansiyon

 

C) Emülsiyon

 

D) Dispergatör

 

43. Aşağıdakilerden hangisi bileşiklerin özelliklerinden değildir?

 

A) Bileşikler kendilerini oluşturan elementlerin özelliğini gösterir.

 

B) Bileşikler farklı cins atomlardan oluşur.

 

C) Kendini oluşturan atomlara kimyasal yöntemlerle ayrıştırılabilir.

 

D) Saf maddelerdir. Belirli erime ve kaynama noktalarına sahiptir.

 

44. Bir molekülün anyon ve katyonlarına ayrılmasına ne denir?

 

A) Süblimasyon

 

B) Agregasyon

 

C) İyonlaşma

 

D) Koloit

 

45. Aşağıdakilerden hangisi katalizör teriminin açıklamasıdır?

 

A) Katıldıkları herhangi bir kimyasal reaksiyonun hızını artıran ama reaksiyonun sonunda herhangi bir değişikliğe uğramayan maddelerdir.

 

B) Katıldıkları herhangi bir kimyasal reaksiyonun hızını yavaşlatan ama reaksiyonun sonunda herhangi bir değişikliğe uğramayan maddelerdir.

 

C) Akışkanların (sıvı, gaz) akmaya karşı gösterdiği dirençtir.

 

D) Birbiri içinde çözünmeyen bir sıvı ve bir katı maddenin yardımcı madde ile ya da yardımcı madde olmadan oluşturduğu homojen karışımlardır.

 

46. Aşağıdaki işlemlerden hangisinde çözünme olmaz?

 

A) Suya kolonya damlatılması B) Çaya şeker katılması C) Suya buz katılması D) Yağ lekelerinin benzinle temizlenmesi

 

47. I. Homojen karışımlardır. II. Tek çözünen içeriklerdir. III. Elektrik akımını iletirler. Yukarıdaki yargılardan hangileri çözeltiler için her zaman doğrudur?

 

A) I, II ve III B) Yalnız I C) II ve III D) Yalnız III

 

48. Aşağıdakilerden hangisinin sulu çözeltisi elektrik akımını en az iletir?

 

A) KOH B) H2SO4 C) O2 D) NaCl

 

49. I-Sıcaklığı yükseltmek II-Katıyı toz hâline getirmek III-Bir karıştırıcı ile karıştırmak Yukarıdaki ifadelerden hangileri bir katının hem çözünürlüğünü hem de çözünme hızını değiştirir?

 

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve III

 

50. 15 gram şekerin 60 gram suda çözünmesiyle oluşan çözeltide şeker yüzdesi kaçtır?

 

A) 9 B) 15 C) 20 D) 25

 

51. % 20‟lik 800 g çözeltide kaç gram NaOH çözünmüştür?

 

A) 160 g B) 200 g C) 120 g D) 140 g

 

52. 360 g su kullanılarak hazırlanan % 40‟lık alkol çözeltisinde çözünen maddenin kütlesi aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) 144 g B) 240 g C) 400 g D) 320 g

 

53. 400 g su kullanılarak hazırlanan % 12‟lik CaCl2 çözeltisinde çözünen maddenin kütlesi aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) 48 g B) 58 g C) 28 g D) 68 g

 

54. 1250 gram % 20‟lik tuz çözeltisi hazırlamak için gerekli olan suyun kütlesi aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) 50 g B) 500 g C) 750 g D) 1000 g

 

55. 600 g su kullanılarak hazırlanan % 20‟lik Na2CO3 çözeltisinde çözünen maddenin kütlesi aşağıdakilerden hangisidir?

 

A) 80 g B) 100 g C) 120 g D) 150 g

 

56. 4 g NH4NO3 (amonyum nitrat) kaç moldür? (N: 14 H: 1 O: 16 )

 

A) 0,05 B) 0,08 C) 0,06 D) 0,03

 

57. 0,4 mol (NH4 )2 SO4 (amonyum sülfat) kaç gramdır? (N: 14 S: 32 O: 16 H: 1 )

 

A) 0,05 B) 0,08 C) 0,06 D) 0,03

 

58. Bir maddenin 14,2 gramı 200 ml suda çözünerek 0,5 M‟lık çözelti elde ediliyor. Çözünen maddenin mol kütlesi kaç gramdır?

 

A) 148 g/mol B) 145 g/mol C) 154 g/mol D) 142 g/mol

 

59. 160 gram NaOH kullanarak kaç litre 0,8 molarlık çözelti hazırlanabilir? (NaOH: 40 g/mol)

 

A) 4 l B) 40 l C) 5 l D) 8 l

 

60. 5,85 gram NaCl‟nin suda çözünmesiyle hazırlanan 200 ml‟lik çözeltisinin molaritesi ne olur? (NaCl: 58,5 g/mol)

 

A) 0,5 M B) 0,3 M C) 0,4 M D) 0,6 M

 

61. 4 g NaOH kullanarak hazırlanan 250 ml çözeltinin derişimi kaç molardır? (NaOH: 40 g/mol)

 

A) 0,4 M B) 4 M C) 5 M D) 8 M

 

62. 490 gram H2SO4 kullanılarak kaç litre 0,5 molarlık çözelti hazırlanabilir? (H2SO4: 98 g/mol)

 

A) 12 M B) 5 M C) 15 M D) 10 M

 

63. 0,2 molü 9,2 gram olan bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir? (N=14 O=16)

 

A) N2O B) NO C) NO2 D) N2 O3

 

64. 6 g CH3COOH kullanılarak hazırlanan 500 ml çözeltinin derişimi kaç molardır? (Na2SO4: 60 g/mol)

 

A) 0,4 M B) 4 M C) 5 M D) 8 M

 

65. 3 litresinde 49 g H2SO4 içeren bir çözeltinin molaritesi ne olur? (H2SO4: 98 g/mol)

 

A) 0,012 M B) 0,016 M C) 0,015 M D) 0,01 M

 

66. 9,8 normal sülfirik asidin çözünmesiyle oluşan 400 ml çözeltinin normalitesi nedir? (H2SO4= 98 g/mol )

 

A) 0,05 B) 0,5 C) 0,6 D) 0,7

 

67. 16 g mol Al(OH)3 (alüminyum hidroksit) ile 0,9 normal çözelti hazırlanabilmesi için çözeltinin hacmi kaç Ɩ olmalıdır? (Al(OH)3 = 64 g/mol)

 

A) 1,5 B) 1,6 C) 2,1 D) 1,2

 

68. 250 ml 0,1 N çözeltide kaç gram H3PO4 vardır? (H3PO4= 98 g/mol)

 

A) 0,81 g B) 0,18 g C) 1, 30 g D) 1, 81 g

 

69. 0,16 m NaOH çözeltisi hazırlamak için kaç 300 g suya kaç gram NaOH eklemek gerekir? (NaOH: 40 g/mol)

 

A) 2,01 B) 2,19 C) 1,92 D) 2,12

 

70. 600 g suda 60 gram CaCO3 çözünmüştür. Bu çözeltinin molalitesi nedir? (CaCO3: 100 g/mol)

 

A) 1 m B) 2 m C) 1,4 m D) 0,6

 

71. ppm nasıl bir derişim birimidir?

 

A) Milyonda bir parça B) Binde bir parça C) Milyarda bir parça D) Yüzde bir parça

 

72. ppb nasıl bir derişim birimidir?

 

A) Binde bir parça B) Milyarda bir parça C) Milyonda bir parça D) Yüzde bir parça

 

73. H2SO4 bileşiğinin tesir değerliği nedir?

 

A) 4 B) 3 C) 2 D) 1

 

74. Normalite birimi nedir?

 

A) Molar B) Gram C) Mol D) Normal

 

75. 3 M H2SO4 kaç N‟dir?

 

A) 6 N B) 3 N C) 9 N D) 12 N

 

76. % 15‟lik 80 gram şeker çözeltisi hazırlamak için kaç gram şeker ve kaç gram su gerekir?

 

A) 12 g şeker/68 g su B) 15 g şeker/85 g su C) 22 g şeker/78 g su D) 25 g şeker/75 g su

 

77. 38,2 gram suda 11,8 gram tuz çözülerek hazırlanan çözeltinin kütlece yüzdesi nedir?

 

A) % 25,2 B) % 23,6 C) % 28 D) % 32,7  

 

78. 126 gram HNO3 içeren 5 litre çözelti kaç molardır? (H:1, N:14, O:16)

 

A) 0,4 B) 0,6   C) 0,2 D) 0,8

 

79. 1,5 litre 2 M HCI çözeltisinde kaç mol HCI çözünmüştür? (HCI: 36,5 g/mol )

 

A) 3 B) 5 C) 2 D) 4

 

80. 300 ml 2,2 M AlCl3 çözeltisini hazırlamak için kaç gram madde tartılmalıdır? (Al: 13, Cl: 35,5)

 

A) 44 g B) 88 g C) 64 g D) 56 g

 

81. 0,5 N 200 ml KCl çözeltisi hazırlamak için kaç gram KCl gerekir? (KCl =74,5 g/mol)

 

A) 49 g B) 4,9 g C) 7,45 g D) 0,745 g

 

82. 5,85 gram NaCl, 250 g suda çözünürse molalitesi ne olur? (NaCl, = 58,5 g/mol)

 

A) 0,4 g B) 0,1 g   C) 4 g D) 1 g

 

83. 20 ml 3 molal Al2(SO4)3 çözeltisinde kaç mol Al2(SO4)3 vardır?

 

A) 0,6 B) 0,06 C) 6 D) 0,006

 

84. Bir çözeltinin normalitesini hesaplamak için aşağıdakilerden hangisine gerek yoktur?

 

A) Çözeltinin hacmi B) Çözünen maddenin eş değer gram sayısı   C) Çözünen maddenin eş değer gramı D) Çözeltinin eş değer gramı

 

85. 18,5 g Ca(OH)2 ile 250 ml çözelti hazırlanıyor. Çözeltinin normalitesi kaçtır? (Ca(OH)2 : 74 g/mol)

 

A) 0,2 N B) 2 N C) 0,02 N D) 0,002 N